'Ze sterft elke dag opnieuw een kleine, lege dood'

23.10.2020 | 20:00 UUR | Maaike Olde Olthof

‘De afspraak met de schoonheidsspecialiste ging niet door, we zijn er voor niks naartoe gereden. Ze was niet thuis.’ Pap verwelkomt ons bij de voordeur. Zijn stem is hees. Een teken aan de wand, want zijn levenskracht holt achteruit. ‘Moet je nagaan. En ik heb niet eens corona’, zegt mam geïrriteerd.

“Weet je zeker dat het vandaag gepland stond?” vraag ik voorzichtig. Pap mag dan wel een wandelende encyclopedie zijn, hij tikt inmiddels de 82 aan. Hij zal de laatste zijn om toe te geven dat hij de agenda niet altijd helder voor ogen heeft. “Ja”, zegt hij resoluut. “Ik weet het zeker.”

Mam schuift met platte schoenen door de woonkamer. Ze tilt haar voeten nauwelijks op. “Ze is een zwarte pantalon kwijt”, zegt pap als hij ziet hoe ik het beeld in me opneem.

“De nieuwe broek die ik vorige week bij de kleermaker heb opgehaald?”, vraag ik verbaasd. Pap knikt. “Die kan niet ver weg zijn, lijkt me. We hebben overal gezocht.” Hij zucht en sluit z’n oogleden voor een paar seconden. Zijn moeheid vult de woonkamer.

Ik ga zoeken. De laatste keer vond ik de kwijtgeraakte spullen in een koffer, maar die is nu keurig leeg. Mam staat ineens naast me in de slaapkamer en tilt de matras omhoog. Daar ligt het, natuurlijk, ook niet. “Maak je geen zorgen mam, die broek komt vanzelf terecht”, zeg ik.

“Ach kind, ik vind het zo vervelend.” Mam is van slag. Ik sla mijn armen om haar heen. Als ik oogcontact zoek, kijkt ze weg. Haar ogen zijn rood. “Soms weet ik het allemaal niet.” “Het is maar een broek”, zeg ik. “Het geeft niks.”

Dan horen we gebulder om de hoek. Opa legt in de woonkamer aan zijn kleindochters uit hoe het gloednieuwe voetmassage-apparaat werkt. “Zet het uit, het kietelt!”, gilt Charlie.

“Ze doucht niet als ik haar er niet op wijs. Wel maakt ze zich elke ochtend schoon met een washandje. Dat deed ze vroeger op kamers ook”, vertelt pap gelaten. In de keuken warmen we samen het eten op dat ik heb meegenomen. “Het is alsof ze vijftig jaar terug in de tijd gaat.”

Mam komt tot ‘leven’ in aanwezigheid van het verleden, dus pap trommelt zoveel mogelijk oude buren, voormalige collega’s en kennissen met bekende verhalen op. In het standje achteruit is mam wél present. Omdat ze nauwelijks beseft wat er op dit moment speelt, is ze afwezig in het nu.

“Weet je wat het is? Veel dingen die anderen nog goed kunnen, die kan ik niet meer”, zegt mam tegen Puck en Charlie als we aan tafel zitten. “Maar sommige dingen die anderen niet kunnen, kan ik nog wel. “Ja!”, zegt Charlie. “Zoals meteen uit bed opstaan of lang buiten wandelen.”

Mam lacht. En dan gebeurt het: je ziet haar geest bijna letterlijk uit de fles ontsnappen. Plotseling vervliegt ze in een andere matrix. Een troebele waas glijdt over haar energie. Nee, corona heeft ze gelukkig niet. Maar mam sterft elke dag opnieuw een kleine, lege dood.

Journalist en auteur Maaike Olde Olthof (45) is gescheiden en heeft twee dochters. Ze is mantelzorger voor haar moeder die dementie heeft. ‘Never a dull moment’ in dit atypische huishouden, waar Maaike wekelijks een column over schrijft.