Nog geen half jaar geleden werden er in Limburg evacuaties uitgevoerd vanwege het stijgende water. In België veroorzaakt de regenval een watersnoodramp van ongekende omvang.
In Zembla gaan Belgische journalisten terug naar de zwaarst getroffen gebieden en verzamelen zij indrukwekkende verhalen van getuigen uit de Vesdervallei.
De watersnoodramp heeft in Limburg geen dodelijke slachtoffers als gevolg. Een paar kilometer verderop, in het Belgische Wallonië, wel. Naast compleet verwoeste dorpen vallen er 41 doden.
Het weekend voor de ramp krijgt het KMI (Meteorologisch Instituut van België) al door dat het héél veel gaat regenen. In twee dagen zal er evenveel neerslag vallen als wat er normaal in twee maanden valt.
Het plaatsje Pepinster wordt zwaar getroffen. Inwoner Paul Brasseur moest met zijn gezin op het dak klimmen om aan het kolkende water te ontkomen. “Op een gegeven moment zag ik een huis instorten terwijl er nog mensen inzaten”, herinnert hij zich. Het gezin zit uiteindelijk 11 uur lang op het dak voordat ze geëvacueerd worden.
In de Zembla-reportage wordt het pijnlijk duidelijk dat, in ieder geval een deel, van de schade voorkomen had kunnen worden. Ware het niet dat het Belgische systeem dusdanig ingewikkeld in elkaar zit dat een snelle reactie uitbleef.
Zo mag het KMI bijvoorbeeld niet oproepen tot evacueren, ongeacht het grote overstromingsgevaar. “Ik mag het woord overstroming niet gebruiken”, vertelt Hoofd Weersvoorspellingen David Dehenauw verslagen, “ik ben daar niet bevoegd voor. Federaal is het KMI alleen bevoegd om neerslag te voorspellen. Maar de impact ervan is eigenlijk gewest-materie.”
Vlak voordat het KMI code rood uitroept, wordt een provinciale crisis-cel geïnstalleerd voor noodhulp. Maar dan is het eigenlijk al te laat en is de stroming in de ondergelopen dorpen te sterk. Ook wanneer het leger eindelijk het rampgebied bereikt, kunnen ze nergens meer bij.
Yamina El Bekkaye woont met haar zoon in het zwaar getroffen Verviers. De ramp heeft nog altijd effect op hen: “Als het regent, zijn we nog steeds bang.” Tijdens de ramp staat in hun straat het water enorm hoog met een zeer krachtige stroming.
Alle buren kijken een nacht lang machteloos toe hoe een bejaarde buurvrouw roept om hulp. “Ze riep en had haar zaklamp op haar mobieltje aan gezet”, vertelt Yamina’s zoon. “Iedereen zag dat die dame hulp nodig had en dat ze ging sterven, niemand kon naar buiten om haar te redden”, zegt buurvrouw Maria Alonso.
“Als iedereen een sms had gekregen, zoals in andere gemeentes, om te vertrekken, dan had dit vermeden kunnen worden”, maakt Maria zich kwaad. “Ze is het slachtoffer van mensen die niet hebben gedaan wat nodig was”, besluit ze boos.
Jean-Paul Wagner woont al z’n hele leven in Pepinster, aan de rand van de Vesder. Hij weet nog goed hoe het water midden in de nacht naar beneden kolkte: “Het kwam met een verschrikkelijke kracht, het was gruwelijk”.
Zijn huis raakt hij kwijt, maar hij is vooral verdrietig om alle verloren foto’s van zijn familie en andere aandenkens. “Alles wat je in een leven kunt verzamelen, ben ik verloren. Er is niets meer over”, vertelt hij geëmotioneerd.
Maar naast dit grote verdriet kent hij ook veel woede. Hij vindt dat de Belgische overheid grote fouten heeft begaan zonder dit toe te geven. “Ze zijn onaantastbaar”, zegt hij verslagen. “Hoewel er veel doden zijn gevallen, zeggen ze niets tegen ons, dat zul je zien.”
In Maria’s en Yamines buurt is er, een half jaar na de watersnoodramp, inmiddels elektriciteit. Maar ze wachten nog steeds op gas en dus is er deze winter geen verwarming. “We zullen hier in de wijk samenkomen om onze overgebleven meubels te verbranden”, deelt Maria hun oplossing.
Jean-Paul woont nog steeds niet in zijn oude huis sinds de watersnoodramp. “Het zal jaren duren om alles weer op te bouwen, er is een heel leven weg”, vertelt hij teneergeslagen. “Zelfs de foto’s van mijn dochter en kleinzoons; alles plakt aan elkaar van het water. Maar zelfs dat durf ik niet weg te gooien, het is alles wat ik nog heb.”
Zwaarst getroffen Limburgse huishoudens ontvangen geld voor watersnood
De reportage terugkijken? Dat kan hier.
