Leon Verdonschot legt voor LINDA.nl wekelijks mensen het vuur na aan de schenen. Deze week is model en presentatrice Loiza Lamers (28) aan de beurt.
Je won in 2015 het programma ‘Holland’s Next Top Model’. Pas tijdens de opnamen maakte je bekend dat je jaren ervoor in transitie was geweest. De kop in ‘de Volkskrant’ was ‘Transgender wint Holland’s Next Top Model’. Zou die kop inmiddels, acht jaar later, een andere zijn?
“Dat is wel een interessante vraag. Ik vond het toen nog wel eens pittig, dat er altijd ’transgender’ voor het woord ‘model’ werd gezet. Alsof ik een ander league speelde dan de andere modellen. Alsof ik ánders was, en dat was nou precies een gevoel dat ik lang had gehad en waar ik probeerde vanaf te komen.”
Het COC zei destijds in een verklaring: ‘Dat ze dit verleden heeft, doet er dus eigenlijk niet toe en tegelijkertijd ook weer wel, want daarmee is ze een rolmodel geworden.’ Deed het er voor jou toe?
“Die uitspraak geeft wel goed aan hoe ik me er inmiddels over voel: het zou er in de basis niet toe moeten doen. Maar ik weet ook dat ik een podium heb gekregen en daarmee een stem. En dat ik het transgender zijn maar beter als een vlag om me heen kan slaan, omdat ik daarmee een emancipatie kan versnellen en het misschien een beetje beter kan maken voor de generaties na mij. Al is mijn kinderlijke gevoel nog steeds: ik ben gewoon een vrouw. En al had ik bij die term ‘rolmodel’ wel het gevoel dat ik groter werd gemaakt dan ik eigenlijk was. Ik associeerde die term toen een beetje met perfectie nastreven, om het maar zo goed mogelijk te doen voor anderen. En natuurlijk wilde ik verstandig zijn, maar ik wilde ook léven.”
Toen je tien was, is er een documentaire gemaakt over je transitie: Van Lucas naar Luus. Je hebt een jaar of twee geleden ook een foto gedeeld van hoe je er als kind uitzag. Dat is vaak een zeer gevoelig onderwerp bij transgender mensen: hun leven voor de transitie. Bij jou niet?
“Bij mij minder denk ik, ja. Natuurlijk heeft het een lading, en maakt het uit hóé iemand dat verleden aanhaalt. Als iemand op straat opeens mijn oude naam zou roepen, zou ik ook vlekken krijgen. Ik denk dat bij veel transgender mensen hun oude naam herinneringen oproept aan een periode in hun leven waarin ze voelden als een ander persoon dan nu, een persoon waar een andere lading aan zit, en misschien ook een verdriet. Bij mij voelt het denk ik alsof ik nog steeds dezelfde persoon ben, alleen in een andere fase van mijn leven.”
Toen je ‘Holland’s Next Top Model’ won, kreeg je een contract. Bij Touché Models. Dat wees je af. Leverde dat gedoe op?
“Er waren wel mensen die dat ondankbaar vonden, ja. Het is een prijs, en als je daar na enkele weken afscheid van neemt, komt dat ondankbaar over, dat snap ik wel. We hebben destijds afgesproken niet over de details over dat contract te praten, maar er waren enkele verschillen van inzicht die we niet konden overbruggen. Als ik er nu op terugkijk, vraag ik me wel eens af hoe ik toen zo sterk in mijn schoenen kon staan, als 20-jarig piepkuikentje.”
Je bent opgeleid tot kapper én visagiste. Wat voel je je meer?
“Kapster. Ik ben gediplomeerd kapster, en ik ben al toen ik nog op de havo zat op zaterdagen bij een kapsalon gaan werken.”
Een beetje kunnen kletsen strekt in dat vak tot aanbeveling. Ben jij daar goed in?
“Haha! Ja, ik denk wel dat ik aardig kan kletsen. En ik kan de gesprekken nog wel terughalen, van ‘Hoe was je weekend?’ tot ‘Ga je nog wat doen in de vakantie?’ tot ‘Oh, het weer is ook echt een drama, hè?’. Dat maakte het werk ook wel echt leuk, vond ik.”
Sinds ‘The Masked Singer’ weet jij dit: hoe zit een zeemeerminnen-kostuum?
