In Focus gaat presentator Lara Billie Rense op bezoek bij verschillende specialisten om alles te leren over de overgang. Bij psychiater Iris Sommer schuift die aan om over de mentale kant van de menopauze te praten.
“De menopauze is heel lang gezien als iets ongemakkelijks, een vrouwelijk ongemakje, en op geneeskundig terrein totaal irrelevant. Daar komen we wel van terug”, legt Sommer uit. “Het heeft op heel veel ziekteprocessen invloed.”
Sommer doet in het UMC Groningen onderzoek naar de gevolgen van de overgang voor het lichaam. “Dit is een PET-scan en die is gevoelig voor de uitgifte van dopamine, een boodschapperstof die heel belangrijk is in de hersenen. Het is een van de boodschapperstoffen waar oestrogeen effect op heeft. Het heeft effect op de gevoeligheid voor psychose, waar ik zelf onderzoek naar doe, maar ook op de gevoeligheid voor angst en depressie. Voor mijn vak is hoeveel dopamine wordt vrijgemaakt van essentieel belang voor de vatbaarheid van bepaalde aandoeningen.”
Sommer gebruikt scans die oorspronkelijk bedoeld waren voor mensen die een dopamine-producerende tumor hebben. “Dus er bestaat al data van honderden patiënten en daarin kijk ik naar het verschil tussen mannen en vrouwen, maar ook naar het effect van leeftijd.” Ze maakt daarin onderscheid tussen vrouwen jonger dan 45, vrouwen tussen 45 en 55 en vrouwen boven de 55. Die resultaten vergelijkt ze met die van mannen “die een soort algemeen effect van veroudering laten zien”. “Dan kun je het effect van de overgang op het vrijmaken van dopamine van de hersenen mooi berekenen.”
Door de overgang komt er minder dopamine vrij, dus een andere hoeveelheid en een ander ritme. Dat heeft veel effect, vertelt Sommer. “Als je echt weinig dopamine of prikkeloverdracht hebt, word je wat angstig, dan heb je weinig initiatief en kun je ook wat apathisch worden. Je maakt de risico-overweging en valt vaak uit naar: doe maar niet, want gevaarlijk.” De psychiater ziet dat rondom de overgang veel mensen met een baarmoeder te maken krijgen met depressie en angststoornissen.
Gynaecoloog Dorenda van Dijken: 'Als ik over de overgang begon, gingen chirurgen broodje kroket pakken'
De overgang kan ook veel invloed hebben op de werking van medicijnen, maar daar is nog weinig onderzoek naar gedaan. “Totdat wij als medici gewoon ons huiswerk goed gedaan hebben en netjes duidelijk hebben gemaakt welk middel wel of niet onder invloed staat van oestrogenen en welk middel wel of niet verandert met de menopauze, raad ik aan om rond die overgang af en toe bloed te prikken en te kijken hoeveel er van een bepaald medicijn in je bloed komt.”
Het is belangrijk om te weten wat de beste dosering is van een medicijn, stelt ze. “Dat zou voor een groot aantal middelen anders kunnen zijn dan bij mannen.” De psychiater erkent dat de man vaak de standaard is in de geneeskunde. Ze zegt: “Niet altijd, bij botontkalking zijn de mannen het haasje, maar doorgaans is de man wel de standaard.”
Sommer hoopt dat er snel meer onderzoek volgt naar de overgang. “Het vrouwenlichaam is toch gewoon een grote onbekende in deze en heel vaak is gedacht dat een vrouw wel ongeveer hetzelfde is als een man.” Ze hoopt dat er zo snel mogelijk een inhaalslag gemaakt wordt. “Wel nu en wel de komende vijf tot tien jaar. Die moet ook massaal zijn.”
Deze aflevering van ‘Focus’ terugkijken? Dat kan hier. ‘Focus’ heeft ook een podcast waarin Sommer meer uitlegt over de overgang. De aflevering luister je hieronder.
Waar blijft beleid rondom de overgang? 'We kunnen deze vrouwen niet missen op de werkvloer'
