Woensdag oordeelt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over de rol van Rusland bij het neerschieten van vlucht MH17 in 2014. Een uitspraak waar nabestaanden al jaren op wachten.
Hans is één van hen. Hij verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek bij de ramp. We spraken hem door de jaren heen.
Elsemiek was met Hans’ ex-vrouw, haar nieuwe man en haar halfbroer van tien op weg naar Maleisië. Toen wij Hans in 2015 belden om terug te blikken op die noodlottige gebeurtenis een jaar eerder, vertelde hij ons elke ochtend wakker te worden met een knoop in zijn maag. “Dat is nu niet meer zo”, vertelde Hans ons in 2020. “Maar natuurlijk ben ik er dagelijks nog mee bezig. Ik wil het ook niet wegstoppen; dit is onderdeel van mijn leven.”
“Soms als ik over straat loop, zie ik meiden met paardenstaarten zoals Elsemiek had. Van achter lijken ze soms veel op haar, maar van de voorkant nooit. Ik heb gelukkig nooit gedacht dat ze het écht was. Maar toen MH17 net gebeurd was, heb ik wel tegen mezelf gezegd: als ik die meisjes met paardenstaarten niet wíl zien, moet ik met een deken over me heen op de bank gaan liggen. Maar dan leef ik niet verder, en ik wil wel verder leven.”
Hij vervolgt: “Er zijn toen momenten geweest waarop ik van mezelf schrok. Dan dacht ik: stop er maar mee nu, wat heeft het nog voor zin? Maar mijn leven heeft wél nog nut. Ik ben een heel positief iemand van huis uit.” Hans besloot een knop om te zetten. “Ik ging weer naar buiten, met mensen praten. Nu doe ik weer hartstikke veel leuke dingen.”
De eerste maanden na Elsemieks overlijden was Hans druk met dingen regelen. “Toen pas drong tot me door: verrek, ik ben ook mijn ex-vrouw kwijt. We hadden na enkele lastige eerste jaren een goede verstandhouding. Natuurlijk hadden we ook veel contact over Elsemiek.” Hans sprak na Elsemieks dood op de herdenking, en sindsdien helpt hij die mee organiseren. “Ik organiseer het voorlezen van de namen van de slachtoffers, wat ik zelf bij de eerste herdenking heb gedaan. Het is belangrijk dat alle namen genoemd blijven worden. Het geeft mij een stukje verwerking.”
Zes jaar geleden is Hans gestopt bij de bank waar hij werkte. “De tweeënhalf jaar ervoor was ik al achter de schermen gaan werken, nadat ik daarvoor een baan had in de frontlinie. Dat kon ik niet meer goed. Vlak na de ramp dacht ik aan mijn laatste afspraak daarvóór, waarbij een klant woest werd vanwege een verhoogd rentetarief. Hoe kon ik ooit nog een serieus gesprek voeren met iemand die zo boos wordt om iets wat voor mij zo futiel lijkt? Mijn baas begreep dat volkomen.”
“Niks lijkt nog belangrijk, maar dat is niet eerlijk naar andere mensen toe”, relativeert hij. “Zo belde een vriend mij laatst op: hij had zijn kat laten inslapen. Mijn eerste gedachte is dan: lekker belangrijk. Maar voor hem, en zeker na zeventien jaar, ís dat belangrijk. Ik mag hem niet verwijten dat hij daarvan van slag is. Verdrietig zijn is geen wedstrijd.”
Sigrid verloor beste vriendin Tamara bij MH17: 'En met haar nog meer vrienden'
Toch lijkt het soms zo voor anderen: “Een andere nabestaande van MH17 vertelde mij ooit dat zij het zwaarst getroffen was, omdat zij zoveel familieleden kwijt was geraakt. Dan is het net alsof je zegt: ‘Bij jou valt het wel mee, jij bent maar één geliefde kwijt.’ Vaak hebben mensen die zoiets zeggen geen kwaaie wil, maar het komt zo verkeerd over. Ach, je leert er ook mee omgaan. Dit zal altijd een onderdeel van mijn leven blijven. Ook al is Elsemiek er niet meer, ze is er altijd.”
In 2023 spraken we Hans weer. “De oorlog in Oekraïne grijpt ons extra naar de keel. Onze kinderen zijn er ook vermoord en het zinloze moorden gaat maar door.”
Ook blikt hij terug op de uitspraak in de strafzaak. Op 17 november veroordeelde de rechtbank Den Haag drie van de vier verdachten in de MH17-strafzaak tot een levenslange gevangenisstraf voor hun rol bij het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne in 2014.
Hij is tevreden met de uitspraak, vertelt hij. “Een land, hoe machtig ook, kan niet weglopen van zijn verantwoordelijkheid.”
Elk jaar staat Hans op een bijzondere manier stil bij het overlijden van zijn dochter. “Nog elk jaar ga ik op Elsemieks verjaardag uit eten met haar vriendinnen, inmiddels volwassen vrouwen van 26. Ik vind het moeilijk en fijn tegelijk om ze te zien. En zij willen het gelukkig ook graag.” Daarnaast vindt Hans het fijn dat ze op 9 juli met nabestaanden samenkomen in Vijfhuizen bij het monument van MH17 om hun geliefden te herdenken. “Het lezen is daarbij weer het belangrijkste. Samenzijn met gelijkgestemden doet goed.”
Maria (59) deelt laatste appje van beste vriendin Petra vanuit vlucht MH17
Woensdag, elf jaar na de ramp, volgt een cruciale uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De rechters in Straatsburg beoordelen of Rusland juridisch verantwoordelijk gehouden kan worden voor het neerhalen van vlucht MH17. Het is de eerste keer dat een internationale rechter zich hierover buigt.
De uitspraak komt voort uit een klacht die Nederland in 2020 indiende. Het kabinet beschuldigt Rusland van mensenrechtenschending, onder andere omdat het land het wapen leverde dat MH17 neerhaalde en weigerde mee te werken aan het internationale onderzoek. Ook Oekraïne heeft drie klachten ingediend over Russische mensenrechtenschendingen. Die zaken zijn samengevoegd.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Vonnis verdachten MH17-ramp zorgt voor ontlading bij nabestaanden: 'We did it'
