De drukte op openbare plekken lijkt – ondanks corona – flink toe te nemen. Velen klagen over die drukte, maar waarom doen we dat als we zelf onderdeel uitmaken van het probleem?
Denk aan klachten over een te druk strand, terwijl men er zelf de hele dag heeft gelegen. Het klinkt ietwat hypocriet, maar er is een verklaring voor.
“Toen ik laatst met mijn dochters het zwembad bezocht, was er een maximaal aantal gasten toegestaan. Dat gaf me een veilig gevoel”, vertelt columnist Maaike Olde Olthof. “Eenmaal daar kwam ik erachter dat het redelijk hutjemutje was. Mensen liepen – nat van het zwembadwater – langs elkaar door een deur en om 12.00 uur ontstond er een grote drukte bij de bar met eten en drinken.”
Olde Olthof voelde zich dan ook niet meer zo veilig. “Toen het me écht te druk werd, zijn we weggegaan. Leuk is dat niet, want mijn kinderen verheugden zich op een zwembaddag.” Hoewel de columnist haar biezen pakte, doet lang niet iedereen dat.
Lees ook
Ze duiken massaal op in de hitte: angstaanjagende voeten
Volgens gedragspsycholoog Suzie Geursten (30) gaan mensen naar openbare plekken omdat ze daar behoefte aan hebben. “We hebben een periode niet veel leuks kunnen doen, waardoor de motivatie om er nu op uit te gaan extra groot is. Die motivatie is vaak groter dan de realisatie dat het voor onveilige situaties kan zorgen. Daarnaast vinden mensen het lastig om van tevoren in te schatten hoe druk en onveilig het nu écht wordt en hoe we ons daarbij voelen.”
Volgens de Nijmeegse krijgen mensen ook steeds minder het gevoel dat corona een groot gevaar is. “Als je naar een openbare plek gaat, ben je er – bewust of onbewust – van overtuigd dat er geen of minder sprake van gevaar is. De motivatie om er op uit te gaan is dan groter. Dat weegt niet tegen elkaar op.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Gedragspsycholoog Suzie Geurtsen
Lees ook
Mondkapjes vanaf nu verplicht op drukke plekken in Amsterdam en Rotterdam
Maar eenmaal daar, klagen bezoekers wél over de drukte. “Dat noemen we cognitieve dissonantiereductie. Dat houdt in dat er een kloof is tussen onze overtuiging en ons gedrag.”
“Stel, je bent op een drukke plek en voelt je daar niet comfortabel bij, dan blijf je waarschijnlijk toch. Weggaan is namelijk een ingrijpende handeling. Je moet je spullen pakken, het kost moeite en je ziet anderen ook niet vertrekken.” In dit geval kiezen velen dus voor de weg met de minste weerstand.
Dat we vervolgens klagen komt volgens Geurtsen doordat we dit gedrag goed willen praten. “De kloof tussen wat je denkt en wat je doet, moet worden opgevuld. We verzinnen dus een soort van smoesjes om te rechtvaardigen dat we op zo’n drukke locatie blijven. Wijzen naar anderen is in zo’n geval de makkelijkste weg.” En dat doen we voor onszelf, want je vindt jezelf geen betrouwbaar persoon als je die ‘smoesjes’ niet gebruikt. “Dat is namelijk slecht voor je zelfbeeld”, aldus de gedragspsycholoog.
Lees ook
Leontine mijdt de zon wegens huidkanker: ‘Ik denk altijd: shit, het is weer zomer’
Tot slot heeft het bezoeken én blijven op drukke locaties ook te maken met groepsgedrag. “Als niemand om je heen vertrekt, doe jij dat ook niet. In onzekere situaties – zoals met corona – kijken we veel naar wat anderen doen. Blijven anderen dus liggen, haal jij daar onbewust de informatie uit dat jij ook niet hoeft te gaan.”
Olde Olthof kijkt in ieder geval tevreden terug op haar besluit om te vertrekken uit het zwembad. “Ik blijf mijn verstand gebruiken. Dat mijn kinderen teleurgesteld waren, is dan nog het minste probleem. Ze hebben in ieder geval een paar uur kunnen zwemmen.”
