Honderden patiënten

Daarom belden wij met Sanne Feenstra, verpleegkundig specialist bij het Centrum voor Obesitas Nederland in Leeuwarden en met Simon Nienhuijs, chirurg bij het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, met speciale aandacht voor obesitaschirurgie. Jaarlijks behandelt Nienhuijs samen met zijn collega’s ruim duizend patiënten met obesitas. Het centrum waar Feenstra werkt, begeleidt zo’n achthonderd patiënten op jaarbasis.

Laatste redmiddel

Een gastric bypass is niet iets wat je zomaar krijgt, benadrukken de specialisten. Feenstra: “Het moet echt een laatste redmiddel zijn.” Een goede screening vooraf, waarbij onder meer een diëtist, een psycholoog en een internist een rol spelen, is noodzakelijk. Die screening is verplicht in Nederland, net als een lang voor- en natraject.

BMI van boven de 40

Daarnaast zijn er nog de cijfermatige criteria. Die van het BMI, bijvoorbeeld. Om in aanmerking te komen voor een gastric bypass moet het BMI van de patiënt boven de 40 liggen. In het geval van andere gezondheidsklachten, zoals diabetes, hoge bloeddruk, slaapapneu of ernstige gewrichtsklachten, is een BMI van 35 ook voldoende. Deze richtlijnen gelden over de hele wereld.

Risico’s

Of er zelfs na het voldoen aan de criteria nog risico’s zijn? Ja, het blijft een operatie. Maar, benadrukken beide experts, in Nederland komt er in minder dan 2 procent van de gevallen een complicatie voor. Feenstra: “Bij ons ligt het percentage onder de 1 procent”. Het kan bijvoorbeeld gaan om een nabloeding of een lekkage. Bij beide risico’s is volledig herstel te verwachten.

Overgewicht terug

Op de langere termijn liggen de risico’s meer in handen van de patiënt. Daar is het grootste risico dat ze zich niet vasthouden aan het verbeterde eet- en leefpatroon en op den duur overgewicht terugkrijgen.

Hulpmiddel

Zowel Nienhuijs als Feenstra noemt de bypass “echt een hulpmiddel”. Feenstra: Als je je gedrag niet verandert, kan het na een jaar weer de verkeerde kant opgaan.” Nienhuijs: “De operatie is een kleine – wel belangrijke – stap. Je helpt iemand die met gewichtsproblemen worstelt om opnieuw te beginnen; het afvallen en minder eten gaat daarna een stuk makkelijker. Maar het echte werk speelt zich daaromheen af.”

Jaren begeleiding

Daarom worden de operaties omlijst door intensieve begeleiding die tot jaren na de behandeling doorgaat. Bij het Centrum voor Obesitas Nederland keren patiënten in het eerste jaar na de operatie acht keer terug voor controle. Daarna wordt dit teruggeschroefd tot een jaarlijkse controle. Bij het Catharina Ziekenhuis wordt nog tot vijf jaar na de operatie intensief begeleid.

Lees ook
Waarom een gastric bypass geen luie oplossing is voor overgewicht

Enige bewezen behandeling

“Maar laten we ons vooral focussen op de mensen bij wie het wél goed gaat”, benadrukt chirurg Nienhuijs. “Vooralsnog is een bariatische operatie (obesitasoperatie, red.) de enige bewezen behandeling tegen obesitas. De meeste mensen verliezen een derde van hun gewicht in de eerste twee jaar. Na vijf jaar staat datzelfde succes nog bij meer dan de helft van de mensen.”

Gelukkiger

“En dan hebben we het alleen nog over de winst in kilo’s. Het heeft ook effect op ziektes die met overgewicht te maken hebben. Twee van de drie mensen kan stoppen met medicijnen na een gastric bypass. En ook niet onbelangrijk: de kwaliteit van leven gaat met sprongen vooruit. Voor een operatie geven mensen met morbide obesitas hun leven vaak een lager cijfer dan mensen met kanker, een jaar na de operatie geven ze hun leven een cijfer dat boven het Nederlands gemiddelde ligt.”

Hoe zo’n operatie (en het traject eromheen) gaat? Bekijk het hieronder. (Bron: Catharina Ziekenhuis)