“Door dat masker veel minder comfortabel dan ik als 7-jarig meisje dacht. Maar ik vond het een heel mooie ervaring. En al ben ik me er heel bewust van dat ik geen Mariah Carey-kwaliteiten heb, dat wil niet zeggen dat ik zingen niet heel leuk vind om te doen.”
In 2018 deed je mee aan ‘Expeditie Robinson’. Veel mensen die daar aan hebben meegedaan, vonden dat zwaar. Jij deed in 2021 opnieuw mee. Houd je van honger?
“Haha! Ik zei net als al die mensen: ‘Dit nooit meer’, en deed toen alsnog mee. Het was heel dubbel. Mijn eerste seizoen was heel bijzonder en ik was zó dichtbij, dat ik dacht: take a leap of faith. Eigenlijk was het tweede seizoen nog spannender, omdat ik nu wist wat er op me af ging komen. De heimwee, de honger, het onderling gekonkel.”
Er is later nog een documentaire over je gemaakt, en een boek over je geschreven, door je moeder. In die Videoland-documentaire werd duidelijk wat jullie antwoord altijd was op veel vragen van anderen: vertéllen. Toen jij gepest werd op school, hielden jullie samen een spreekbeurt. Als in 2023 dragqueens willen voorlezen, staan er demonstranten voor de deur. Lentekriebels-lessen op scholen over gender en seksualiteit liggen onder vuur en leiden tot Kamervragen. Is er veel veranderd sinds jullie spreekbeurt?
“Dit is een lastig onderwerp. Kijk, toen mijn moeder en ik die spreekbeurt hielden, ging die over mijn gevoelens. We wezen niet met een vingertje, zeiden niet belerend tegen andere mensen hoe ze met mij moesten omgaan. Het enige wat ik wilde duidelijk maken, was hoe ik mij voelde, en dat ik daar niks aan kon doen. In de hoop dat andere mensen dat konden begrijpen, en ik daardoor iets gemakkelijker door het leven kon. En dat is nog steeds de manier, volgens mij: een persoonlijk gevoel overbrengen. Niet boos worden op mensen omdat ze een volgens jou verkeerd woord gebruiken, of ze alleen maar vertellen wat ze móéten en niet meer mógen.
Ergens kan ik wel begrijpen dat sommige mensen dit een moeilijk onderwerp vinden. Omdat het iets is wat we nú aan het leren zijn, en ze het gevoel krijgen dat ze van alles moeten en niet meer mogen zeggen en aangetast worden in hún vrijheid. En wat doe je als iemand je constant iets oplegt? Dan zeg je op een gegeven moment: laat me met rust! Dus dat begrijp ik, maar dat betekent niet dat ik niet wil dat het uiteindelijk wél begrepen wordt. Ik denk dat dat echt begint met een gevóél delen, en met erkennen dat mensen verschíllende gevoelens hebben. En zo’n gesprek daarover voer je volgens mij aan tafel, en niet met hooivorken tegenover elkaar.”
Je presenteerde twee jaar geleden op Discovery een programma dat ‘Singletown’ heette. Stellen die twijfelden over hun relatie, gingen tijdelijk leven als single. Maar ze bleven wel zien wat hun ex allemaal deed, en toen bleek vooral dat iemand die formeel een ex is nog niet als een ex hoeft te vóélen. Heeft iets jou verbaasd?
“Verbaasd niet zozeer, maar er bleek wel nogmaals dat gevoel en ratio twee totaal verschillende dingen zijn, die soms echt heftig botsten. Dat was best pittig om te zien.”
Je hebt je vast wel eens afgevraagd of je zelf die test zou doorstaan.
“Klopt.” Lachend: “En als antwoord aan mezelf gegeven dat ik zo’n test dus nooit zou doen.”
Ben jij zelf jaloers?
“Nee, ik ben niet erg jaloers. Dat is natuurlijk iets wat je kunt zeggen om het later alsnog te voelen. Maar laat ik het zo zeggen: als ik het gevoel zou hebben dat jaloezie in een relatie de kans vergroot dat die relatie blijft bestaan, zou ik de meest jaloerse meid ever zijn. Maar het tegendeel is gebleken.”
Hans de Booij over stelen en optreden: 'Er kwam een stel het podium op, dat op een kleedje ging bonken'
