‘Leve het rumoer, leve ons verschil van mening!’ Met die woorden sloot burgemeester van Amsterdam Femke Halsema zondag de Abel Herzberglezing in haar stad af.
Halsema brak in haar lezing een lans voor protesterende mensen en voor het vreedzame conflict.
“Misschien verrast het u van een burgemeester die elk weekend haar handen vol heeft aan protest“, zei Halsema er zelf over. Meningsverschil en conflict hebben volgens de Amsterdamse burgemeester echter een belangrijke democratische functie. Machthebbers worden opgevoed door verzet, stelde Halsema. “Het verzet van groepen over normen en opvattingen van anderen en de strijd die daarop volgt, leidt dikwijls tot emancipatie en nieuw maatschappelijk bewustzijn.”
Tegelijkertijd is ook destructie zichtbaar en zorgelijk, gaf ze aan. Als voorbeeld noemde ze onder meer de toenemende populariteit van complottheorieën en bedreigingen van journalisten en politici. Ook noemde ze de online scheldkanonnades op minderheden en het belagen van politie en hulpverleners. “Deze destructie van het noodzakelijke democratische gesprek wordt verergerd als politici bijvoorbeeld daarbij de vrijheid nemen om te twitteren dat journalisten doorgaans tuig zijn, net als parlementariërs en rechterlijke macht.”
Volgens Halsema is het van groot belang dat onvrede zijn vreedzame, publieke uitlaatklep heeft. Het openbaar bestuur heeft daarin wat haar betreft een grote en actieve verantwoordelijkheid. “Niet door degenen die in opstand komen te diskwalificeren als onverantwoordelijk, maar door allereerst de oorzaken van het verzet tegen bestuur en overheid aan te pakken.”
Het openbaar bestuur zou er volgens Halsema voor moeten zorgen dat elke burger in Nederland kan rekenen op een eerlijke, gelijke en onbevooroordeelde behandeling. Zij stelt daarbij voor om de Franse regeling dat mensen het recht hebben zich te vergissen ook in Nederland in te voeren. “Concreet houdt de Franse regeling in dat iedereen de mogelijkheid moet hebben fouten te herstellen, als er sprake is van goede trouw. De bewijslast van eventuele kwade trouw ligt bij de overheid.”
Daarnaast moet de overheid er voor de burgers zijn en niet andersom, vindt Halsema. “Regels, vergunningen lijken vaak de bedoeling te hebben om mensen te ontmoedigen om hun recht te halen. En doen zij dat toch, dan treffen zij dikwijls een overheid die per se wil ‘winnen’, omdat men bang is voor ‘precedentwerking’”. Daarmee wordt volgens de burgemeester vaak de angst bedekt dat meer burgers hun gelijk gaan halen.
Het terugbrengen van procedurele rechtvaardigheid en openheid zei Halsema te beschouwen als de kern van haar bestuurlijke handelen de komende jaren.
Halsema: Jodenster bij coronademonstratie smakeloos, maar niet strafbaar
