Sander de Hosson is longarts en zet zich tevens in voor ‘de best mogelijke palliatieve zorg’. Op LINDA.nl deelt hij zijn ontroerendste en heftigste verhalen.
Het lijkt een detail. Een stoel pakken en naast iemands bed gaan zitten. Maar dat is het niet. Integendeel zelfs.
'Ik kijk naar de hulpeloze vrouw die voor me ligt, terwijl haar echtgenoot schreeuwt dat ze niet meer mag lijden'
Ooit verzuchtte ik tegen een geestelijk verzorger, midden in de drukte op de verpleegafdeling, dat ik het die dag zo jammer vond dat ik niet voldoende tijd voor mijn patiënten had. Ze glimlachte en zei dat ik het ook niet goed deed. “Want je bleef staan.”
Ik keek haar verbaasd aan. Toen zei ze: “Wat jij in twee minuten staand doet, doe ik in één minuut zittend. Want ik level veel sneller. Ik zit er veel meer als mens.” Dat zinnetje bleef hangen. Al dacht ik er die dag verder niet meer over na.
Tot ik een paar dagen later weer op de afdeling was en, meer uit gewoonte dan uit tijdsdruk, bij een patiënt bleef staan. Ik stelde wat vragen, we hadden een gesprek en toen ik me alweer half richting de deur had omgedraaid, zag ik de blik van de man in bed.
Het is niet klaar, dacht ik. Dus bleef ik even. De woorden van de geestelijk verzorger echoden in mijn hoofd. Ik pakte een stoel en ging zitten.
Zijn schouders zakten een beetje. Hij begon te praten. Niet over zijn klachten, maar over zijn vrouw. Zijn kleinzoon. Zijn angst om straks niet meer naar huis te kunnen en daar te mogen sterven. Die ene actie — het gaan zitten — veranderde het gesprek volkomen. En gaf me cruciale informatie om beter te kunnen zorgen.
''Ik voel me schuldig dat ik hier nog zit, terwijl zij allang dood zijn', zegt ze tijdens het 'goednieuwsgesprek''
Wie ooit zelf in een ziekenhuisbed heeft gelegen, weet hoe het voelt:
’s ochtends komen de dokters, samen met de verpleegkundigen. Ineens staan er vier of vijf mensen in witte jassen naast je bed.
Ze buigen zich over je heen, praten, beslissen misschien zelfs, terwijl jij daar ligt — op je kwetsbaarst, half aangekleed, met de dekens opgetrokken tot aan je kin. Boven je gonst het overleg, de haast, de witte wereld raast over je heen. Je kijkt omhoog — letterlijk en figuurlijk — en voelt hoe groot de afstand is tussen zorgverlener en patiënt.
Ik wil daar beslist geen waardeoordeel over vellen, maar het is oplosbaar met een kleine aanpassing. Zodra iemand gaat zitten, verdwijnt die afstand. De blik wordt horizontaal. De stem zachter. Er komt meer rust, zeker meer gelijkwaardigheid en aandacht. Je zit niet meer tegenover een patiënt, maar naast een mens.
En in die rust durft de ander te zeggen wat werkelijk pijn doet — of wat nog hoop geeft. Dit soort lessen staan in geen enkel leerboek geneeskunde. Daar leer je over bloedwaarden, longfoto’s en protocollen, maar niet over nabijheid. Niet over hoe je met een simpele houding kunt zeggen: ik ben hier bij jou, niet boven jou. Ik weet zeker dat we onderschatten hoe diep dat werkt. Hoeveel troost er schuilt in ooghoogte, in de stilte, in het even meezitten in het onvermogen.
Dus aan elke collega, dokter, verpleegkundige, coassistent, zorgverlener, vrijwilliger — jong of oud — wil ik één levenslang advies geven:
Ga zitten. Altijd.
Ook als je maar één minuut hebt. Misschien juist als je één minuut hebt. Want zittend zie je beter wat er werkelijk speelt. En zie je beter wie er werkelijk voor je ligt.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
'We praten met gemak over de tandenfee of Sinterklaas, maar schrikken als een kind vraagt wat dood eigenlijk is'
Sander de Hosson (48) is longarts en oprichter van het platform Carend, dat zich inzet voor en voorlichting geeft over de best mogelijke palliatieve zorg.
Onlangs verscheen zijn boek Leven toevoegen aan de dagen, dat hij schreef met journalist Els Quaegebeur.
Lees hier alle columns van Sander de Hosson.
