Steeds meer Nederlanders komen in de financiële knel door toeslagen die ze achteraf moeten terugbetalen. Uit onderzoek van de NOS, op basis van CBS- en Belastingdienstgegevens, blijkt dat het aantal huishoudens met langdurige toeslagenschulden sinds corona bijna is verdrievoudigd.
Vorig jaar moest de Dienst Toeslagen 658.000 keer geld terugvragen.
Jeroen Sloot weet hoe het voelt om een blauwe envelop met slecht nieuws te openen. “Ik snapte er helemaal niets van. Het is niet te begrijpen waar je recht op hebt en of je dat dan later toch moet terugbetalen.”
Tien jaar geleden woonde hij nog in Almere en had hij nooit een toeslag ontvangen. Sindsdien kreeg hij te maken met een scheiding, een hersenbloeding en dakloosheid. Door zijn hersenbloeding werd hij deels arbeidsongeschikt en kreeg hij huurtoeslag. Jaren later volgden de brieven: hij had te veel verdiend, ook al lag zijn inkomen rond bijstandsniveau. Over twee jaar moest hij ruim 7.000 euro terugbetalen. Dankzij een erfenis bleef hij uit de schulden.
Saskia Brandewijn maakte een andere fout: ze gaf een huurverlaging niet door. Haar toeslag werd gekort en daarbovenop moest ze 266 euro terugbetalen. “Het is niet te snappen dat je de ene keer niets moet doorgeven en de andere keer wel”, zegt ze. Saskia kampt al jaren met psychische klachten en werkt vanwege een posttraumatische stressstoornis parttime.
Fatma Koser Kaya, voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad, ziet dit soort verhalen vaak: “Mensen maken één klein foutje en het krijgt verwoestende gevolgen. Het kan iedereen overkomen, dit systeem vraagt veel te veel van je.”
Een op de drie Nederlanders in armoede worstelt met problematische schulden
De problemen komen deels doordat er steeds meer geld door het systeem gaat: vorig jaar werd 21 miljard euro uitgekeerd, bijna een verdubbeling in tien jaar. Tijdens corona werden terugvorderingen tijdelijk gepauzeerd, waardoor schulden bleven liggen.
Onderzoeker Olaf Simonse van de Universiteit Leiden wijst op het mentale effect. “Onder financiële stress kunnen mensen slechter logisch vooruit denken en niet goed voor zichzelf zorgen. Dat leidt tot slechte gezondheid, productiviteitsverlies en depressies.”
Het toeslagensysteem staat onder druk en veel mensen blijven met torenhoge schulden zitten. De overheid probeert het te verbeteren met campagnes, automatische aanpassingen en ervaringsdeskundigen, maar voor velen voelt het nog steeds als pleisters plakken op een open wond.
In de politiek is de discussie gaande: sommige partijen willen het hele stelsel overboord gooien, anderen pleiten voor een samenvoeging van toeslagen.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Slachtoffer toeslagenaffaire: 'Mijn familie betaalde 7 jaar lang de boodschappen'
Manuela Blankestijn is een enthousiaste, startende redacteur. Na haar stage bij LINDA.nl is ze als freelancer aan de slag gegaan. Ze woont in Veenendaal en is gek op boeken en goede verhalen. Als redacteur wil ze mooie verhalen vertellen die niet alleen informeren, maar ook raken en inspireren.
