Blote voeten in de sneeuw

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: verwacht geen magistrale gezondheidsverbeteringen als je hieraan begint. Er is simpelweg nog te weinig wetenschappelijk onderzoek over het (positieve) gezondheidseffect van kou op de lange termijn, als het gaat om bijvoorbeeld koude douches of jezelf onderdompelen in een ijsbad. Het is dus niet bewezen dat dit goed is voor je immuunsysteem. Wat we wél weten, is dat zo’n kort koud moment absoluut effect heeft op je lijf.

Kingma vertelt hoe een van zijn onderzoeken uitwees dat je volledige lichaam in actie komt zodra je één hand of voet in bijvoorbeeld ijswater houdt. “Als je je rechterhand in ijswater steekt, zie je ook in je linkerhand de huiddoorbloeding dalen. De temperatuursensoren in je huid leggen dat koude signaal vast en sturen het naar je hersenen, die stofjes vrijlaten. Die stofjes beschermen vervolgens je hele lichaam tegen de kou, niet alleen dat ene lichaamsdeel.”

Bloedvaten

Een van die stofjes is noradrenaline, dit zorgt ervoor dat glad spierweefsel – zoals bloedvaten – gaat samenknijpen, om te voorkomen dat je lijf afkoelt. Als dit vaak genoeg gebeurt, zou je kunnen zeggen dat je je bloedvaten ’traint’ om beter tegen kou te kunnen. Daardoor kan de schrikreactie van je lijf geleidelijk aan iets minder worden.

“Ze noemen dat thermal training,” vertelt Kingma. “Je kunt het vergelijken met workouts in de sportschool. Als je fit wilt blijven, moet je je spieren steeds activeren. Use it or lose it. Als je beter tegen kou wilt kunnen, moet je volgens die beredenering ook de vasculaire reflexen van je lichaam blijven triggeren. Er is nog niet voldoende onderzoek gedaan om te bewijzen dat dit trainen echt mogelijk is, maar ik vind het wel een aannemelijke theorie.”

Enige voorzichtigheid is wel geboden: mensen met een zwak hart kunnen beter niet minutenlang met hun blote voeten in de sneeuw gaan staan. Door het vernauwen van die bloedvaten stijgt namelijk de bloeddruk. Als je jong en kerngezond bent is dit niet zo erg, maar als je wat ouder bent of stijvere vaten hebt, verhoogt dit de kans op problemen. Kingma adviseert dan ook om altijd even langs de huisarts te gaan voordat je jezelf frequent blootstelt aan flinke kou.

Risico

Toch moet je ook opletten als je piekfijn in orde bent. Met dertig seconden in de sneeuw staan richt je niet zo snel schade aan, maar let op dat je niet te snel, te lang gaat. “Zodra je huidtemperatuur langere tijd onder de vijftien graden raakt, kan dit zenuwen en cellen beschadigen. Luister altijd naar je lichaam: zodra iets pijn begint te doen, meteen stoppen. Heel simpel eigenlijk.”

Omdat handen of voeten al snel gevoelloos worden door kou, is het belangrijk dat je ze met beleid opwarmt. “Ga niet strak tegen een kachel aan zitten of onder de hete kraan hangen, maar schop bijvoorbeeld wat het rond met je voeten. Zo komt de bloedtoevoer beter op gang, waardoor je van binnenuit opwarmt.”

Maar even los van alle waarschuwingen: heeft Kingma dit zelf al eens geprobeerd? “Ja,” grinnikt hij. “Ik ga niet elke dag, maar ik ben wel even met blote voeten in de tuin geweest. Je wilt het toch even ervaren. Zolang je goed op de signalen van je lichaam let, is het genieten.”

Lees ook
Slaapt je kind echt beter na ‘sneeuwtrappelen’ op blote voeten?