Intoleranties en allergieën lijken steeds vaker voor te komen. Waar komt dit door? Stellen we ons aan of zijn we nu pas alert geworden? En is het gevaarlijk om voedselovergevoeligheid te negeren?
LINDA.meiden vraagt het Marianne Rook, diëtiste, voedingswetenschapper en gezondheidsvoorlichter van de Maag, Lever en Darm Stichting.
De spijsvertering… eigenlijk weten de meeste mensen er maar weinig vanaf. Rook zegt dat de meesten niet genoeg stilstaan bij hun eigen spijsvertering. “Veel mensen weten niet wat het voor ze doet en hoe het allemaal werkt. Dit terwijl je er zelf veel invloed op hebt. Je spijsvertering bepaalt je energie-level en je vitaliteit. Het is de bron van gezondheid, maar ook de start van vele ziektes. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat niet alleen chronische darmziektes en (voedsel)allergieën, maar ook ziektes als Alzheimer en Parkinson gelinkt zijn aan de spijsvertering.”
Met name een divers microbioom in je darmen is volgens Rook key voor je gezondheid. “Het microbioom is een collectie aan bacteriën die je met je meedraagt, en dat is veel; wel anderhalve kilo. Zonder die bacteriën kunnen we niet leven. Ze prikkelen onze zenuwen, beschermen onze darmwand, trainen ons afweersysteem en geven seintjes aan onze hersenen. Ons gehele welzijn wordt hier dus door beïnvloedt, en onze voeding en leefstijl zijn allesbepalend voor dit microbioom.”
Juist daarom is het belangrijk om je spijsvertering serieus te nemen. “Het kan soms lastig zijn om voedselovergevoeligheid vast te stellen. Er moet uitgezocht worden welke voeding of welk bestandsdeel de boosdoener is. Ook zijn de klachten vaak uiteenlopend van mild tot zeer erg. Denk bijvoorbeeld aan buikpijn, misselijkheid of winderigheid, maar ook aan ‘vage’ klachten als vermoeidheid, hoofdpijn en duizeligheid. Daarnaast kunnen huidproblemen of luchtwegproblemen duidelijke klachten zijn van een allergie of intolerantie, al denk je daar misschien niet gelijk aan. Het is daarom belangrijk om oplettend te zijn voor deze klachten.”
Meiden over motivatie: 'Ik sport niet omdat ik wil afvallen of een gespierdere buik wil'
Nu vraag je je waarschijnlijk af; waarom moet ik aandacht aan mijn spijsvertering besteden als de klachten mild zijn? Rook legt uit wat het risico is van het negeren van een intolerantie of allergie. “Op het moment dat je dit negeert, laat je je lichaam telkens een onnodige reactie geven op bepaalde voedingsstoffen. Een intolerantie put je lichaam onnodig uit en geeft vervelende buikklachten, omdat je een bepaalde stof niet kunt opnemen en daardoor op de een of andere manier moet afbreken. Bij een allergie ligt dit nog iets serieuzer, omdat het afweersysteem in dat geval extreem reageert. Dat kan echt levensbedreigend zijn als je het negeert.”
Daarentegen omschrijft Rook ook dat het zelf constateren van een intolerantie of allergie risico’s heeft. “Op het moment dat je bijvoorbeeld zelf vaststelt niet tegen lactose te kunnen, zonder hiervoor naar de huisarts te gaan, kan het zo zijn dat je het onnodig uitsluit. Dat kan leiden tot serieuze tekorten en kan bovendien een intolerantie veroorzaken. Op het moment dat jij geen lactose meer binnenkrijgt, heeft je lichaam geen drang meer om enzymen te maken die lactose afbreken. Met als gevolg dat je minder van deze enzymen hebt en dus daadwerkelijk een intolerantie ontwikkelt.”
Rook vertelt dat de cijfers voor voedselgevoeligheid erg uiteenlopen. “Het totale gemiddelde is één tot vier procent, maar bij kinderen ligt dat bijvoorbeeld hoger. Zij groeien vaak over intoleranties en allergieën heen. Dit gemiddelde kan daarnaast heel goed een onderschatting zijn door zelfdiagnose of doordat het niet wordt opgemerkt.”
“Wel zien we dat er een stijgende lijn zit in het percentage mensen met een allergie of intolerantie. Hier zijn verschillende mogelijke oorzaken voor. Ten eerste is er meer aandacht voor voedselgevoeligheid. Mensen horen vaker verhalen over allergieën en intoleranties en gaan daardoor eerder naar de huisarts. Meer mensen krijgen daarom een diagnose.”
“Daarnaast is onze omgeving de laatste jaren veel veranderd. De westerse levensstijl is heel schoon. We komen steeds minder in aanraking met bacteriën en andere micro-organismen, met als gevolg dat ons afweersysteem minder getraind is. Zo hebben kinderen op het platteland bijvoorbeeld al minder last van allergieën dan kinderen in de stad. Aan de andere kant zorgt een schone omgeving weer voor minder ziekten door infecties. Een schone omgeving heeft dus zowel voor- als nadelen.”
“Ten slotte is ons eetpatroon steeds meer eenzijdig. We eten veel hetzelfde, veel fastfood en veel bewerkte voeding (wat voor een groot deel uit dezelfde basisingrediënten bestaat). Dit heeft als gevolg dat ons microbioom ook eenzijdiger is. Dat resulteert vervolgens in een minder goed werkende spijsvertering, een minder getraind afweersysteem en de daarbij horende mogelijke nadelige gevolgen voor onze gezondheid.”
Voor het onderhouden van een gezonde spijsvertering is het dus belangrijk om zo divers mogelijk te eten. “Je microbioom gaat heel goed op vezels. Suikerrijk voedsel voedt daarentegen de slechte bacteriën. Ga naar de huisarts op het moment dat je vage klachten hebt die langere tijd aanhouden. Bij voedselintolerantie kan je vaak zelf ook al verbanden leggen, maar laat het alsnog onderzoeken door een arts. Op die manier kan je samen met een expert bepaalde voeding op een juiste manier uitsluiten (of niet).”
Gaat jouw buik slecht op melk? Dit is het verschil tussen lactose-intolerantie en koemelkallergie
