Met de #GoedGenoeg-challenge wil stichting Young Impact jongeren inspireren om elkaar complimenten te geven. Het idee: je bent goed genoeg, zónder aan alle hoge verwachtingen te voldoen. Maar waar komt die prestatiedruk eigenlijk vandaan?
Psycholoog en opvoedcoach Valerie Ritchie: “Ouders en scholen hebben samen de verantwoordelijkheid om prestatiedruk bespreekbaar te maken.”
27 procent van de 12- en 13-jarigen ervaart al prestatiedruk, bij 18- tot 21-jarigen is dat wel 60 procent. Dat heeft meerdere oorzaken, ziet psycholoog Ritchie. Het veranderen van de basisbeurs in een lening heeft bijvoorbeeld voor veel druk gezorgd. Daardoor moeten studenten zo snel mogelijk hun studie afronden, omdat ze anders met een grote schuld blijven zitten. Op de basisschool wordt druk onder meer gecreëerd door de Citotoets. “Vroeger maakte je die alleen aan het einde van groep van acht, nu een paar keer per jaar.”
Maar de grootste oorzaak zit ‘m in sociale media, ziet ze. “Op sociale media laat iedereen alleen maar zien wat er goed gaat. Dat geeft geen realistisch beeld. Jongeren krijgen zo het idee dat zij óók moeten laten zien hoe goed het gaat. Als het dan wat minder gaat, voelt het voor hen alsof ze falen.”
Sociale media maken bovendien dat er veel meer opties zichtbaar zijn voor wat ze met hun tijd kunnen, willen en moeten doen. “Zien ze op Snapchat dat een vriend op een feest is, dan willen zij daar óók zijn. Terwijl ze ook nog huiswerk moeten maken. Dat geeft veel stress.”
Jongeren voelen meer prestatiedruk naarmate ze ouder worden
Prestatiedruk voorkomen is lastig, denkt de psycholoog. “Maar het helpt wel om als ouder het goede voorbeeld te geven. Het zijn niet alleen jongeren die tegenwoordig alles perfect willen doen, maar ook volwassenen. Dat slaat over op kinderen. Daarom is het als ouder belangrijk om ruimte voor jezelf te creëren om fouten te maken. Zo laat je kinderen zien dat het oké is om fouten te maken, daarover te praten en om hulp te vragen. Wij doen thuis af en toe een rondje aan de eettafel: ‘Nou, wat hebben we allemaal fout gedaan vandaag?’ Fouten zijn kansen om te leren.”
Je kunt kinderen ook weerbaar maken tegen prestatiedruk, legt Ritchie uit. “Complimentjes zijn daarvoor best een goede optie. Het is alleen wel belangrijk dat die complimenten niet gaan over een bepaald eindresultaat. Het is juist goed om complimenten in te steken op de inzet die iemand heeft getoond. Daardoor groeit het zelfvertrouwen.”
Prestatiedruk kun je samen met je kind aanpakken, raadt de psycholoog aan. Niet door te doen alsof jij het allemaal beter weet (‘je kunt nu eenmaal niet alles doen wat je wilt’), maar door naast je kind te gaan staan. ‘Hé, ik zie dat je het moeilijk hebt. Ik heb wel een idee, wil je het horen?’
Met de hashtag #GoedGenoeg lanceert stichting Young Impact niet alleen een challenge voor jongeren, maar ook een gratis lespakket. Hiermee kunnen docenten een themales geven over prestatiedruk, waarin jongeren hun ervaringen kunnen delen. Rapper Pjotr maakte voor de gelegenheid ook een nummer over zijn ervaring met prestatiedruk.
Stichting MIND lanceerde eerder al een campagne rondom prestatiedruk. Onder de noemer ‘Chill, je moet al zoveel’ kunnen jongeren mails met opdrachten en tips ontvangen. Ook staan er podcastafleveringen online over onder meer fouten durven maken en zorgen voor balans.
Ook student Ezgi (24) loopt vast door corona: 'Ik voel dagelijks prestatiedruk'
