Katja Teunissen wil al jarenlang dolgraag in een hospice werken. Enig probleem: ze is stervensbang voor de dood. Toch besluit ze haar angst te overwinnen en zich aan te melden als zorgvrijwilliger bij hospice Kalorama Bethlehem.
Billen poetsen, bedden verschonen, luisteren naar de verhalen van de bijzondere bewoners: het boeit haar mateloos.
Welke gasten zijn er nog en wie is intussen overleden? Dat vraag ik me altijd af als ik in het hospice aankom. Het blijft vreemd dat er elke week nieuwe namen in de informatieklapper staan die ik doorneem, voordat mijn dienst begint en de verpleegkundige me persoonlijk bijpraat.
Gelukkig lees ik ook vaak dezelfde namen, zoals die van Helma. Ze heeft uitgezaaide baarmoederhalskanker en woont inmiddels twee maanden bij ons. Haar kamer hangt vol foto’s van haar kinderen, kleinkinderen en overleden man en kat.
Vroeger had ze een eigen kledingzaak. Regelmatig geeft ze me een compliment over mijn kleren. Laatst droeg ik een ecru gehaakte trui die ik voor een paar euro in een tweedehandswinkel had gekocht. De prijs overtuigde me het kledingstuk te kopen, over de schoonheid van het ding had ik zo mijn bedenkingen. “Wat heb je een prachtige trui aan”, zei ze vanuit de grond van haar hart. Sindsdien draag ik mijn aankoop zonder twijfel.
Helma ziet er altijd tiptop uit. Perfect gelakte nagels, subtiele make-up en ze draagt vaak kleren die haar blauwe ogen accentueren. Haar kledingkast puilt uit met broeken, shirts, blouses, pyjama’s. Haar dochters vullen haar garderobe zowat elke week aan. Ze vindt het leuk haar nieuwste aanwinsten te showen.
Ze heeft ook zo haar guilty pleasures: chocola. Vorige week lag er een reuzereep melkchocola met noten op het tafeltje naast haar fauteuil. “Wil je die voor me wegleggen?”, vroeg ze me zodra ik de kamer binnenkwam. “Want anders eet ik alles in een keer op. En nu ik nauwelijks kan lopen, ligt die chocola veilig in het kastje boven de gootsteen.”
Lachend pakte ik de reep op. “Zo herkenbaar, Helma. Ik kan ook nooit van chocola afblijven. Ook niet van chips trouwens. Alles gaat meteen op.” Maar zou me dat nog wat kunnen schelen als ik niet meer lang te leven had, vroeg ik me in stilte af. “Thuis stopte ik bonbons altijd ver weg in de kelder”, vervolgde ze glimlachend. “Ook dat hielp niet. Ik liep dan de hele avond op en neer naar de kelder, totdat de doos leeg was.”
Als ik vandaag bij Helma aanklop, hoor ik zwakjes: “Kom binnen.” Ze ziet er moe en bleek uit. “Ik voel me niet goed. Ineens besef ik ook dat het nu niet meer lang duurt.” Ze krijgt tranen in de ogen. “Wil je erover praten, over sterven”, vraag ik. Ze knikt. “Ben je bang?” Ze schudt haar hoofd en zegt dat de arts haar heeft verzekerd dat ze geen pijn hoeft te lijden. Ook is ze niet bang voor wat er na de dood al dan niet gebeurt. “Want dat weet ik dan toch niet meer.”
“Maar het lucht me heel erg op om over mijn dood te kunnen praten”, verzucht ze. “Mijn zoon wil er niets over horen en zei vanmiddag: ‘Vorig jaar vertelde de arts dat je nog maximaal een paar maanden zou leven, je bent er nog steeds en dat blijft voorlopig ook zo.’ Maar ik ga toch echt binnenkort dood.”
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op LINDA.nl.
'Wat voor leven heb je geleid als niemand bij je wil zijn in je laatste uren?'
Katja Teunissen is journalist, werkt daarnaast op de Radboud Universiteit en woont samen met haar 18-jarige dochter Luca in Nijmegen.
