Paolo Berizzi is journalist voor de Italiaanse krant ‘La Repubblica’ en wordt al drie jaar lang 24 uur per dag, zeven dagen in de week beveiligd vanwege zijn werk. Niet omdat hij over de maffia bericht, zoals veel van zijn bedreigde collega’s, maar omdat hij schrijft over een ander fenomeen: het groeiende neofascisme in Italië.
“Ik ben de enige journalist in Europa die vanwege neofascistische bedreigingen beveiligd wordt. En dat ik een Italiaan ben, betekent dat Italië een probleem heeft.”
Paolo Berizzi zegt het met een verbeten trek om zijn mond. Hij is net klaar met de presentatie van zijn nieuwe boek E’ Gradita la Camicia Nera (Het zwarte overhemd is gewenst) over de neofascistische hotspot Verona.
In het boek beschrijft hij de tolerantie die in Verona stad bestaat ten opzichte van extreem rechts. Hij legt bloot dat de harde kern van de lokale voetbalclub, Hellas Verona, in feite neo-nazi’s zijn, dat op officiële etentjes het zwarte overhemd (symbool van de fascisten van een eeuw terug) gewenst is en dat neofascisten in het stadsbestuur zitten.
Berizzi presenteert, in streaming, zijn nieuwe boek. Dat doet hij op een bijzondere plek, het Memoriale della Shoah onder het centraal station van Milaan. Een permanente tentoonstelling die eraan herinnert dat vanaf hier, op Spoor 21, de Italiaanse joden weggevoerd werden naar concentratiekampen in Italië zelf, maar ook direct naar Auschwitz.
“De fascisten zijn terug omdat we ze hebben onderschat.” Paolo Berizzi is bezorgd. Zijn woorden echoën in de lege zaal van de bibliotheek van het Memoriale. Het publiek zit door de pandemie thuis voor de computer. Boven zijn hoofd denderen de treinen het station uit. “Door ze te onderschatten hebben we ze genormaliseerd.”
Paolo Berizzi onderzoekt al twintig jaar het neofascisme. Voor de landelijke krant La Repubblica schrijft hij bijna dagelijks stukken over het fenomeen, uitgebreider doet hij dat in zijn boeken. In NazItalia uit 2018 brengt hij de tientallen verschillende partijen, groepen en groepjes nauwkeurig in kaart. Inclusief de vertakkingen naar gevestigde partijen als de Lega en Fratelli d’Italia.
“Ik krijg vaak te horen dat ik me druk maak over een marginaal fenomeen dat slechts een handjevol stemmen haalt. Maar het gedachtegoed en ook personen zijn onderdeel van de dagelijkse politiek.” Zo zou één van de leiders van CasaPound, een partij die zichzelf omschrijft als ‘fascisten van het derde millennium’, overstappen naar Fratelli d’Italia, in de peilingen de grootste partij van Italië.
Berizzi hekelt bijna dagelijks via Twitter de tolerantie die in het land bestaat over fascistische symbolen als het Keltische kruis, de Romeinse groet (de gestrekte rechterarm die wij nazi-groet noemen) en zelfs het hakenkruis. “In januari werd in Rome een prominent lid van Forza Nuova begraven en over de baar, die voor de kerk stond, was een nazivlag met hakenkruis gedrapeerd. Dat heeft die priester toch ook gezien?”
De coronapandemie heeft in Italië onvrede en onzekerheid blootgelegd. En daar maakt, volgens Paolo Berizzi, extreemrechts gretig gebruik van. ‘Het is partijen als Forza Nuova of CasaPound niet te doen om vaccins of coronapassen, ze willen alleen maar zieltjes winnen.’
Zijn drive om de groei van extreemrechts in kaart te brengen heeft een prijs. Want na de publicatie van NazItalia, nu vier jaar geleden, ontving de journalist bedreigingen. Zowel via social media en telefoon als fysiek; Berizzi vond intimiderende teksten op de muur van het flatgebouw waar hij woont. Het ministerie van Binnenlandse Zaken vond de bedreigingen ernstig genoeg om hem permanente beveiliging te geven. Twee gewapende politieagenten houden hem inmiddels al drie jaar lang dag en nacht in de gaten. “Bepaalde zaken kan ik niet meer doen. Je kan je voorstellen dat bepaalde bronnen niet zitten te wachten op een journalist met twee politieagenten in zijn kielzog.”
Berizzi vindt het een nederlaag voor de Italiaanse overheid. “Eigenlijk zouden de fascisten in hun bewegingsvrijheid beperkt moeten worden en niet degene die ze aanklaagt.”
Lees ookVoormalig koningslid Vittorio ‘imbecile’ Emanuele eist de Italiaanse kroonjuwelen op
