De nieuwe ‘coming of old age‘-thriller van Saskia Noort is angstaanjagend op een manier die je niet verwacht en vormt wellicht een kleine waarschuwing voor wie vaak te horen krijgt dat ze de lat in de liefde niet te hoog moet leggen.
“Je moet de lat juist extreem hoog leggen”, zegt Noort in gesprek met LINDA.
Met meer dan twintig boeken en talloze columns is Saskia Noort een van de productiefste en populairste schrijfsters van Nederland. Adem is weer zo’n pakkende thriller, maar wel net even anders dan je van haar gewend bent. “Minder plot gedreven, meer karakter gedreven”, zo zegt ze zelf. “Toen ik begon met dit boek wilde ik voor mijn eigen plezier eerst even voor me uittikken. En dan zag ik later wel wat er van kwam.”
We volgen Marieke, een succesvolle single schrijfster die binnenkort vijftig wordt. De buitenwereld ziet vooral haar succes, maar ondertussen weet ze totaal niet wat ze met deze mijlpaal aan moet. Sinds de scheiding loopt haar behoeftige ex nog steeds de deur plat, en wanneer haar dochter op zichzelf gaat wonen, wordt ze overvallen door eenzaamheid. Ondertussen worstelt ze met haar lichaam(sbeeld), seksualiteit en het idee van alleen achterblijven. Wanneer de knappe, extroverte Harry in haar leven verschijnt en ze de liefde weer toelaat, slaat ze onverwacht een gevaarlijke weg in.
“Ik begon te schrijven vanuit een vrouw die er, zonder dat ze dat expliciet benoemt, achterkomt dat ze nooit haar eigen grenzen heeft leren kennen”, zegt Noort. “Terwijl ze er continu overheen gaat omwille van anderen, met name mannen. Tot ze vastloopt, want als je anderen continu over je grenzen laat gaan, kan dat niet goed aflopen. Het loopt nogal de spuigaten uit. Ik wilde daar ook wel de humor van laten zien, want het is soms óók grappig.”
Saskia Noort en dochter Julia Schellekens in strijd tegen meisjesbesnijdenis: 'Pijnlijk om te zien hoe diepgeworteld deze tradities zijn'
De ander steeds voor jezelf plaatsen zonder dat je het doorhebt: voor veel vrouwen zal dat (enigszins) herkenbaar zijn. Zoals wel meer van Mariekes automatismes. ‘Mijn leven lang zei ik sorry, voor alles wat misging’, zegt ze bijvoorbeeld. “Vrouwen doen dat heel veel”, vertelt Noort. “Sorry is een soort stopwoord, zonder dat je weet waar je sorry voor zegt. Heel raar, eigenlijk. En ik hoor mannen dat niet doen. Terwijl als jij straks opstaat, zeg je bij wijze van spreken al sorry. We excuseren onszelf voor het innemen van ruimte.”
Een groot thema in het boek is ouder worden. Marieke zit in de menopauze en neemt ladingen aan supplementen en crèmes om de soms zeer belemmerende symptomen te bestrijden. Zelf staat Noort pas de laatste twee jaar bij dat hele proces stil. “Tot die tijd vond ik het toch een beetje aanstellerij dat mensen het daar de hele tijd over hadden. Maar op een gegeven moment krijg je gewoon allerlei klachten die toe te schrijven zijn aan het ouder worden. Dat is lichamelijk, maar niet geestelijk. Zo krijg je een hele gekke discrepantie tussen een nog vrij jonge geest en een lichaam dat niet alles meer even goed kan. En dan ga je het gevecht met jezelf aan.”
Voor Marieke is de naderende vijftig ook het moment dat ze ingesleten genderpatronen begint te herkennen. Ze is al jaren gescheiden van haar ex Tom – een zachte, afhankelijke man met wat kwaaltjes – maar ze is nog steeds zijn emotionele steunpilaar. Beiden kunnen ook slecht alleen zijn.
“Het is dus eigenlijk raar dat ze ooit uit elkaar zijn gegaan, in een opwelling van zelfstandigheid van haar kant. Ze wil er vervolgens de perfecte scheiding van maken. Het idee dat er iemand boos op haar zou zijn, trekt ze niet.”
Hoewel ze niet meer samenwonen, blijft Marieke voor haar ex zorgen. Ze is praktisch gezien nog steeds zijn vrouw – maar dan zonder de seks, zegt Noort. “Ik hou veel van Tom, hij is een goede man. Wel eigent hij zich het recht op haar zorg toe, maar ze is daar zelf ook onderdeel van. Het feit dat hij nog steeds de sleutel van haar huis heeft, is voor mij het symbool van haar grenzeloosheid. Wij vrouwen vinden het vaak moeilijk om onze grenzen aan te geven, maar we gaan ons vervolgens wel enorm irriteren als deze overschreden worden.”
