“Daar is een financiële en sociologische reden voor. Jongeren wonen tegenwoordig langer bij hun ouders omdat er woningnood is en het leven duurder is geworden. Maar de generatieverhoudingen zijn ook anders geworden. Dertig jaar geleden, toen babyboomers zelf jong waren, was de samenleving erg aan het veranderen. Dat had gevolgen voor hun manier van denken, en ook voor de manier van opvoeden.”

Wat gebeurde er dan?

“Veel Nederlanders stelden de norm ter discussie. Hoezo moesten we naar de kerk? En waarom mochten we geen sex voor het huwelijk hebben? Als reactie lieten mannen hun haren groeien, droegen we afwijkende kleding, en hadden we sex voor het huwelijk. Er kwam een vrijere manier van denken. Daarmee begon de golf van individualisme.”

Lees ook
‘Tijdens het opvoeden loop ik regelmatig tegen obstakels aan’

Heeft die drang naar vrijheid voor elk individu de opvoeding veranderd?

“Ja, het verwennen van je kinderen is een gevolg van die tijd. Kinderen wonen langer thuis, leunen financieel meer op hun ouders en krijgen meer hulp dan vroeger. Ouders hadden vroeger ook al alles voor hun kinderen over, maar dat ging samen met een bijna calvinistische manier van opvoeden. Die is in de loop van de tijd verdwenen. Verwennen is nu aan de orde. Want, waarom niet? ‘De wereld is toch al moeilijk genoeg’, denken ouders dan.”

Maar klopt dat ook?

“Het is moeilijker dan ooit om op de maatschappelijke ladder op te klimmen. De banen liggen niet voor het oprapen en het toekomstperspectief van jongvolwassenen is niet rooskleurig. Daarom helpen ouders hen zo goed mogelijk, zodat ze een fijne positie kunnen aannemen in de samenleving. Hebben ze bijles nodig? Dan gebeurt dat. Hebben ze oppas nodig voor de kleinkinderen? Dat kan. En is er geld om mee te betalen aan een eerste huis? Dan wordt er meebetaald. Alles is mogelijk, daarom doen ouders er ook alles aan om de levens van hun kinderen makkelijker te maken.”

Wat voor effect heeft dat op hun kinderen?

“Wij sociologen zien dat de fase van adolescentie langer is geworden. Die kan zelfs doorgaan tot in de dertig. Vroeger waren we als twintiger al hartstikke volwassen, met kinderen en koophuizen. Maar dat is tegenwoordig flink opgeschoven. En dat kán ook, omdat het leven flexibeler is geworden.”

Flexibeler?

“De samenleving is vrijer geworden, maar daarmee ook complexer. De hele levensloop die we vroeger als gewoon beschouwden, is er niet meer. Voorheen ging je naar school, kreeg je een relatie, ging je samenwonen, trouwen en een gezin stichten. Je had één werkgever waar je vaak tot je pensioen bij bleef.”

Lees ook
Jongeren van nu hebben het zwaarder dan hun ouders vroeger

Is dat tegenwoordig zo anders?

“Nu zijn er freelancers, stukgelopen huwelijken en cursussen om jezelf op je veertigste om te scholen. Het leven is complexer geworden. Dat is de schaduwkant van een vrijere manier van denken. Maar de druk om je op een bepaalde manier te gedragen is er niet meer voor de meesten van ons. We kunnen doen wat we willen. Dat is onbetaalbaar.”