Bipolaire stoornis

Een bipolaire stoornis is een psychische aandoening die zich vooral kenmerkt door flinke uitersten in stemming en activiteit. Deze manische en depressieve periodes worden afgewisseld en onderbroken door stabiele periodes. Nadya krijgt in 2009 een psychose en wordt gediagnosticeerd met type 1. Dat betekent dat ze langere tijd heftig manisch kan zijn en risico loopt op psychoses en depressieve fases.

Ze vertelt wat dit voor haar inhoudt: “Als ik manisch ben, slaap ik weinig. De meeste mensen voelen zich dan suf en moe, maar voor mij is het leven dan fantastisch. Ik vind mezelf er tiptop uitzien, mijn make-up zit on fleek, ik heb ineens geld voor alles – je denkt in een manische bui al snel dat je miljonair bent – ik sport lekker veel en ben enorm creatief. Ik werk sneller en ben heel scherp. Heerlijk.”

Het nadeel van dit slaaptekort is alleen dat het kan omschieten in een psychose. Nadya: “Als dat gebeurt, kan ik stemmen in mijn hoofd krijgen en heb ik last van hallucinaties. Daarna kom ik terecht in een depressieve periode. Daarin kan ik de neiging tot zelfpijniging hebben en suïcidaal worden.”

Medicatie

De combinatie van medicatie, gesprekken met haar psycholoog en psychiater, steun van vrienden en familie, een flinke portie zelfreflectie en hulp van een werkcoach zorgt ervoor dat Nadya nu voornamelijk stabiel is. De juiste medicatie vinden was een lange zoektocht, vertelt ze.

“Ik vond het moeilijk om te accepteren dat ik medicatie nodig had, maar was ook nog eens heel gevoelig voor bijwerkingen. Ik kreeg last van trillende benen, overgeven en het had impact op mijn werk. Dat was moeilijk, want mijn ambitie en creativiteit zijn juist mijn beste eigenschappen. De medicatie schopte dat helemaal onderuit.” Nu heeft ze een variant die een minder zware aanslag pleegt op haar lichaam, waardoor ze goed kan blijven werken.

Carrière

Nadya werkt als jurist bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst en heeft daar grote carrièrestappen kunnen maken. “Toen ik begon was ik allang blij dat ik een baan kon krijgen, terwijl dat gewoon normaal zou moeten zijn. Ook als je een beperking hebt. Ik had een universitaire master op zak en begon op een MBO-functie, maar ik was wél mooi binnen. Ik heb zelf mijn weg naar boven gezocht.”

“Mijn collega’s zijn erg begripvol, dat helpt enorm”, vertelt Nadya. “Je moet maar net durven aangeven dat je een eigen kantoorruimte nodig hebt om je te kunnen concentreren, terwijl de rest gewoon flexwerkt. Zoiets kan alleen als je je vertrouwd en veilig voelt. Ik kan gelukkig mezelf zijn en aankaarten waar ik tegenaan loop. Daar houden zij vervolgens rekening mee. Dat is eigenlijk het belangrijkste: dat er geluisterd wordt.”

Koekoek

Het begrip dat Nadya van haar werkgever krijgt is helaas niet vanzelfsprekend. Ze vertelt dat ze nu, elf jaar later, nog steeds weleens op onbegrip en vooroordelen stuit zodra haar bipolaire stoornis ter sprake komt.

“Mensen denken nog steeds dat het om ‘mood swings’ gaat of trekken hun oordeel op basis van mijn uiterlijk. Een bipolaire stoornis is in de basis natuurlijk onzichtbaar, dus ik krijg weleens een ‘Jij? Koekoek?’ naar mijn hoofd. Je ziet simpelweg lang niet altijd aan me af of het goed of slecht gaat. Dat laat ik voornamelijk achter de schermen zien aan mijn psycholoog, vrienden en familie.”

Arbeidsmarkt

In haar TEDx-talk kaart Nadya daarom de situatie op de arbeidsmarkt aan. Voor mensen met een beperking, zowel fysiek als psychisch, is solliciteren bepaald geen feestje. Ze vertelt dat ze inmiddels heel open is over haar stoornis, maar dat dit zeker niet altijd zo geweest is. “Het is echt moeilijk om je beperking ter sprake te brengen. Doe je dit meteen, of wacht je tot later in het proces? Je hebt toch vaak het idee dat werkgevers veel liever gaan voor iemand zonder beperking.”

Lees ook
Tineke heeft een bipolaire stoornis: ‘We zijn niet allemaal even ‘gek’ als Kanye West’

Nadya is daarom een eigen bedrijf gestart dat vanaf 2021 interactieve lezingen gaat verzorgen voor bedrijven. Vanuit haar eigen ervaringen zal ze met managers delen hoe het is om iemand in dienst te hebben met een beperking of ziekte. “Ik kan prima uitleggen wat ik nodig heb, maar bedrijven moeten ervoor open staan. En wij, mensen met een beperking, moeten hier open over durven zijn. Dat is moeilijk, zeker als je je niet begrepen voelt of al tien keer bent afgewezen. Maar het is wel nodig.”

Openheid

Nadya hoopt dat het stigma verdwijnt en dat psychische aandoeningen als de hare beter bespreekbaar worden. Daar spelen de media ook een rol in, vertelt ze: “Bij psychoses zie je al snel plaatjes van wild uitziende mannen met verward haar voor je. Terwijl ik óók gewoon een crisiskaart bij me draag, voor het geval ik agressief word. Het is onzichtbaar, dat vergeten mensen al snel.”

“Denk na voordat je je vooroordeel klaar hebt staan, je weet niet wat iemand meemaakt”, stelt ze. “Durf ernaar te vragen, probeer begrip te tonen. Openheid is zó belangrijk. Je leeft namelijk echt een ander leven als je door je aandoening niet jezelf kunt zijn.”

Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.