Kinderen worden vaak ‘het grootste geluk’ genoemd, maar maken ze je ook écht gelukkiger? De ‘ouderschapsparadox’ stelt van niet. Tegelijkertijd zijn (jonge) ouders niet ongelukkiger dan mensen zonder kinderen.
Begrijp jij het nog? LINDA.nl legt je haarfijn uit hoe het zit.
Je bent jong, nog redelijk rimpelvrij én smoorverliefd op de partner met wie je een toekomst voor je ziet. Met een beetje geluk zit je in je eerste (koop)huis en heb je wat leuke, doldwaze jaren achter de rug. Voordat je – gewenst én gepland – aan kinderen begint, ben je zo vaak bovengemiddeld gelukkig, zegt Katia Begall, familiesocioloog aan de Radboud Universiteit Nijmegen. “Mensen staan er op dat moment meestal goed voor. Daarom besluit je die belangrijke stap met een bijzonder iemand te nemen.”
Ouders noemen kinderen vaak het grootste geluk in hun leven. Maar uit vele onderzoeken blijkt dat je kroost je juist óngelukkiger maakt. De hoge verwachtingen van het ouderschap lijken dus niet helemaal overeen te komen met de realiteit. Dit wordt ook wel de ouderschapsparadox genoemd. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht concludeerden in 2011 dat het geluksniveau rondom de zwangerschap en geboorte eerst stijgt. Je zit samen ‘op een roze wolk’ – waar je een jaar later helaas (hard) van aflazert.
“Wat mij betreft is dat niet zo paradoxaal”, zegt Begall. Weinig slapen, veel verantwoordelijkheid en een romantische relatie die toch een opdoffer krijgt; jonge ouders krijgen een hoop voor hun kiezen. “Ik heb onlangs nog een onderzoek gelezen dat liet zien dat jonge ouders zowel meer positieve als negatieve emoties ervaren. En dat is eigenlijk heel logisch. Het is onwijs mooi én extreem zwaar. Sommige dagen ben je bang dat je de lunch niet eens redt, en tegelijkertijd vliegen de jaren met kleine kinderen voorbij.”
Lees ookMet je pasgeboren baby op de ic: 'Ik lag in coma, maar hij werd rustig van mijn warmte'
Betekent dit dat jonge ouders ongelukkiger zijn dan mensen zonder kinderen? Nee hoor, zegt Begall. Ze komen immers van hoge hoogtes. “Ze komen ongeveer op hetzelfde geluksniveau uit. Het lijkt misschien alsof je wel gek moet zijn om kinderen te krijgen, maar dat valt dus hartstikke mee.”
Wel is je leven niet meer hetzelfde wanneer je een kind in je midden hebt. Manon van Scheppingen, universitair docent psychologie aan Tilburg University, deed onderzoek naar hoe het zelfvertrouwen, de persoonlijkheid en de romantische relatie van jonge ouders verandert. Ze onderzoekt daarbij de periode na de geboorte van het eerste kind, en ziet daarbij behoorlijke verschillen tussen mannen en vrouwen. “Je ziet vooral een grote psychologische impact bij moeders, die minder zelfcontrole ervaren.”
Ook zijn vrouwen in het eerste jaar minder tevreden over de kwaliteit van hun relatie. “Dit zou bij hen sterker kunnen zijn, omdat je door kinderen vaak net iets meer naar het traditionele rolpatroon toegaat. Vaak zijn de zorgtaken niet gelijk verdeeld, en dat komt niet altijd overeen met de verwachtingen. Tegelijkertijd hoort het er ook wel een beetje bij. Je kind komt op de eerste plaats, en dan staat je relatie even op een lager pitje.”
Voor wie niet te veel aan geluksniveau wil inleveren, is het wellicht verstandig om een blik te werpen op de taakverdeling. “Als de vader actief betrokken is, blijkt uit onderzoek dat dit een positief effect heeft op het geluksniveau”, zegt Begall. Ook is het effect van de ouderschapsparadox minder heftig in landen waar kinderopvang en ouderschapsverlof goed geregeld zijn. “Nederlanders beginnen vaak gewoon aan een tweede kind. Maar in landen waar de combinatie werk- en moederschap voor vrouwen ingewikkeld is, zie je dat ouders minder kinderen krijgen. Beleid lijkt dus een belangrijke factor.”
Tegelijkertijd zijn er ook bepaalde ervaringen die universeel zijn, ziet Van Scheppingen in haar onderzoek onder Noorse moeders. “Je ziet dat de mate van zelfvertrouwen bij moeders fluctueert, en dat bij het eerste en tweede kindje dezelfde schommelingen plaatsvinden. En dat gebeurt dus ook in een land waar alles wat betreft verlof en kinderopvang heel goed geregeld is.”
De effecten op het zelfvertrouwen zijn daarnaast tijdelijk, benadrukt ze. “Vrouwen zijn na het krijgen van kinderen echt niet op de lange termijn beschadigd.” Hetzelfde geldt voor het geluksniveau, weet Begall. “Naar mate de kinderen ouder worden, zie je de gelukslijntjes weer opkrabbelen. De daling is daarmee vooral een tijdelijk effect in de vroege jaren.”
Lees ookRenske de Greef over haar 'Mamamorfose': 'Geen vanzelfsprekend oergebeuren'
