“Als ik herinneringen ophaal aan mijn dochter uit de periode van vóór haar coming-out, heb ik het nog steeds over ‘hij’ en ‘Sander’. Zoë vindt dat moeilijk, maar daar gaat mijn rouw ook over. Het lijkt niet alleen alsof mijn zoon dood is, hij is uitgewist. Sander was een zachtaardig kind, maar had nooit een speciale voorkeur voor meisjesachtige dingen. Wel was hij emotioneel nogal gesloten, onder andere door een lichte autismespectrumstoornis. Zelfs toen Sander acht jaar was en zijn vader en ik uit elkaar gingen, praatte hij niet veel over zijn gevoelens. Toen hij op zijn twaalfde uit de kast kwam als biseksueel had ik dat niet echt verwacht, maar ik heb hem direct gezegd dat het mij niets uitmaakte. Ik val zelf ook op mannen en vrouwen en heb met beiden relaties gehad, al noem ik het zelf eerder ‘fluïde’ dan biseksueel.  Het is bij ons thuis dus volkomen normaal om op een persoon te vallen, in plaats je te beperken tot een bepaald gender.
Ik vroeg hoe hij erachter was gekomen, maar het antwoord bleef vaag. Het ‘was altijd al zo’, zei hij. Nu denk ik dat hij al heel lang zoekende was naar zijn identiteit, maar nog niet precies de juiste woorden had.
Inmiddels weet ik dat Sander sinds zijn zevende met verwarrende gevoelens rondliep. Ik ben een tijd heel boos op mezelf geweest, omdat ik dat niet heb gezien. Welke moeder ziet nu niet dat haar kind met zo’n levensgroot issue rondloopt? Want ook nadat Sander uit de kast kwam als biseksueel, zat hij gewoon niet lekker in zijn vel, wat zich uitte in incontinentieproblemen. Plat gezegd: hij plaste nog steeds vaak in zijn broek. Dat speelde ook nog toen hij een vriendinnetje kreeg, Mirna. Ze viel eigenlijk op meisjes, maar voor Sander ‘maakte ze een uitzondering’. Achteraf snap ik waarom. Ik denk dat zij – als enige – het meisje in hem zag. Op een ochtend, ongeveer een jaar geleden, werd ik wakker en zag ik een appje van Sander op mijn telefoon. Het was een heel verhaal, maar het kwam neer op: ‘Ik ben een meisje en ik heet vanaf nu Zoë.’