Iedereen verdient een uitvaart die recht doet aan wie hij of zij was, vindt uitvaartverzorger Iede Hoorn. Want hoewel de dood verdrietig en schrijnend is, is er ook zo veel liefde.
Twintig jaar geleden overleed André Hazes. Een man van het volk, een artiest en dus werd zijn uitvaart een bijzondere.
Zijn nabestaanden kozen voor een afscheid in de Amsterdam Arena. De kist op de middenstip, alle genodigden en fans eromheen, speeches, muziek, licht, geluid, zijn as werd later met een vuurpijl de lucht in geschoten; het was een enorme productie. Een grootse uitvaart passend bij een ster, en achteraf gezien is hij een trendsetter geweest. Tot die tijd waren we in Nederland namelijk vooral gewend aan de ‘standaard uitvaart’. Een dienst in de aula van een begraafplaats of crematorium, de stoelen in theateropstelling, een paar mensen zeggen wat, we draaien wat liedjes, een kop koffie met cake of een broodje en klaar.
Tegenwoordig zou ik de ‘standaard uitvaart’ nooit meer zo omschrijven. Bepaalde dingen blijven natuurlijk hetzelfde: mensen worden nog altijd begraven of gecremeerd (ook dat gaat waarschijnlijk in de toekomst wel veranderen). Verder is er niet zo veel meer standaard. Het is bijvoorbeeld niet meer gebonden aan één type plek. Een boot, kroeg, leuk restaurant, bij iemand thuis of in de tuin; allemaal prima locaties voor een uitvaart. Het kopje koffie met cake in de koffiekamer van het crematorium is ingewisseld voor bittergarnituur of mooie hapjes met een lekker drankje. Het formele is er ook wel vanaf gegaan. Borrelen rondom de kist? Waarom niet. Geen ceremonie, maar een concert? Prachtig!
Afgelopen week was de uitvaartbeurs en viel het me weer op hoeveel er tegenwoordig mogelijk is. Het is mooi om te zien hoe de uitvaart in twintig jaar tijd veranderd is, en dat dit nog maar het begin is. De uitvaartbranche is volop in ontwikkeling en blijft zichzelf moderniseren. De trends van nu? Duurzaamheid is belangrijk, ook bij uitvaarten. De elektrische rouwauto, natuurbegraafplaatsen, een kist die biologisch snel afbreekbaar is (Erwin Olaf is bijvoorbeeld begraven in een ‘levende uitvaartkist’ gemaakt van zwammen).
Daarnaast blijft digitaal een groot ding. Livestreams, inbellen tijdens de uitvaart, boodschappen van de overledene en de rouwkaart; het is steeds vaker digitaal. En het mag allemaal wat losser. Zo is het op dit moment hip om de genodigden te vragen een losse bloem mee te nemen. Deze worden bij aankomst in vazen of een bloemenband gestoken, wat een heel speels beeld geeft.
Allemaal leuk, maar de belangrijkste trend of ontwikkeling is dat we meer stilstaan bij de dood. We zijn minder bang om het onderwerp aan te snijden, het hoort steeds meer bij het leven. Dat zie je terug in dat bijvoorbeeld kinderen er niet langer van worden weggehouden, maar vaak op jonge leeftijd worden meegenomen in het proces. Deze week was ik uitgenodigd door een televisieprogramma voor Zapp om voor de camera vragen van kinderen te beantwoorden. Wat is dood? Wat is begraven en wat is cremeren? Wat houdt een uitvaart eigenlijk in? Ontzettend tof om te mogen doen en een mooie en belangrijke ontwikkeling.
In Nederland kan ongelofelijk veel en daar mogen we heel blij mee zijn, want dat is niet vanzelfsprekend. Ik krijg regelmatig berichten vanuit België en Duitsland en daar gaat het er toch anders aan toe. Zij zijn soms best jaloers op de vrijheid die hier is. Door die vrijheid hebben we namelijk ook de mogelijkheid om de uitvaart persoonlijk te maken. Daardoor is in Nederland de uitvaart niet langer de formaliteit die het vroeger was, maar echt een eerbetoon aan iemands leven geworden. Zoals de uitvaart van André Hazes dat ten voeten uit was.
'Tijdens de emotionele uitvaart zette ik per ongeluk de carnavalsversie van het uitvaartnummer aan'
