Dr. Emmy van den Boogaard (42) is kindergynaecoloog bij het Emma Kinderziekenhuis van Amsterdam UMC. In haar werk bij het Kinderbuikcentrum ziet zij vooral jonge meiden met zeldzame en juist veelvoorkomende gynaecologische problemen.
Emmy schrijft columns voor LINDA.nl over alles wat ze meemaakt tijdens haar werk.
'De 15-jarige Suus heeft een cyste in haar eierstok die reikt tot aan haar middenrif, gevuld met meer dan vier liter vocht'
Lang geleden ben ik al gestopt met tellen hoe vaak patiënten aangeven dat ze het bezoek spannend vinden en ik vervolgens uitleg dat dat heel begrijpelijk en normaal is. De allereerste patiënt, laat staan puber, die uitkijkt naar een onderzoek in de gynaecologische stoel moet ik nog ontmoeten. Inmiddels weet ik wel dat er een grote variatie zit in hoe gespannen meiden zijn bij een bezoek. Soms is daar ook een heel duidelijke reden voor.
Finette is 6 en kijkt met grote ogen de kamer rond. Haar moeder doet het woord. Finette krijgt door de spanning nauwelijks een woord over haar lippen. Ze heeft last van stinkende afscheiding en jeuk. Dat is niet normaal voor een meisje van 6 en een reden om verder onderzoek te doen. Daarom wil ik een kweek afnemen, dan kunnen we bekijken of ze een infectie heeft. Bij het zien van het wattenstokje voor de kweek begint ze te trillen. Dan vertelt haar moeder dat een jaar geleden iemand een kweek van haar vagina heeft afgenomen met een droge wattenstok.
De vagina van een jong meisje heeft nog heel dun kwetsbaar slijmvlies. De droge wattenstok moet gevoeld hebben als een schuurspons. Niet gek dus dat ze bang is. We bespreken dat we het deze keer anders gaan doen, namelijk spoelen met water. En dat Finette degene is die de grens aan mag geven. Als zij stop zegt betekent dat ook echt stop. Stap voor stap lukt het goed om een kweek af te nemen en Finette is opgelucht. Niet dat ik nu verwacht dat ze een volgende keer enthousiast is om me te zien, maar hopelijk is de spanning dan een stuk minder.
Wies van 15 zit met haar armen over elkaar en een grote capuchon over haar bruine krullen tegenover me. Ze heeft sinds een paar maanden buikpijn. Ongesteld zijn was al pijnlijk, maar van het een op het andere moment klaagt ze bijna de hele maand over pijn. De huisarts heeft tot nu toe geen oorzaak gevonden en haar doorgestuurd naar de kindergynaecoloog. Haar moeder maakt zich zorgen en er valt met Wies ook niet echt over te praten vertelt ze. Wies lijkt een gesloten puber en zegt alleen dat ze écht niet in de gynaecologische stoel gaat zitten straks.
Tijdens het gesprek ontdooit ze langzaam en met enige aarzeling beantwoordt ze ook mijn vragen over seks. Nee, ze is nog niet seksueel actief. Maar mijn vraag of iemand ooit iets heeft gedaan of geprobeerd wat zij niet wilde beantwoordt ze met een knik en tranen in haar ogen. Ik blijf het schokkend vinden dat hoe vaak het antwoord op deze vraag ja is. Ja, haar ex-vriend wilde meer dan zij. Hij heeft haar aangeraakt en vingers in haar vagina proberen te stoppen. Sindsdien voelt ze zich stom en verdrietig en heeft ze buikpijn. De negatieve seksuele ervaring heeft voor zoveel verkramping gezorgd dat Wies continue buikpijn heeft. Er is nu geen direct gynaecologisch probleem voor Wies, maar wel een reden om zo snel mogelijk hulp voor haar te zoeken.
'Saar is 15 jaar en slaapt 's nachts op drie handdoeken tegen het doorlekken'
Aida is bijna 18. Ze komt uit Somalië en is een paar jaar geleden gevlucht naar Nederland. Toen ze 7 jaar oud was is ze besneden. Zonder verdoving. Vastgehouden door vier volwassenen. Samen met een grote groep meisjes uit haar dorp, waaronder haar zusje en haar nichtje. Haar nichtje overleed kort na de besnijdenis door het vele bloedverlies. Een deel van haar clitoris en binnenste vulvalippen werden weggesneden en de opening van de vulva werd grotendeels dichtgemaakt. Ze heeft nog elke dag pijn van het litteken. En nachtmerries over de besnijdenis.
Voor besneden meiden en vrouwen die naar Nederland komen is er een dubbele cultuurshock. In de cultuur waarin ze opgroeien leren ze dat een besneden vrouw een goede reine rouw is. In Nederland krijgen ze te horen dat – ook volgens de World Health Organisation – meisjesbesnijdenis schadelijk is en verminkend. Voor me zit een standvastige Aida. Ze wil eindelijk af van de pijn bij het litteken. En, voor haar minstens zo belangrijk, ze wil zich weer compleet voelen.
Er is haar zonder toestemming iets afgenomen en ze vraagt of we dat wat haar is afgenomen zo goed mogelijk kunnen herstellen met een operatie. Ze heeft er lang over nagedacht en eindelijk de stap durven zetten naar het spreekuur. Daarvoor heeft ze veel schaamte moeten overwinnen en de weerstand om op de stoel te gaan zitten is groot. We kunnen bij de hersteloperatie niet iets terughalen wat is weggehaald. Maar we kunnen het litteken weghalen, de clitoris opzoeken en weer naar de oppervlakte brengen.
Aida zal met een psycholoog-seksuoloog spreken om haar te begeleiden in het herstel en haar verwachtingen van de operatie voor de toekomst. We weten dat de hersteloperatie vaak heel goed helpt tegen pijn bij het litteken. Voor de wens om zich weer compleet te voelen is minder goed bekend of de operatie ook op zal leveren wat Aida ervan verwacht. Daarom doen we in het Amsterdam UMC onderzoek naar hersteloperaties na besnijdenis. Aida is stoer en strijdbaar, en geeft aan dat ze er in de toekomst voor zou willen zorgen dat er in het dorp nooit meer meisjes besneden worden. En daar kan ik het natuurlijk alleen maar heel erg mee eens zijn .
Met de verhalen in de columns heb ik een kleine inkijkje willen geven in het werk van de kindergynaecoloog. Een tipje van de sluier, want geen dag is hetzelfde en geen patiënt is hetzelfde. Ik heb een van de leukste vakken die er bestaan. Maar ik begrijp heel goed dat patiënten, jong of oud, elk met hun eigen bagage, niet per se uitkijken naar een bezoek aan mijn spreekuur. Ik hoop dan ook dat het met deze column gelukt is de drempel een beetje te verlagen. Zodat meiden met problemen zien dat ze niet de enige zijn. En zodat meiden die het nodig hebben de stap naar de huisarts en soms ook de kindergynaecoloog durven te zetten.
'Als de 16-jarige Jip nog niet ongesteld is, komen we erachter dat ze geen baarmoeder heeft'
Dr. Emmy van den Boogaard (42) is kindergynaecoloog bij het Emma Kinderziekenhuis van Amsterdam UMC. In haar werk bij het Kinderbuikcentrum ziet zij vooral jonge meiden met zeldzame én juist veelvoorkomende gynaecologische problemen.
