Semenya mag toch niet naar WK atletiek zonder hormoonremmers

Hardloper moet aan hormoonremmers omdat ze te veel testosteron heeft: hoe eerlijk is dat?

Nieuws | De discussie

02-05-2019 | Marissa Klaver

Caster Semenya, een hardloper uit Zuid-Afrika, heeft te veel testosteron voor de vrouwencompetitie. Daarom moet ze van sporttribunaal CAS verplicht hormoonremmers slikken.

Terecht of discriminatie?

Discriminatie, vindt Semenya

De tweevoudig olympisch kampioene, die haar hoge testosteronspiegel van nature heeft, klaagde atletiekbond International Association of Athletics Federations (IAAF) aan wegens discriminatie, maar verloor gisteren haar zaak.

Oneerlijke concurrentie

Vrouwelijke atleten mogen niet meer dan vijf nanomol testosteron per liter bloed hebben, besloot de atletiekbond in 2018. Anders is er sprake van oneerlijke concurrentie. Testosteron “bouwt spieren op”, vertelt dr. Benjamin Levine aan The New York Times. Hij onderzoekt de sportprestaties van mannen en vrouwen aan de University of Texas. De resultaten zijn duidelijk, zegt hij: “Een vrouwenlichaam met meer testosteron levert betere prestaties.”

Opvallend vaak winnen

Vrouwen zoals Semenya, die van nature een hoge testosteronspiegel hebben, moeten daarom hormoonremmers slikken, vindt het IAAF. Doen ze dat niet, dan komen ze de vrouwencompetitie voortaan niet meer in. De regel geldt alleen voor middellange afstanden (de 400, 800 en 1500 meter) en hordelopen. Uit een recente studie blijkt dat vrouwelijke atleten met een hoge testosteronspiegel daar opvallend vaak winnen.

Geen uitzonderingen

Het Court of Arbitration for Sport (CAS) gaf Semenya gelijk toen ze de maatregel discriminatie noemde. Toch verloor ze haar zaak. In dit geval is discriminatie “noodzakelijk, redelijk en proportioneel”, zei het tribunaal in haar oordeel. Vanaf 8 mei gaat de maatregel in – zonder uitzonderingen.

‘Sport discrimineert altijd’

Dat lijkt tegenstrijdig, maar volgens sportjurist Marjan Olfers had het CAS geen keuze. In NRC noemt ze de regel “de meest objectieve manier om te bepalen of een vrouw tegen vrouwen mag uitkomen.” Om “de krachtmeting tussen sporters zo eerlijk mogelijk te maken” discrimineert sport tenslotte altijd, benadrukt Olfers. Op leeftijd, gewicht, sekse en handicap.

Lees ook
Aan marathon Italiaanse Triëst mogen geen Afrikaanse atleten meedoen

‘Genetisch cadeau’

Maar atleten zoals Semenya werden altijd gezien als vrouwen, benadrukten haar advocaten in de rechtszaal. Ze zijn als vrouwen geboren en opgegroeid als meisjes – ook in de sport, schrijft The Guardian. De hoge testosteronspiegel van Semenya moet volgens haar advocaten dan ook gezien worden als een ‘genetisch cadeau’.

Vrouwen tegen mannen

Deze maatregel maakt de dromen van sporters zoals Semenya kapot, zeggen de advocaten. Vrouwelijke sporters met veel natuurlijk testosteron die geen hormoontherapie willen gebruiken, moeten met de mannen meedoen. Maar hun kansen om daar te winnen, zijn miniem. Dat geven ook wetenschappers toe.

Rechten van de mens

Semenya krijgt veel steun. De Verenigde Naties vindt het gedwongen reguleren van de testosteronspiegel in strijd met de rechten van de mens. Ze wordt zo gestraft voor iets waar ze niets aan kan doen, zegt Guy T’Sjoen, genderonderzoeker aan de UGent tegen De Standaard. “De natuur heeft haar het voordeel gegeven. Net zoals de natuur Usain Bolt langere benen heeft gegeven dan andere atleten. Daar maakt toch ook niemand bezwaar tegen.”

Lees ook:
Fatshaming wordt normaal gevonden, terwijl het simpelweg discriminatie is

‘Oneerlijk en verkeerd’

Vrouwelijke atleten reageren verschillend op het nieuws. Volgens marathonloper Paula Radcliffe zijn dit soort regels noodzakelijk om de vrouwensport te beschermen, zegt ze tegen de BBC. Tennisser Martina Navratilova vindt het oordeel daarentegen “verschrikkelijk oneerlijk en verkeerd. Semenya heeft niets verkeerd gedaan.” Op Twitter is Semenya zelf duidelijk aangeslagen: ‘Soms is het beter om te reageren zonder reactie.’