‘Populisme, chaos en campagne’, zijn de drie woorden die volgens politicoloog Julia Wouters de regeerperiode van kabinet-Schoof samenvatten. Samen met LINDA. blikt de politicoloog terug op het afgelopen politieke jaar. Ook kijkt ze vooruit, want wat betekent de kabinetsval voor Nederland en hoe gaan we verder?
“Politiek hoort saai te zijn”, stelt Wouters. “En afgelopen jaar was het geen minuut saai.”
Dat het kabinet afgelopen dinsdag is gevallen zorgt volgens Wouters voor gemengde gevoelens onder kiezers. “De ene helft spreekt van geluk, de andere helft baalt dat zij nu waarschijnlijk weer naar de stembus moeten gaan.”
Of het lang gaat duren voor er nieuwe verkiezingen zullen zijn? “Minimaal 76 dagen, maar in dit geval denk ik wel iets langer, het zomerreces (een periode waarin de Tweede Kamer niet vergadert, red.) zit er nog tussen.”
Wat gebeurt er dan in de tussentijd? “Het kabinet gaat voor nu demissionair door”, legt Wouters uit. “Zij nemen geen grote nieuwe beslissingen meer en gaan door op de thema’s die later worden bepaald. Dat zijn de thema’s die niet stil mogen komen te staan ook al is het kabinet demissionair.”
Als het aan demissionair premier Dick Schoof ligt, komt de steun aan Oekraïne, internationale discussies over handelstarieven, hersteloperaties van de toeslagenaffaire en Groningse gaswinning én de voorbereiding van de begroting, niet stil te liggen.
Koning Willem-Alexander na kabinetsval op staatsbezoek in Tsjechië: 'Raar om Nederland nu te verlaten'
“De PVV kondigde daarnaast aan al haar ministers terug te trekken nu zij uit de coalitie is gestapt. Deze plekken zullen worden opgevuld vanuit de VVD, BBB, en NSC. Dat betekent dat ministers dubbele posities krijgen of er Kamerleden zijn die gaan doorschuiven.”
Toch is deze val van het kabinet net anders dan anderen, vertelt Wouters. “Soms valt een kabinet en dan blijft iedereen (ministers, red.) zitten. Ze gaan demissionair door in dezelfde samenstelling. Wel krijgen steeds meer ministers tijdens de demissionaire periode een nieuwe baan. De plekken die dan vrijkomen worden opgevuld met een nieuwe minister vanuit de partij met dezelfde kleur.”
Volgens de politicoloog heeft de val van het kabinet minder invloed op de besluitvorming dan je in eerste instantie zou denken. “Heel veel organisaties en instellingen hebben positief gereageerd op deze kabinetsval”, vertelt Wouters. “Dat komt omdat dit kabinet zichzelf in een wurggreep heeft gehouden.”
Wat Wouters daarmee bedoelt? “In dit kabinet kwam het vaak niet tot nieuwe wetten. De coalitiepartijen bekritiseerden elkaar terwijl het draait om politieke compromissen. De daadwerkelijke pijn in Nederland werd hierdoor niet opgelost, het bleef altijd in het midden. Zijn er inmiddels genoeg betaalbare woningen? Hoe zit het met de stikstofcrisis? Mag er weer worden gebouwd? En hoe gaat het met het onderwijs? We kunnen nog steeds niet ademhalen, het heeft eigenlijk twee jaar stilgestaan.”
De politicoloog omschrijft de afgelopen Kabinetsperiode met de woorden “campagne, chaos en populisme.” Volgens Wouters bleven de coalitiepartijen (VVD, NSC, PVV en BBB) hangen in de zogenoemde ‘campagnestand’.
“Normaal gebruik je oneliners tijdens de campagne (de tijd voor de verkiezingen, red.) en speel je in op emoties om zo kiezers naar de stembus te lokken. Maar wanneer de verkiezingen zijn geweest matig je je toon, sluit je compromissen en ga je over tot samenwerking. Alle vier deze partijen zijn nog geen half uur uit deze campagnestand gekomen. Ze voerden oppositie tegen hun eigen kabinet.”
Dat de partijen vast bleven houden aan deze “vuur en passie” die je normaal alleen voelt tijdens de campagnetijd, zorgde volgens de politicoloog voor “chaos.”
“Politiek hoort saai te zijn, maar afgelopen jaar was het geen minuut saai”, stelt Wouters. “We keken elke week weer naar een nieuwe crisis.” Dat het kabinet uiteindelijk is gevallen, is voor de politicoloog daarom geen verrassing. “We wisten dat het ging vallen, alleen niet wanneer en waarop.”
Daarnaast blikt Wouters terug op een periode waarin populisme de boventoon voerde, de politicoloog noemt dit kabinet dan ook het “eerste echte populistische kabinet” van Nederland. “Er werden zaken beslist op basis van emotie en niet op basis van feiten. Je kunt een land niet besturen op basis van wat mensen ervaren als je er echt beleid op gaat maken. Dan zijn de rapen gaar en de druiven zuur.”
Julia Wouters is politicoloog. Zij was eerder wethoudersassistent voor Gemeente Amsterdam en later jarenlang werkzaam als politiek adviseur voor het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze schreef het boek De Zijkant van de Macht.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Ingrid Coenradie bij 'Eva' roept veel reacties op: 'Fijn mens met pit, karakter en durf'
