Nog altijd verdienen vrouwen in Nederland stukken minder per uur dan mannen – ook met dezelfde functie. En dat terwijl gelijke beloning al sinds 1975 wettelijk verplicht is. Hoe staat het er nu voor met de loonkloof in ons land?
Dat vertelt Rebecca Slee van belangenorganisatie WOMEN Inc.
In Nederland verdienen vrouwen 12 procent minder per uur dan mannen, blijkt uit cijfers van het CBS. “Dit is het verschil tussen het gemiddelde uurloon van alle werkende vrouwen en alle werkende mannen in Nederland. Dit verschil is deels te verklaren, bijvoorbeeld door de verschillende sectoren waarin vrouwen en mannen werkzaam zijn. Vrouwen werken namelijk vaker in sectoren met lagere tot gemiddelde lonen, zoals de zorg, onderwijs en de cultuursector. Aan de andere kant zijn de hoger betaalde sectoren, zoals de financiële en technische sector, nog voornamelijk gedomineerd door mannen. Ook hebben mannen vaker leidinggevende functies, die doorgaans beter betaald zijn”, vertelt Slee.
WOMEN Inc. zet zich al tien jaar in om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te verkleinen. “We zien dat de loonkloof in Nederland ieder jaar met ongeveer een half procent afneemt. Dat is echt te langzaam. Vandaar dat we er elke keer weer aandacht aan blijven besteden.” Hoe het volgens Slee komt dat het zo langzaam afneemt? “Wat wij zien is dat 78 procent van de werkgevers denkt dat er geen loonkloof of ongelijke beloning bestaat binnen hun organisatie, zonder dat ze dit überhaupt gemeten hebben. Bizar veel, dus. Om te zorgen voor gelijke kansen tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt moet de gehele loonkloof gedicht worden. De verantwoordelijkheid voor het dichten van de loonkloof in Nederland ligt volgens ons bij de overheid en werkgevers.”
Loonkloof in EU nog lang geen verleden tijd: vrouwen verdienen pas in 2086 evenveel als mannen
En die verantwoordelijkheid moeten de overheid en werkgevers binnenkort wettelijk gezien nemen. Er komt namelijk een nieuwe EU-richtlijn aan die het dichten van de loonkloof aanzienlijk moet gaan versnellen. Alle EU-lidstaten zijn verplicht om van een EU-richtlijn nationale wetgeving te maken. Dit moet uiterlijk in 2026 gebeuren. “Door de richtlijn en toekomstige nationale wetgeving worden werkgevers iets meer gedwongen hun verantwoordelijkheid te nemen. Dat vinden we echt heel positief. De precieze invulling van de nationale wetgeving weten we nog niet, die moet nog gedeeld worden. Wel weten we waar de wetgeving minimaal aan moet voldoen.”
Slee noemt de belangrijkste punten op. “Loontransparantie staat voorop. Werkgevers moeten loongegevens van mannen en vrouwen beschikbaar stellen wanneer deze worden opgevraagd. Er mag daarnaast volgens de richtlijn niet meer dan 5 procent verschil zitten tussen mannen en vrouwen met een soortgelijke functie. Maar ook moeten werkgevers een salarisindicatie neerzetten voorafgaand aan een sollicitatieprocedure.”
Op Equal Pay Day staan bedrijven en organisaties stil bij de loonkloof. “Het geld dat vrouwen mislopen door de loonkloof wordt op die dag tastbaar gemaakt. Vanaf die datum zouden vrouwen in theorie de rest van het jaar voor niks werken, terwijl mannen voor hetzelfde werk wél doorbetaald worden. Vorig jaar was de loonkloof nog 13 procent, dan zouden vrouwen vanaf vandaag, 14 november, voor niets aan het werk zijn. Dit jaar valt het op maandag 18 november.”
Equal Pay Day benadrukt de noodzaak om aandacht te blijven besteden aan de loonkloof in Nederland. Over de loonkloof bestaan nog vaak misvattingen. “Veel mensen denken dat het te maken heeft met dat vrouwen gemiddeld meer deeltijd werken dan mannen. Zo zit het niet. Als vrouwen allemaal voltijd gaan werken, is de loonkloof in Nederland niet gedicht. Het gaat om het gemiddelde uurloon. De loonkloof van 12 procent betekent ook niet dat iédere vrouw minder verdient dan iédere man.”
Minister Karien van Gennip: 'Werkgevers, wacht niet op wetgeving tegen loonkloof'
De belangenorganisatie publiceert in het kader van Equal Pay Day het rapport Elke cent telt, waarin ze uitleggen wat de EU-richtlijn gaat betekenen voor Nederlandse werkgevers. “Ook geven wij praktische handvatten mee aan werkgevers hoe ze het in hun organisatie kunnen aanpakken.”
Ze licht drie adviezen uit. “Meet wat er gebeurt. Zonder te meten kan je niet zeggen of er wel of geen sprake is van ongelijke beloning binnen een organisatie. Daarnaast raden we aan bewust te worden van onbewuste vooroordelen. Dat geldt voor iedereen binnen het bedrijf. Waarom beoordelen we vrouwen anders dan mannen? Als dat bewust gemaakt wordt in een organisatie, kan je er bewust mee omgaan. Ook adviseren we om niet te onderhandelen bij sollicitatieprocedures of bonusuitkeringen, om vaste maatstaven aan te houden. We zien dat onderhandelen doorgaans negatief uitpakt voor vrouwen. Ook al doen vrouwen het net zo vaak als mannen, vrouwen krijgen het minder vaak uitbetaald.”
En wat zouden werknemers nu kunnen doen als ze erachter komen dat er sprake is van ongelijke beloning? “Tot en met midden 2026 kunnen ze terecht bij het College voor de Rechten van de Mens (CVRM). Als de nationale wetgeving ingaat, hebben ze recht op salaris inzien en salarisgegevens van mensen met gelijkwaardige arbeid zien. Op die manier hoeven werknemers niet te bewijzen dat ze ongelijk beloond worden, maar moet de werkgever bewijzen dat het niet zo is. De bewijslast draait om. ”
“En lees je goed in wat je rechten zijn”, tipt Slee tot slot. “Ongelijke beloning is sinds 1975 verboden bij de wet, maar het gebeurt nog steeds. Je verdient het om gelijk uitbetaald te worden. Het is gewoon je recht.”
Loonkloof nog altijd groot, in 8 van de 10 beroepen verdienen mannen meer
