Wanneer je hoort dat je kanker hebt, slaat dat nieuws vaak in als een bom. Behalve alle vragen over je gezondheid, moet je als ouder ook nadenken over de vraag: wanneer vertel je je kinderen dat je ernstig ziek bent?
We vroegen het psychologen Nel Kleverlaan en Eline Aukema.
Kleverlaan, naast psycholoog ook initiatiefnemer van de Stichting Verdriet door je hoofd/Kankerspoken, is er duidelijk over. “Je kan als je hoort dat je kanker hebt best een tijdje doen alsof er niets aan de hand is, maar op de lange termijn werkt dat gewoon niet. ”
Kleverlaan werkt ruim dertig jaar als psycholoog in de oncologie. Als er íéts is wat ze van alle ouders en kinderen die ze in haar werk tegenkwam heeft geleerd, dan is het wel dat het goed is om eerlijk te vertellen dat je (ernstig) ziek bent. Toen ze twintig jaar geleden begon met Kankerspoken was er niets op het gebied van bijstand voor kinderen die een ouder met kanker hebben. “Vroeger werd er helemaal niets verteld. De ouder werd ziek, ging naar het ziekenhuis en in geval van overlijden werd het kind niet ingelicht. De kinderen van toen hebben daar heel lang last van gehad.”
“We weten nu hoe belangrijk het is om zelf je kind te informeren dat je ziek bent en kanker hebt”, gaat Kleverlaan verder. “Veel kinderen geven aan dat er thuis van alles verandert en dat ze voelen dat er een groot geheim is. Vertel je kinderen niets, dan gaan zij vaak de schuld bij zichzelf zoeken. Dat wil je voorkomen. Dan krijgen ze gedachtes als: mijn ouders gaan uit elkaar of ik doe iets verkeerd. In het slechtste geval kan het tot psychische klachten leiden.”
Maar het is niet makkelijk om slecht nieuws te vertellen. “Het is meer dan begrijpelijk dat je je kind wil beschermen tegen slecht nieuws. Aan de andere kant moet je niet denken dat een kind niets door heeft. Ze merken het wanneer ouders meer stress ervaren, als er opeens veel telefoontjes zijn, bloemen worden gestuurd of wordt gehuild. Onderschat ze niet.”
“Als je een heftige diagnose hebt gehad, moet je vaak eerst even laten bezinken dat er wat aan de hand is. Daarna is wel het moment om het aan je kinderen te vertellen.”
Ook Tjitske Reidinga met de billen bloot voor kanker tijdens 'For One Night Only'
Kleverlaan vertelt dat het goed is om uit te leggen wat de ziekte op korte termijn betekent. “Zeg dat je ziek bent, dat je een behandeling krijgt en dat je misschien in het ziekenhuis moet slapen of veel pillen gaat slikken, zodat de kankercellen kapotgaan. Neem ze bij de hand en vertel het in stappen, op het niveau van je kind.”
Ook volwassen kinderen kun je het best snel op de hoogte brengen. Al is het maar zodat ze het slechte nieuws niet van iemand anders horen. “Ook als volwassen kinderen niet meer thuis wonen, zullen ze het merken wanneer er iets is. Verzwijg je het, dan kunnen ze boos worden omdat je hun vertrouwen schaadt.”
Daarbij kan het opluchten wanneer je het verteld hebt. Maar wat als je geen antwoord hebt op lastige vragen, zoals: ‘Ga je dood?’ “Dan vertel je eerlijk dat je het ook allemaal niet weet, maar dat je alle zeilen bij zult zetten om er zo goed mogelijk doorheen te komen.”
Eline Aukema, GZ-psycholoog bij het Ingeborg Douwes Centrum, een expertisecentrum op het gebied van de psycho-oncologie, staat compleet achter het verhaal van Kleverlaan. “Vertel je diagnose aan al je kinderen, hoe jong ze ook zijn. Zelfs aan je baby, want ook die zal merken wanneer je anders ruikt, minder thuis bent of er anders uitziet.”
“De hamvraag is: bescherm je je kinderen door niet te vertellen dat je ernstig ziek bent? Veel mensen denken van wel, maar het is niet zo. Je houdt een ernstige ziekte niet weg bij een kind. Ze voelen haarfijn aan dat er wat aan de hand is. Juist door ze te betrekken bij wat er speelt, biedt je ze veiligheid,” vertelt de psycholoog.
“Door je kinderen te betrekken, geef je hun het vertrouwen dat ze erbij horen. Je leert ze ook omgaan met moeilijke situaties. Kinderen hebben meer veerkracht dan we denken, dus vertel het zodra dat mogelijk is en vraag hulp als je dat nodig hebt.”
Ruud de Wild hield darmkanker maandenlang verborgen voor zijn kinderen: 'Heb niets gezegd'
