Illusie

Hij kwam haar verhaal op het spoor nadat hij eerder een historische roman uitbracht.  Tijdens een lezing die hij hierover gaf, vertelde een lezer hem over Hoornik, die na een achtdaagse dooltocht in het Belgische Antwerpen terechtkwam. “Dat is blijven hangen en zo is het organisch gegroeid. Ik kwam dingen over haar tegen die me niet altijd een even goed gevoel gaven.”

Zo kwam Saerens erachter dat de schoonzus van Van Gogh, Jo Bonger, die hem na zijn dood wereldberoemd maakte, een selectie maakte in de brieven die ze van de schilder deelde. In 1914 publiceerde ze er in totaal zeshonderd. “Net genoeg om de illusie van volledigheid en objectiviteit te wekken.”

Drankzuchtig, lui en onbetrouwbaar

Maar uit die brieven kwam maar één ding naar voren: Hoornik zou drankzuchtig, lui en onbetrouwbaar zijn. Saerens denkt dat dat komt door de tijdsgeest, waarin de hogere klasse neerkeek op de lagere. Bonger had geen greintje medelijden met Hoornik. “Terwijl zij echt er niet vrijwillig voor koos om prostituee te worden én ze de enige was die Vincent van Gogh ooit gezinsgeluk bracht.”

Nadat Van Gogh haar verliet, stond ze haar kinderen af aan haar familie en leed ze een zwerversbestaan. Ondertussen pleegde haar ex-geliefde zelfmoord en zag zij met lede ogen toe hoe zijn populariteit na zijn dood een vlucht nam. Uiteindelijk zou ze zichzelf ook van het leven beroven, vermoedelijk door in de Rotterdamse haven te springen.

Liefde

Saerens werkte vier jaar aan het verhaal over de voormalige partner van één van Nederlands bekendste schilders. Hij wil de naam van Hoornik zuiveren die, volgens hem tijdens haar leven maar dankzij Van Gogh en zijn schoonzus ook dáárna, nooit rust heeft gekregen. “Toen mijn boek in een betere boekhandel in Den Haag lag, kwam het in de etalage te liggen en nam ik buiten een foto. Daar raakte ik aan de praat met een koppel, waarvan de eerste reactie was: ‘Was Sien Hoornik geen onhandelbaar, bazig type?’ Dat illustreert het beeld dat van haar is ontstaan.”

In de schrijver wordt dan iets wakker, zegt hij. “Zij was geen vrouw met alleen gebreken, ze had ook kwaliteiten. Ze gaf haar kinderen weg, maar dat deed ze niet uit luiheid of drankzucht. Haar zoon vertelde later dat ze nog op school langskwam. Dat geeft aan dat er liefde was.”

Lees ook
Hoe Van Gogh de (zonne)bloemetjes buiten zette: brief over bordeelbezoek geveild

De wereld van nu is toe aan het echte verhaal, denkt Saerens. De uitgeverijen daarentegen hadden minder vertrouwen. Toen de schrijver meldde dat hij met een boek bezig was, waren ze enthousiast. Maar toen hij het onderwerp noemde, dropen ze af. Mede omdat ze het als fictie bestempelden. “Terwijl ik het zo waarheidsgetrouw mogelijk opschrijf.”

Lees ook
Zonder deze vrouw was Vincent van Gogh nooit zo bekend geworden

Gratis

Daarom besloot Saerens het boek in eigen beheer te houden en gratis aan te bieden. “Ik wil Sien eerherstel bieden. Dat past natuurlijk ook volledig bij het verhaal, dat bol staat van armoede en kansarme toestanden.”