Saskia Noort niet welkom op Tinder: 'Ben eraf geschopt en mag er nooit meer op'
Marieke houdt daarnaast ook duidelijk van nodig zijn en zorgen: bijvoorbeeld voor haar inmiddels volwassen dochter Teuntje. Ze geeft zelfs toe dat ze in die zin de plaats van Tom heeft ingenomen toen hij vertrok. “Je krijgt ook heel veel voor dat zorgen terug”, zegt Noort. “Het is niet voor niets dat ik zelf meteen een hond heb genomen toen de kinderen uit huis waren. Tegelijkertijd moet dat zorgen niet ten koste gaan van jezelf. Ik denk dat de nieuwe generatie die balans al beter kan bewaren.”
Door die scheiding trekt Marieke zich even los uit de patronen waar ze in vast zat. Ze rolt er echter al snel weer in, zeker als ze de knappe, dominante acteur Harry ontmoet. “Als je vijftig wordt, gaan mensen vooral op relationeel vlak ineens zeggen: ‘Nu wordt het ingewikkeld. Niemand ziet je straks meer staan, hoe moet dat nou, je wil toch niet alleen oud worden?’ Daar worstelt Marieke natuurlijk wel mee, van: is dit mijn laatste kans?”
‘Er waren periodes dat ik me alleen prima voelde, maar juist dan werd ik bang’, zegt Marieke in het boek. ‘Was ik wel normaal?’ Ze vraagt zich af of ze écht zo graag aan de man wil, of dat dit toch ook komt door de verwachtingen van buitenaf. “Ik had hier laatst met mijn ouders nog een discussie over”, vertelt Noort. “Ze kunnen dingen zeggen als: ‘Ik ben trots op je. Je boeken doen het goed. Maar ik zou pas écht blij zijn als je weer een geliefde hebt.’ Ik snap het wel hoor. De hele maatschappij kijkt er zo naar, wij zijn heel erg gericht op het vinden van die romantische liefde. Ik zelf ook.
Terwijl de gelukkigste vrouwen alleen zijn: zij zijn het gezondst en worden het oudst. Voor vrouwen is het dus eigenlijk gezonder om géén relatie te hebben, want dan gaan ze al die zorg ineens op zichzelf richten. Het is interessant hoeveel we van onszelf inleveren om die ene relatie hebben. Alle mensen die een gelukkige relatie hebben gaan nu woedend op me worden, maar over hen heb ik het niet. Al denk ik dat zelfs in die relaties de vrouw geleerd heeft om meer op te geven dan de man. Het is heel moeilijk uit de modus los te breken, omdat het een soort automatisme is.”
Mariekes nieuwe liefde Harry is een bekend acteur en dat is te merken: hij is sociaal, extrovert en luidruchtig. “Een olifant in een porseleinkast”, noemt Noort hem. Ergens vraagt Marieke zich af of ze verliefd op hem is, of dat ze hem wil zijn. Noort: “Het is heerlijk om zo te zijn. Niet nadenken over je keuzes, dat het allemaal niet echt uitmaakt. Altijd voorwaarts.”
Ze voelt zich gevleid door zijn aandacht, voelt zich seksueel tot hem aangetrokken, maar vermoedt ook al vroeg dat er iets niet klopt. “Achteraf denk ik zelf bij relaties ook vaak: waarom ging ik hier toch in mee? In het moment ziet Marieke een succesvolle, aantrekkelijke man die haar ook wel overweldigt met zijn aandacht. Tegelijkertijd is dit het soort aandacht dat je in romantische komedies ziet, en dat heeft ze nog nooit eerder gehad. Mensen zeggen ondertussen steeds tegen haar: ‘Geniet er nou maar van.’
Het wordt een confrontatie met het feit dat ze haar intuïtie wegcijfert en niet naar zichzelf luistert. Ze denkt: oké, als iedereen dit heel mooi vindt dan is het waarschijnlijk ook heel mooi.” Terwijl dat gevoel van onveiligheid haar eigenlijk vanaf het begin al waarschuwt dat het allemaal niet zo oprecht is.”
Sanne ontmoette Taubu aan het einde van de wereld: 'Hij moet zich in Nederland constant aanpassen'
Het is precies die zelfverloochening die de lezer van dit boek de kriebels geeft. Marieke komt in een gevaarlijke situatie terecht die ze had kunnen voorkomen – als ze maar naar haar intuïtie had geluisterd. “Ik heb zelf ook weleens een hele toxic relatie gehad. Dat bij de derde afspraak al dingen gebeurden waarvan ik dacht: dit is best edgy. Ik vertelde dat niet aan mijn vrienden, omdat ik wist wat zij dan zouden zeggen. Je weet het al, maar je besluit het te negeren. Omdat je jezelf dan een zeur vindt of te kritisch.”
