Eén persoon die zelfmoord pleegt, kost de maatschappij 2,8 miljoen euro. Dat heeft zelfmoordpreventielijn 113 door onderzoeksbureau Deloitte laten uitrekenen.
Meike Baretta van 113 vertelt dat ze met dit onderzoek willen bereiken dat er structureel meer aandacht komt voor preventie bij zelfdoding.
Een zelfdoding kost de maatschappij 2,8 miljoen euro, dat klinkt echt als enorm veel geld. Hoe is dit cijfer te duiden?
“Het gaat om de totale kosten die wij als maatschappij uitgeven bij zelfdoding. Door al die kosten, een bedrag van 5,5 miljard euro, te delen door de 1800 zelfdodingen per jaar kom je op 2,8 miljoen per zelfdoding. Het gaat over kosten voor de inzet van ambulance, politie of brandweer, forensisch onderzoek bij een onnatuurlijke dood en meer.”
“En dan hebben we ook nog indirecte kosten die ontstaan wanneer iemand wegvalt uit de maatschappij. Dit wordt ook wel human capital genoemd: de overleden persoon had nog jaren kunnen doorwerken en belasting moeten betalen. Dat valt allemaal weg.”
“Daarbij komt dat wanneer één iemand zelfmoord pleegt dit ook de mensen om die persoon heen raakt. Veel nabestaanden zijn verrast door de daad en komen terecht in een complex rouwtraject waar ook weer kosten aan zitten in, wanneer ze therapie nodig hebben of arbeidsongeschikt raken.”
Is het niet raar om een geldbedrag aan een zelfdoding te hangen?
“Het voelt inderdaad cru om cijfers te hangen aan zoiets vreselijks. Maar voor ons is het een middel om te zorgen dat er goede beleidsafwegingen worden gemaakt. Als je weet dat één zelfdoding de maatschappij zoveel geld kost, dan maakt het de keuze om geld te investeren in preventie een stuk gemakkelijker.”
“De cijfers moeten dus gezien worden als pressiemiddel om de handen op elkaar te krijgen om meer te investeren in preventie. Met deze cijfers willen we graag een opening krijgen.”
Waar valt de grootste winst te behalen als het over preventie gaat?
“We weten dat 60 procent van de mensen op het moment van overlijden niet in zorg is bij de GGZ. Wanneer we daar beter zicht op krijgen, denken we dat veel suïcides voorkomen kunnen worden.”
Baretta wil bereiken dat er meer geld vrij komt om mensen te trainen, zodat ze weten hoe ze het gesprek kunnen aangaan met mensen die rondlopen met suïcidale gedachten.
Marith Elisa's (25) moeder pleegde zelfmoord: 'Ze had de benodigdheden al maanden in huis'
Ze doelt met name op mensen die actief zijn in gemeenten, maar buiten de zorg staan. “Dus niet alleen de huisarts leren hoe hij of zij het gesprek aan gaat, maar zorg dat ook de sportleraar, de docent, de dominee, de wijkagent en wie al niet meer weet hoe je iemand kunt helpen. Je wil dat zoveel mogelijk mensen weten wat ze kunnen doen als ze zich zorgen maken om iemand.”
Hoeveel mensen lopen er in Nederland rond met suïcidegedachten?
“Veel mensen schamen zich om hardop te zeggen dat ze erover denken om een einde aan hun leven te maken. We weten dat er naar schatting 50.000 zelfmoordpogingen per jaar worden gedaan. Daarbij denken zo’n 500.000 mensen dagelijks aan zelfmoord. De kans dat iemand in jouw eigen omgeving met suïcidegedachten worstelt, is dus vrij groot. Jaarlijks worden 250.000 mensen geraakt door suïcide.”
Al je zelf iemand in je eigen omgeving hebt die niet zo lekker in zijn of haar vel zit, wat kun je zelf doen?
“Praat erover. Vraag eens aan iemand: ‘Hoe gaat het echt met je?’. We zien dat vooral mannen zich liever groot houden dan dat ze praten over hoe ze zich echt voelen. Het kan heel erg opluchten als iemand het gesprek opent en luistert zonder oordeel, meningen of oplossingen.”
“Het is heel zwaar om suïcidegedachten in je eentje te moeten dragen. Het delen van je verhaal is heel belangrijk. Daarna kun je iemand aanmoedigen contact met de huisarts te zoeken. Laten we niet vergeten dat mensen die zelfmoord plegen veelal niet dood willen, maar willen dat er een eind komt aan hun lijden op dat moment.”
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
