In een memo waarschuwde een hoge ambtenaar al in 2017 voor een te harde fraude-aanpak bij de afdeling Toeslagen. Waarom deed de top van de Belastingdienst daar niets mee?
Dat dat nog steeds onduidelijk is, frustreert de Tweede Kamer mateloos. Ook een rapport daarover van adviesbureau PwC gaf vorig jaar geen uitsluitsel.
In het memo-Palmen stelde de hoogste juridische medewerker van de Belastingdienst vast dat ouders onrechtmatig waren behandeld in de zogenoemde CAF 11-zaak rond de kinderopvangtoeslag. Haar advies was om met hen een schikking te treffen en compensatie te bieden. Maar het memo werd niet opgevolgd en verdween vervolgens jaren in een la.
Pas toen een parlementaire ondervragingscommissie zich in 2020 boog over het inmiddels wijdverbreide schandaal rond de kinderopvangtoeslag, dook het memo weer op. Ondanks talloze onderzoeken en informatieverzoeken vanuit de Kamer en de pers over de affaire kwam het niet eerder boven tafel.
Kamerlid Pieter Omtzigt gelooft niet in toeval. “Werkelijk alle mogelijke parlementaire en andere middelen zijn ingezet waarmee het memo openbaar had kunnen worden.” Hij acht het “buitengewoon onwaarschijnlijk” dat het memo alle keren dat het ministerie om relevante informatie werd gevraagd “over het hoofd is gezien als een belangrijk document”.
Ook CDA-Kamerlid Inge van Dijk, die zich samen met Omtzigt als rapporteur in de kwestie heeft verdiept namens de vaste Kamercommissie voor Financiën, is zeer kritisch. Het steekt volgens haar met name dat het PwC-rapport geen antwoord geeft op de vraag of de ambtelijke top en toenmalig staatssecretaris Menno Snel wisten van het bestaan van het document. En dat het memo nooit werd opgevolgd getuigt volgens Van Dijk “ongeacht de exacte betrokkenheid van deze personen” van falend beleid bij de fiscus.
Eerder deze week werd bekend dat de Rijksrecherche onderzoekt of hoge ambtenaren die bij de parlementaire ondervragingscommissie verklaarden het memo niet onder ogen te hebben gehad, wel de waarheid spraken. Tegen hen is aangifte gedaan wegens meineed. Of zij daarvoor vervolgd worden, is nog niet bekend. Van Dijk sprak de hoop uit dat dit onderzoek meer duidelijkheid kan bieden.
Staatssecretaris Aukje de Vries (Toeslagen) liet weten de frustratie van veel Kamerleden te begrijpen, maar zei ook dat zij niet meer informatie heeft dan wat PwC heeft weten te achterhalen. “Ik begrijp dat we het liefst klip en klaar alles duidelijk hadden gehad na het onderzoek”, aldus de bewindsvrouw. “Maar we hebben helaas moeten constateren dat niet alles meer goed te reconstrueren is geweest.”
Speelfilm 'Oostvaarders' over de toeslagenaffaire in de maak
