Blijf jij liever (te) laat wakker, of ben je juist al vroeg in de ochtend actief? Slecht nieuws voor de eerste groep: avondmensen gaan cognitief gezien sneller achteruit dan ochtendmensen.
Dat blijkt uit onderzoek van het Universiteit Medisch Centrum Groningen (UMCG).
Onderzoeker Ana Wenzler bestudeerde de slaapritmes van zowel avond- als ochtendmensen. Aan de hand van vragenlijsten die deelnemers invulden, bepaalde ze of iemand een vroege vogel, nachtuil of iets daartussenin was. Daarna bekeek ze hoe deze mensen scoren op een cognitieve test, zowel nu als tien jaar geleden. Wat blijkt: wie ’s avonds opleeft en tot laat wakker blijft, heeft een grotere kans op cognitieve achteruitgang dan een ochtendmens.
Volgens Wenzler speelt onder andere ongezond gedrag een rol. “Roken, drinken en ongezond eten gebeurt vaker ’s avonds. In ons onderzoek zagen we dat avondmensen vaker roken, drinken en minder bewegen”, vertelt ze. “We kunnen ongeveer 25 procent van het risico op cognitieve achteruitgang verklaren door deze factoren.”
Ongezonde leefstijlgewoontes laten al na je 36e hun sporen na, zo blijkt uit onderzoek
Opvallend is dat het verschil vooral bij hoger opgeleide mensen werd gevonden. “Dat heeft waarschijnlijk met hun ritme te maken. Als zij laat opblijven, maar ’s ochtends weer vroeg naar hun werk moeten, slapen ze vaak te kort. Wie te weinig rust krijgt, slipt sneller in slechte gewoontes die het risico op cognitieve achteruitgang weer vergroten.”
Volgens Wenzler verandert je biologische klok door de jaren heen. “Kinderen zijn vaak ochtendmensen, maar tijdens de puberteit gaan ze steeds later slapen. Daarna schommelt het tussen ochtend- en avondmens.”
Wenzler raadt avondmensen aan om zo goed mogelijk naar hun lichaam te luisteren. “Je kunt jezelf wel dwingen om eerder naar bed te gaan, maar als je lijf nog geen melatonine – het slaaphormoon – aanmaakt, lukt dat niet.”
Het onderzoek van UMCG maakt deel uit van een grote landelijke studie, het Bird-NL project, naar manieren om dementie te voorkomen. “Feit is dat je hersenen na je veertigste achteruitgaan”, vertelt Wenzler. “Wij onderzoeken nu bij welke mensen dit sneller gaat en welke leefstijl of andere factoren de kans op dementie kunnen verkleinen.”
'Dementie is afscheid nemen in stapjes, niet in één klap, maar in duizend pijnlijke stukjes'
