Alleen al de gedachte aan overgeven kan Hanneke* (55) misselijk maken. En dat heeft grote gevolgen: dankzij haar emetofobie is ze al tientallen jaren bang om te eten en staat haar hele leven in het teken van haar angst.
Trigger warning: dit artikel gaat over eetstoornissen en suïcidaliteit.
Flink moeten overgeven nadat je wat te veel hebt gegeten: dat kan iedereen overkomen. Hanneke is zestien als zij een keer ziek wordt op vakantie. Maar haar misselijkheid gaat niet weg, die blijft. Jarenlang. “Artsen deden allerlei onderzoeken, maar daar kwam niks uit. Dus werd er gezegd dat het waarschijnlijk tussen mijn oren zat, dat er spanning op mijn darmen sloeg”, vertelt Hanneke aan LINDA..
Twintig jaar lang heeft ze geen idee wat er met haar aan de hand was, maar begin jaren 2000 duikt ze zelf de bibliotheek in. Haar angst blijkt een naam te hebben: emetofobie. “Ik bezocht een forum en er ging een wereld voor me open. In al die jaren was ik niemand tegengekomen die het kende. Ook al die therapeuten die me ontspanningsoefeningen gaven, wisten van niks. Het is heel belangrijk dat zorgverleners er meer over weten, te beginnen bij de huisartsen.”
Michelle gaat met haar broer naar misofonie-therapie: 'Stik in die wortel van je'
Al die tijd voelt ze zich niet serieus genomen. “Vrienden zeiden tegen me dat ik altijd alles verpestte als ik niet mee uit eten wilde, dat ik me aanstel omdat ‘niemand het leuk vindt om over te geven’. En mensen denken dat het wel meevalt, dat ik toch wel overgeef als dat écht moet.”
“Ik ging een keer uit eten met een vriend en kreeg een paniekaanval in het restaurant. Ik liet hem daar alleen zitten en hij sprak dagen niet tegen me. Zelfs als mensen denken dat ze ermee kunnen dealen, is dat vaak niet zo. Dat onbegrip heeft mijn fobie gemaakt tot wat die nu is.”
“Op een gegeven moment ben ik gewoon gestopt met eten”, zegt Hanneke over de ernst van de situatie. “Ik dacht: als ik niet eet, dan word ik ook niet misselijk. Ik woog toen veel te weinig en ben opgenomen op de PAAZ, de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis. Daar heb ik helemaal opnieuw moeten leren eten.”
Haar opname is inmiddels lang geleden. Jarenlang gaat het redelijk goed, vooral doordat Hanneke dingen eet waarvan ze zeker weet dat ze er niet misselijk van gaat worden. “Maar drie jaar geleden heb ik een keer overgegeven. Een heel klein beetje maar, maar toch. Sindsdien vertrouw ik mijn eigen lichaam niet meer. Ik honger mezelf uit om niet misselijk te worden en ben tientallen kilo’s afgevallen. Ik durf gewoon niet te eten.”
Dit is Maartje, ze helpt jou binnen 1 dag van je spinnenfobie af: 'Je moet ín die angst duiken'
Leuke dingen doen kan ze eigenlijk niet meer. “Ik ga niet uit eten en bestel ook nooit eten, ik drink geen alcohol, stap niet graag in een vliegtuig of in de auto. Dat vermijd ik allemaal om maar niet misselijk te worden en over te geven. En ik heb niet geprobeerd om kinderen te krijgen, want wat als ik misselijk zou worden tijdens mijn zwangerschap?”
Of ze op zo’n moment écht misselijk is of ze zichzelf ‘gek zit te maken’, weet Hanneke niet. Het gaat om de impact, en die is groot. “De angst gaat door mijn hoofd, binnen een paar seconden nadat ik mijn ogen opendoe. Bij elke slok die ik drink, bij elke hap die ik eet, tot ik ’s avonds in slaap val ben ik ermee bezig. Ik bereid me constant voor op situaties. Ga ik vandaag ergens mee geconfronteerd worden, word ik op mijn werk misselijk, krijg ik een paniekaanval, kom ik in contact met mensen die ziek zijn, kan ik buikgriep oplopen?”
“Ik ga nog wel naar mijn werk, maar daarbuiten doe ik weinig. Ik probeer wat te eten, hoop dat het goed valt en ik geen paniekaanval krijg, ga slapen en dan begint het weer opnieuw.” De paniek kan uren duren en maakt haar ook suïcidaal: “Ik ga nog liever dood dan dat ik overgeef. Ik weet echt niet meer wat ik moet doen.”
Wat ze het meest mist, is spontaan dingen doen. “Ik vind het niet erg als overgeven altijd een ding blijft in mijn leven. Maar ik wil gewoon weer leuke dingen kunnen doen, van het leven genieten, op mijn eigen lichaam vertrouwen. Daarvoor wil ik best zelf naar hulp zoeken, maar ik kan niemand vinden die er iets mee kan en de wachtlijsten zijn erg lang. Exposure-therapie wil ik niet. De beelden van mensen die overgeven zitten allang in mijn hoofd.”
Hanneke heeft wel de hoop dat er verbetering mogelijk is. Daarvoor blijft ze hulp zoeken, hoe lastig dat ook is. “Het belangrijkste is dat je je niet zomaar laat afschepen. Je bent niet gek als je emetofobie hebt, er zijn nog veel meer mensen die er last van hebben. Het zou fijn zijn als dat wat bekender zou worden. Bij iedereen, maar vooral bij zorgverleners.”
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 (dit kan 24/7) of ga naar www.113.nl.
*De naam in dit artikel is gefingeerd. Hannekes echte naam is bekend bij de redactie.
Dit bericht verscheen eerder op LINDA.nl.
Rita's zoons hebben de eetstoornis ARFID: 'Drie keer per dag wit brood met hagelslag'
