Na de VS stopt ook Nederland gisteren met de evacuaties vanuit Afghanistan. Dertig tolken en hun gezinnen zijn achtergebleven. Oud-Kamerlid Ingrid de Caluwé zit in een appgroep van vrijwilligers om Nederlandse burgers daar weg te krijgen.
“Een tolk met de juiste papieren is tot tweemaal toe weggestuurd. Nu is hij gewond geraakt in het gedrang.”
Hoeveel Nederlanders en Afghanen zij de afgelopen dagen op duizenden kilometers afstand naar het vliegveld van Kabul weten te loodsen? Dat weten de leden van de appgroep niet. Hoeveel er nog achtergebleven zijn ook niet. De Caluwé: “Van één familie werden het 21 mensen die onze hulp nodig hadden en nu staan we zo’n 120 mensen bij. Hoeveel er daarvan inmiddels in veiligheid zijn gebracht, weten we nog niet.”
Op de dag dat we De Caluwé spreken worden de laatste vluchten uitgevoerd voor enkele honderden mensen die binnen de poorten van het vliegveld zijn, zo staat in de Kamerbrief van het demissionaire kabinet. Nederlanders die niet aanwezig zijn, worden opgeroepen weg te blijven vanwege een mogelijke aanslag van IS blijkt uit waarschuwingen van de Amerikanen. Na de VS ontraadt Nederland nu ook dat mensen naar het vliegveld in Kabul komen.
Eergisternacht rond half 2 weten drie bussen vol evacués, die begeleid werden door de groep vrijwilligers binnen de poorten van het vliegveld te komen. “Ze stonden al ruim 24 uur bij het vliegveld in de brandend zon te wachten. Zonder airco, zonder eten. Waarom dat uiteindelijk wel gelukt is, weet ik niet. Onze vrijwilligers merken dat de mensen wanhopiger worden.”
Vooral tolken, fixers en journalisten die door de Taliban gezien worden als collaborateurs met het westen. De Taliban maken actief jacht op hen. Inmiddels zijn 24 Afghanen die met Nederlandse media samenwerkten geëvacueerd laat Free Press Unlimited weten.
Daarentegen is een tolk en zijn familie tot tweemaal toe met de juiste papieren toch door Nederlandse militairen weggestuurd: “Hij zou niet op de lijst staan. Dat stond hij wel, maar bij zijn laatste poging heeft hij zijn ribben gebroken in het gedrang tussen de duizenden mensen bij het vliegveld. Omdat hij gewond is, kan hij daar nu niet opnieuw tussen gaan staan. Echt afgrijselijk. Hij is in levensgevaar.”
En niet de enige. Een dertigtal tolken die geëvacueerd had moeten worden is achtergebleven, maakt Ank Bijleveld vandaag bekend.
Kamer wil spoeddebat over einde evacuatie Afghanistan
Ingrid de Caluwé weet ook van een moeder met drie kinderen die al meerdere keren probeerde op het vliegveld te komen: “Als een volwassen man daar al zijn ribben breekt, dan kun je er niet met drie kinderen tussen gaan staan. Er zijn ook berichten dat kinderen in het gedrang zijn overleden. Die moeder zit er ook doorheen en we weten niet meer wat we nog kunnen proberen.”
Gisteren las zij het nieuws dat iemand probeerde zo’n tweehonderd honden en katten te evacueren. De Caluwé: “Dan vraag ik me wel af welke risico-afweging er wordt gemaakt: wat voor gevaar lopen dieren onder het Talibanbewind? We hebben mensen in de app die doodsangsten uitstaan.”
Op de vraag wat de groep van 90 Nederlandse militairen nu in Kabul doet, kan De Caluwé geen antwoord geven: “Dat weet ik niet. En als we het vragen aan Buitenlandse Zaken krijgen we daar uiteraard geen antwoord op. Het liefste zien wij dat zij de mensen misschien kunnen oppikken in de stad en ze in konvooi naar het vliegveld rijden, maar of dit nog mogelijk is?”
Hoeveel Nederlanders er nu nog vastzitten is onduidelijk. Ank Bijleveld, demissionair minister van Defensie, heeft het eerder over enkele honderden dan over tientallen mensen.
Ondertussen is in de Tweede Kamer de verontwaardiging groot. Tweede Kamerlid Kati Piri tweet donderdagmiddag: ‘Hartbrekende berichten van oud-beveiligers die dagenlang -tevergeefs- op Kabul vliegveld met hun gezinnen wachten op evacuatie. Wat hebben wij de mensen die jarenlang voor onze veiligheid zorgden, ontzettend in de steek gelaten!!’
Ze vervolgt dat tolken en hun gezinnen allang in NL hadden moeten zijn: ‘Drie dagen was er geen NLse diplomaat ter plaatse, was er geen lijst van oud-medewerkers defensie, extra militairen pas op het laatste moment gestuurd etc. De evaluatie zal niet mals zijn.’
Sommige vrijwilligers gaat het intensieve contact – ook al is het op duizend kilometers afstand – niet in de kouwe kleren zitten, zegt De Caluwé: “Een paar dagen geleden werd ik bijvoorbeeld om half 5 gebeld. Of ze veilig naar het vliegveld konden gaan. Dan probeer ik mee te denken, advies te geven, maar de uiteindelijke afweging moeten zij zelf maken. Duivelse dilemma’s. Mensen zeggen ook tegen ons: ‘Ik heb naar jullie geluisterd, ben thuis gebleven en nu heb ik de vlucht gemist.’”
Soms kunnen de vrijwilligers mensen plotseling ook niet meer bereiken. De Caluwé: “Da’s ingrijpend, ja. Je spreekt mensen dagenlang. Je ziet foto’s van ze, van hun kinderen en wil het tot een goed einde brengen. Nu lijkt het voor sommigen te laat te zijn. Maar het stopt hier niet; we gaan proberen mensen nog op andere manieren weg te krijgen. Het kabinet heeft dat ook bevestigd.”
Gisteren vindt er een zelfmoordaanslag bij het vliegveld plaats waarbij meer dan 90 mensen om het leven komen. Ironisch genoeg blijkt die aanslag de redding voor een vrouw met wie de appgroep al een week bezig is: “Haar vriend zit in Nederland en probeert haar al dagenlang wanhopig op een vlucht te krijgen. Net na de explosie werd zij door Amerikaanse militairen naar binnen getrokken. Ze is waarschijnlijk de allerlaatste die nog is binnengekomen op het vliegveld.”
Appgroep om Nederlanders uit Afghanistan te halen: 'We helpen een vrouw wier familie door Taliban is vermoord''
