Het preventieve vaccin tegen hondsdolheid (rabiës) is momenteel nauwelijks beschikbaar in Nederland door leveringsproblemen bij beide producenten. Dat de zeldzame ziekte fatale gevolgen kan hebben, weten Irma van Ditmarsch (60) en haar drie kinderen helaas maar al te goed.
Hun man en vader overleed in 2013 aan de gevolgen van een hondenbeet in Haïti.
Terug naar 2013. Het jaar waarin Irma’s man voor werk wordt uitgezonden naar Haïti. Hij verblijft in een compound waar hij tussendoor regelmatig met een puppy op het erf speelt. Wat er precies gebeurt tijdens de nacht voor zijn terugreis naar Nederland, is nog altijd onduidelijk. “Er zat een gat in de omheining. De puppy is waarschijnlijk door een besmette vos of hond gebeten”, vertelt Irma.
Dat blijkt pas achteraf. Nietsvermoedend knuffelt haar man de volgende ochtend de puppy nog snel even gedag voor hij het vliegtuig instapt. Al spelend bijt de pup in zijn hand. Hij desinfecteert de wond en in alle haast besteedt hij er verder geen aandacht aan. “Een fatale beslissing”, zegt Irma. Later blijkt dat de puppy-eigenaren die dag opmerkten dat hun hond ziek was. “Vanaf toen hebben ze hem aangelijnd, maar communiceerden niets naar mijn man.”
Eenmaal in Nederland herstelt de wond spoedig. Irma is op bezoek bij haar stagelopende dochter in Hong Kong. “Waarschijnlijk heeft hij me telefonisch wel over de beet verteld, maar het gewone leven ging gewoon door.” Als Irma een paar dagen later landt op Schiphol haalt hij haar op. “Ik voel me niet lekker en heb pijn in mijn linkerarm”, zegt hij. “Dat is niets voor hem. Hij was kerngezond en ging altijd maar door.”
Irma vertrouwt het niet. Zijn toestand verslechtert. Water drinken lukt amper nog, omdat het voelt alsof hij stikt. Irma is bang voor malaria en ze besluiten het ziekenhuis te bezoeken. Daar komt de hondenbeet ter sprake. “De arts wist niet wat hij ermee moest”, zegt Irma. “Maar ik had een slecht gevoel, dus was vastberaden hem niet mee naar huis te nemen.”
Die nacht verblijft haar man ter observatie in het ziekenhuis. Irma kruipt thuis achter haar computer en googelt naar informatie over hondsdolheid. “Ik las direct dat het dodelijk was. De paniek sloeg toe.” Hondsdolheid is een dodelijke infectieziekte, die via een beet, krab of lik van dier op mens overgedragen kan worden.
Starend naar haar beeldscherm voelt Irma adrenaline opkomen. Ze zoekt door en stuit op een Amerikaanse arts die besmette mensen heeft kunnen redden. “Daar hield ik me aan vast, ook al was er nog niets zeker.”
De volgende dag worden Irma’s angstige vermoedens werkelijkheid: uit de biopt blijkt dat hij rabiës heeft. “Er is eigenlijk niets dat we nog kunnen doen”, vertellen de artsen. “Ik vertelde over het behandelingsplan van de Amerikaanse arts”, zegt Irma. Ze besluiten ervoor te gaan, ook al is de kans op overleven slechts 0,1 procent.
Steeds meer Nederlandse reizigers melden zich met vermoeden van rabiës
Voordat haar man in een verlaagde staat van bewustzijn moet worden gebracht, wil hij zijn kinderen – dan 14, 16 en 18 jaar oud – nog kunnen zien. Snel vliegt zijn dochter terug vanuit Hong Kong. Irma is dankbaar dat zij elkaar nog hebben kunnen zien. “Daarna verslechterde zijn situatie vrij snel. Hij werd verward en kreeg last van hallucinaties. Dan zag hij ineens een tor op mijn dochters rugzakje.”
Drie heftige weken volgen, waarin familieleden langskomen om afscheid te nemen. Intussen spoort haar zoon de Amerikaanse arts op via Facebook. “Op ons verzoek volgden de specialisten in het ziekenhuis zijn protocol. Dat was ook nieuw voor hen, maar ze gaven ons alle tijd om het uit te zoeken.” Irma leeft in een roes. “Het was allemaal chaotisch. Ik bleef al die tijd in het ziekenhuis, omdat ik overal bij wilde zijn. Het voelde zo onwerkelijk.”
Hoelang haar man nog heeft, is op dat moment onduidelijk. Irma legt uit dat een rabiësinfectie terechtkomt in de zenuwbaan. De plek waar je gebeten wordt, bepaalt hoeveel tijd je nog hebt. Hoe verder van de hersenen, hoe langer het duurt voor je overlijdt. “Maar op een gegeven moment kreeg hij er een longontsteking bovenop”, vertelt Irma.
Als haar man vervolgens hersendood wordt verklaard, zien de specialisten geen uitweg meer en moeten zij noodgedwongen het behandelingsplan stoppen. “Al met al heeft hij het zo’n 21 dagen volgehouden.”
Nu, zo’n negen jaar later, gaat het goed met de familie. “Na zo’n traumatische ervaring ga je stapje voor stapje verder. Ik sta echt versteld van de veerkracht van mijn kinderen.” Ze is dankbaar voor de liefde in haar gezin. “We zijn heel goed met elkaar. We staan elkaar bij en praten veel over hem. Daar halen we kracht uit. Het maakt ons een sterk gezin.”
Vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel voelt Irma de noodzaak haar verhaal te delen. “Ik moet bekendmaken hoe gevaarlijk hondsdolheid is. Je kunt in het buitenland niet zomaar elk beest aaien. Met een klein wondje kan het al vreselijk misgaan. Als ik met mijn verhaal al één iemand kan redden, dan heb ik mijn doel behaald.”
Bovendien deelt ze haar verhaal om te laten zien dat je altijd weer kunt opkrabbelen, hoe groot het verdriet ook is. “Als je verdriet toelaat en je gaat ermee aan de slag, dan ga je door diepe dalen, maar uiteindelijk kom je weer uit bij geluk. Dat gun ik iedereen.”
Irma en haar gezin:
Voor zijn reis naar Haïti was Irma’s man gevaccineerd met de standaard reisvaccinaties, maar niet tegen hondsdolheid. “Het was toen gebruikelijk de vaccinatie te krijgen wanneer je voor werk lange tijd in een bepaald gebied verbleef. Maar mijn man was maar voor een kortere periode in Haïti”, vertelt Irma.
Tegenwoordig kom je in aanmerking voor de rabiës vaccinatie wanneer je afreist naar een land waar de ziekte voorkomt en je daar kans loopt om met een besmet dier in aanraking te komen. Je kan altijd met een (huis)arts bespreken of een inenting voor vertrek zin heeft. Bij een bezoek van langer dan drie maanden aan een risicoland wordt de vaccinatie met klem aangeraden. Een volledige preventieve kuur bestaat uit twee prikken die levenslang beschermen.
Niet alle vaccins zijn momenteel op. De beschikbare vaccins worden gebruikt voor mensen die op reis ernstig risico hebben gelopen op de ziekte. Patiënten die al aan een kuur zijn begonnen, kunnen deze waarschijnlijk ook afmaken.
Petra verloor haar man en bleef met drie jonge kinderen achter
Disclaimer: dit artikel gaat over een persoonlijke ervaring, en is geen medisch advies. Overleg altijd met je (huis)arts.
