Het kabinet gaat onderzoeken of cruiseschepen die asielzoekers moeten huisvesten ook voor de kust kunnen blijven liggen, in plaats van aan te meren. Er is in veel gemeenten te weinig woonruimte maar vooral te weinig draagvlak om vluchtelingen op te vangen, ook niet als ze in de haven verblijven. Daarom wil staatssecretaris Van der Burg (Asiel, VVD) kijken of het ’juridisch’ en ’veilig’ mogelijk is om asielzoekers de zee in te sturen.
Op dit moment liggen in Zaandam al twee kleinere schepen waarop zo’n 250 Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen. Maar die kunnen via een loopbrug aan land wanneer ze willen. De drie cruiseschepen die nu deze kant op varen blijven dus mogelijk op zee. De VVD-bewindsman stelt zich voor dat pendelbootjes de passagiers af en toe naar het vasteland kunnen brengen. „Als dat niet zo is, dan is het defacto opsluiting. Dat mag niet.”
In deze citaten uit het AD lees ik die pragmatische, maar inhumane benadering die we inmiddels gewend zijn van de VVD. Ik beeld me in hoe hier in achterkamertjes over is gesproken. ’Dit is verre van ideaal, maar asielzoekers willen ook niet verpieteren op een grasveld voor het azc. Ze mogen blij zijn dat ze op een cruiseschip slapen, met een eigen kamer en badkamer, drie maaltijden per dag en zelfs een zwembad – net vakantie.’
Maar het is een ’absurd idee’ om vluchtelingen op zee achter te laten, zegt VluchtelingenWerk. „Er is geen onderzoek voor nodig om te bedenken dat je mensen die zijn gevlucht voor oorlog en geweld dat niet aan kunt doen”, aldus de hulporganisatie. Maar welke beleidsmaker laat zich nog leiden door een moreel kompas? De staatssecretaris zoekt vooral naar juridische loopholes om dit hoofdpijndossier te managen.
Als dit plan doorgaat, en vluchtelingen vanaf september op zee worden gehuisvest, zijn de psychologische gevolgen moeilijk te overzien. Opgehokt zitten in een azc is al de hel, maar in dit scenario kun je helemaal geen kant op. Ik denk aan de trauma’s van mensen die huis en haard achterlieten, soms zelfs per rubberen boot naar Europa kwamen, om vervolgens weer langere tijd omgeven te zijn door dezelfde golven die doodsangsten veroorzaakten.
In dit drijvende detentiecentrum hebben de passagiers ook weinig persoonlijke ruimte en bewegingsvrijheid. Als ze allemaal een frisse neus gaan halen op het dek, kunnen er ook confrontaties ontstaan. Is er dan voldoende beveiliging aan boord om de kwetsbaren te beschermen, of geldt op zee het recht van de sterksten? En misschien nog wel de belangrijkste vraag: wie bepaalt of je naar het vasteland mag, en hoe vaak?
Ik snap dat er een asielcrisis is, en dat de woningmarkt voor iedereen vastzit. Huisvesting op cruiseschepen kan een van de opties zijn, mits die schepen zijn aangemeerd, ondanks de weerstand die er is bij omwonenden. Hoeveel dit ook van ons vraagt, je kunt vluchtelingen niet op een cruiseschip laten dobberen. Men moet vooral aan land naar duurzame oplossingen zoeken, en niet de problemen verplaatsen naar zee, ver uit ons zicht.
'Welke vooroordelen schuilen er achter de sluier?'
