Zeven op de tien huisartsen vinden dat kinderen te snel de diagnose ADHD krijgen. Van hen vindt 94 procent dat ze daardoor te snel medicijnen krijgen. Anne-Flore Matthijssen zegt dat er meer aandacht moet zijn voor het stoppen met medicatie, niet alleen voor het starten.
Dat blijkt uit onderzoek van het UMC Groningen en jeugdzorginstelling Accare.
Onderzoeker Anne-Flore Matthijssen van het UMCG hield een enquête onder 900 huisartsen en volgde 94 kinderen tussen de acht en achttien jaar die langer dan twee jaar ADHD-medicatie gebruikten. Een deel van de kinderen slikte door, een ander deel bouwde af en kreeg een placebo. Uit het onderzoek bleek dat bij 60 procent van deze laatste groep het gedrag niet veranderde, of ze nu medicatie gebruikten of niet.
ADHD is een ontwikkelingsstoornis gekenmerkt door aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsief gedrag, zo legt Matthijssen uit. Volgens de richtlijnen mag een huisarts hiervoor medicijnen zoals Ritalin, Concerta, Medikinet en Equasym voorschrijven. Dit zijn verschillende namen voor het stimulerende medicijn methylfenidaat, dat vaak aan kinderen en jongeren met ADHD wordt gegeven. Uit de enquête blijkt dat 34 procent van de huisartsen soms zwicht voor druk van ouders en 17 procent voor druk vanuit scholen om medicijnen voor te schrijven.
In het programma Nieuwsuur, waar het onderzoek uitgebreid besproken wordt, deelt huisarts Mai Neijens uit Landsmeer haar ervaringen. Ook zij ervaart de druk van ouders. Zo vertelt ze dat veel ouders het erg vervelend vinden als zij het medicijn met de werkzame stof methylfenidaat niet wil voorschrijven.
Neijens wil eerst zeker weten dat de concentratieklachten van een kind door ADHD worden veroorzaakt en vindt niet dat ze bekwaam genoeg is om zelf die diagnose te stellen. “Ik kan niet alles overzien. Andere factoren kunnen meespelen: lagere intelligentie, problemen thuis of andere psychische stoornissen. Het is niet altijd AD(H)D. Zo kwam er zelfs een ouder drie keer op terug, maar ik zag de noodzaak niet om het kind onmiddellijk te helpen”, vertelt ze.
Matthijsen vindt vooral dat de nadruk te snel op het starten van de medicatie ligt en niet op het stoppen. “Methylfenidaat is een effectieve behandeling voor kinderen met AD(H)D. Maar dat effect is alleen op de korte termijn onderzocht. Steeds meer kinderen gebruiken het ook op de lange termijn en we weten nu dat er een groep is waarbij de medicatie niet meer werkt. Dat roept vragen op”, zegt de onderzoeker.
De onderzoeker vindt dat de optie – kunnen stoppen met de medicijnen op de lange termijn – veel meer aandacht moet krijgen in de behandeling van AD(H)D.
Ook Tijl komt in het programma aan het woord. Hij heeft ADHD en slikte van zijn zesde tot zijn dertiende Ritalin en daarna Medikinet, beide met dezelfde werkzame stof. Hij had veel last van bijwerkingen zoals slecht slapen en geen eetlust. Daarom besloot hij een tijdje geen medicijnen te nemen, maar dat bleek geen oplossing. Hij had namelijk veel moeite met zijn huiswerk door concentratieproblemen. Waarna hij weer begon met medicijnen.
In 'Pointer Checkt' leggen experts uit hoe TikTok helpt bij diagnose ADHD voor vrouwen
In overleg met de arts en zijn ouders stapte hij deze keer over op een ander medicijn. Maar ook deze medicijnen gingen niet gepaard zonder bijwerkingen. Zo had hij veel last van hoofdpijn in de eerste drie weken. Gelukkig verdwenen die klachten, waarna het beter ging. “Als ik het niet neem, word ik heel snel afgeleid”, vertelt Tijl. Zo bleek al snel dat hij veel betere cijfers behaalde op school. Toch hoopt hij in de toekomst weer te kunnen stoppen met de medicatie.
Volgens huisarts Neijens wordt de medicatie te snel voorgeschreven: “Als een kind eenmaal het ADHD-label heeft en medicatie krijgt voorgeschreven, zit het daar jaren aan vast. Dat moet je dus zorgvuldig doen.”
Sinds het jaar 2000 is het gebruik van Ritalin door kinderen en jongeren zeer sterk gestegen. Dit jaar werd het medicijn zo’n 85.000 keer voorgeschreven. Uit het onderzoek bleek dat de groep kinderen die stopte met Ritalin wel meer ADHD-symptomen vertoonde dan de groep die het bleef gebruiken. “Wat dat betreft blijft het een effectieve behandeling”, zegt Matthijssen.
“Bij 60% van de kinderen die stopten met medicatie stelde de behandelaar vast dat het over het algemeen niet slechter met hen ging dan daarvoor. Dit geeft aan dat het merendeel van de kinderen dat al langer dan twee jaar Ritalin gebruikt, zou kunnen stoppen.”
Ze wil dan ook dat er meer aandacht komt voor het stoppen met het medicijn in de behandeling. “Op dit moment is de informatie over stoppen met Ritalin in de behandelrichtlijnen beperkt. Het zou goed zijn als behandelaars aan het begin van een behandeling met Ritalin nadenken over een stopmoment en dat ook bespreken met de ouders en het kind”, aldus Matthijssen.
Salina kwam er door haar zoon achter dat ze zelf ook ADHD heeft: 'Ik dacht: hè hè, ik ben dus niet gek'