Het is een veelgehoorde kreet over de liefde: je moet niet te kritisch zijn, anders lukt het nooit. Leg de lat eens wat lager. “Je moet de lat juist extreem hoog leggen”, meent Noort. “Je bent niet voor niets kritisch. Als getrouwde mensen zoiets roepen, zeg ik weleens: ‘Nee, jij was niet kritisch. Jij ging gewoon met een random gast trouwen.’ Dan snappen ze het wel een beetje.”
Net als veel vrouwen zit Marieke een constante strijd met haar lichaam. Een spuit tegen de rimpels, een crème zodat de seks niet teveel pijn doet en een koffer vol supplementen om de tijd wellicht wat langzamer te laten gaan. Tegelijkertijd heeft het weinig met de leeftijd te maken, want het was toen ze jonger was ook al nooit goed genoeg. Pas als ze oude foto’s van zichzelf terugziet, realiseert ze: wat zag ik er goed uit. Nooit in het moment zelf.
“Dat zie ik ook bij mijn dochter of andere jonge vrouwen waarvan ik denk: jezus, wat heb je een prachtig lichaam. Die zijn ook allemaal niet blij met zichzelf. En dan heb je nu ook nog de druk van TikTok waar iedereen er perfect uitziet. Hoe mooi ze ook zijn, ze zitten toch met een omslagdoek op het strand, zichzelf te bedekken. Ondertussen zie je dat mannen met alle gemak van de wereld hun shirt uit trekken en hun enorme buik laten zien.”
In het boek kom terug dat mannen best doorleefd mogen zijn van het kettingroken, drinken en léven. Graag zelfs, want dat vinden we aantrekkelijk. Bij vrouwen juist niet, zegt Noort. “Als vrouw moet je je hele leven in een soort glazen box hebben gezeten, gebaad in de Koreaanse skincare. En dan vervolgens nog een Kris Jenner-facelift op je vijftigste. Een geleefde vrouw vinden we niet sexy zoals een geleefde man.”
'De verkeerde mannen, de drang om altijd sterk te zijn en een laag zelfbeeld: mijn leven werd geregeerd door een meisje van zes'
In Mariekes huishouden gaat een hoop geld richting die constante zelfverbetering, en daar voelt ze zich dan weer schuldig over. “Oud worden, het hoeft steeds minder. Als je geld hebt, kun je er van alles aan doen. Het is ook een balans. Jezelf mooi maken, heeft ook wel wat. Ik doe er zelf ook aan mee, het is niet dat ik de perfecte vrouw ben die dat allemaal niet doet. Ik gebruik weleens botox en koop Koreaanse skincare. Als iemand zegt: ‘Met dit serum word je dertig jaar jonger wakker’ dan probeer ik het.”
Noorts hoofdpersoon verbindt de zoektocht naar zelfliefde met het streven naar perfectie. Als ze nog net wat harder traint – alles optimaliseert – gaat ze zichzelf misschien eindelijk leuk vinden. “Dat gebeurt nooit”, zegt Noort. “Elke keer komt er wel weer iets bij wat ook nog moet. Ik dacht vroeger nooit over wenkbrauwen na, bijvoorbeeld. Als je teveel had, knipte je ze zelf en als je weinig had, tekende je ze bij. Inmiddels is er een hele wenkbrauwenindustrie. Ze verzinnen steeds weer iets nieuws wat we moeten doen waarmee ze geld kunnen verdienen. En wij trappen erin.”
Vroeger hadden alleen vrouwen daar last van, maar Noort wijst op het toenemende aantal mannen dat naar Turkije vliegt voor een haartransplantatie. “Strawberry flights noemen ze dat, omdat al die mannen een kop vol met van die puntjes hebben. Het is misschien niet oké om te zeggen, maar ergens is het een vorm van gerechtigheid: dat zij nu ook aan de bak moeten. Al vinden we het bij hen dan weer ‘cool’ en ‘leuk’ dat ze dat doen, terwijl een vrouw met een facelift belerende reacties krijgt. Grappig, hoe dat werkt.”
‘Adem’ van Saskia Noort is nu verkrijgbaar. Je bestelt ‘m hier.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Floor Bakhuys Roozeboom: 'Als de kinderen komen, slaat de ongelijkwaardigheid je in het gezicht'
LINDA. ontvangt een commissie wanneer je iets aanschaft via een affiliatelink op onze site.
