Abortusbuddy

In 2019 ziet Famke een oproep voorbijkomen voor abortusbuddies. “Op dat moment snapte ik zelf nog niet goed wat het inhield, dus ging ik me erin verdiepen. Ik weet nog dat ik dacht: waarom bestaat dit? Abortus is in Nederland toch gewoon een vrijgevochten recht? Ik kwam er daarna vrij snel achter dat ook in Nederland demonstranten voor de deuren van de klinieken staan. Die demonstranten noemen wij ‘intimidanten’: mensen die tegen abortus zijn en de behoefte voelen om voor de klinieken te gaan demonstreren.”

“Dit voelde voor mij als een blinde vlek. Ik had abortus altijd gezien als een recht waar ik gebruik van kon maken als ik dat nodig zou hebben en ineens besefte ik dat het veel minder vanzelfsprekend is dan ik dacht.”

Famke schrijft zich direct in. “Het abortusbuddy-initiatief was snel in de juiste netwerken beland waardoor ze ruim 2000 aanmeldingen hadden gekregen. Er volgde een selectieprocedure en uiteindelijk werd er een selectie gemaakt waar ook ik bij zat. In 2020 ging het buddyproject dan ook live.” Uit dit project is in 2021 Stichting Samen naar de Kliniek ontstaan en inmiddels zijn in alle steden buddy’s beschikbaar.”

Match

“Zodra er een aanvraag wordt gedaan door een kliniekbezoeker wordt er gecheckt welke buddy beschikbaar is en of die aansluit op de voorkeuren van de aanvrager”, vertelt Famke. “Sommigen hebben bijvoorbeeld een voorkeur voor man, vrouw of non-binair persoon.”

“Als ik word gematcht, krijgt de kliniekbezoeker mijn gegevens en neemt die contact met mij op. Zodra we contact hebben vraag ik waar diegene behoefte aan heeft. Je weet niet of iemand een buddy heeft aangevraagd omdat er praktisch gezien niemand mee kon, of omdat die het om wat voor reden dan ook niet aan iemand in de eigen omgeving heeft verteld.”

Bang voor reacties

“In de meeste gevallen willen de kliniekbezoekers niet een buddy omdat ze bang zijn voor intimidanten, maar omdat ze de steun niet kunnen, durven of willen zoeken of bang zijn voor de reacties van hun eigen omgeving. Ze zijn bang dat iemand hen gaat proberen te beïnvloeden, of dat ze veroordeeld worden.”

“Als abortusbuddy ben ik neutraal. Ik ben hier puur als steun.  Als jij op de dag zelf zegt: dit voelt niet meer goed, dan loop ik net zo lief met je mee naar buiten.”

Zwaar traject

Door geheimhoudingsplicht kan Famke weinig in detail delen, maar sommige situaties blijven haar wel bij. “We begeleiden soms mensen uit landen waar abortus verboden is. Dan ben je met meerdere buddies tegelijk bezig om vervoer voor hen te regelen en te vertalen. Je voelt hoe zwaar het traject al is geweest voordat iemand überhaupt in Nederland arriveert. Dat breekt dan echt je hart.”

'Hoewel we onszelf graag zien als een progressief gidsland, is abortus hier helemaal geen recht. Het is zelfs strafbaar'Lees meer

Op de dag van de afspraak spreekt Famke meestal af bij het winkelcentrum vlak bij de kliniek. “Ik wacht onder aan de roltrap en ben altijd iets eerder. Ik ga zelf eerst al langs de kliniek om te kijken of er intimidanten staan, zodat ik weet waar ik me op moet voorbereiden. In het begin vond ik het best spannend, omdat je niet weet met wie je gaat afspreken. Je zoekt iemand waarvan je niet weet hoe die eruitziet.”

Blik in de ogen

Toch herkent Famke de meesten vrijwel meteen. “Ik durf mijn hand er wel redelijk voor in het vuur te steken dat ik negen van de tien keer meteen de persoon herken die van de roltrap afkomt. Niet op uiterlijk, maar aan de blik in de ogen. Ik zie dat ze nerveus of zoekend zijn. Het is een bepaalde vibe die je oppikt.”

Na een kort praatje loopt Famke samen met de patiënt naar de kliniek. Onderweg checkt die hoe iemand zich voelt. “Iemand kan heel zenuwachtig zijn, de ander totaal niet, sommigen voelen zich ook fysiek beroerd door zwangerschapssymptomen”, vertelt Famke.

Intimidanten

“Als er intimidanten bij de kliniek staan, is het het allerbelangrijkste dat we er zo weinig mogelijk aandacht aan besteden”, legt Famke uit. “De een geeft alleen een flyer mee, de ander staat met een bus waar ‘abortus is moord’ op staat. In alle gevallen proberen we zo rustig mogelijk naar binnen te gaan, met zo min mogelijk contact tussen ons en de intimidanten.”

“Ik ga altijd tussen de kliniekbezoeker en de intimidant in lopen en kijk of we er met wat meer afstand langs kunnen lopen. Als de intimidanten toch contact zoeken, reageer ik niet, vraag ik ze afstand te nemen en loop ik rustig door met de kliniekbezoeker, zodat ik ze zo min mogelijk ruimte geef om iets uit te lokken.”

Famke probeert ook het menselijke in de demonstranten te blijven zien. “Het recht op demonstreren is een groot goed. Alleen vind ik het een groot verschil of je demonstreert op een veld tegen een systeem, of tegen een individu dat zorg komt halen. Maar wat als ik in een heel ander gezin was opgegroeid en echt had geloofd dat abortus moord is, wie weet had ik dan daar gestaan. Ik keur het absoluut niet goed, maar ik snap dat er een hele wereld achter zit.”

Taboe

Het werk laat Famke ook nadenken over hoe diep het taboe in onze samenleving zit. “We oordelen zó snel: hoe vaak iemand zwanger is geweest, hoe ver iemand is, of iemand een vaste partner heeft, of iemand een pil vergeten is. Alsof dat bepaalt hoeveel recht je hebt op zorg. Terwijl abortus gewoon zorg ís.”

Zelf herkent Famke het gevoel van jongs af aan. “Ik was nog niet eens seksueel actief en was al bang om zwanger te raken. Je krijgt als tiener vooral mee: dit mag niet gebeuren. En als het wél gebeurt, voelt het alsof het jouw schuld is.”

Geen last

“Je bent nooit tot last”, zegt Famke. “Veel mensen bieden bijna hun excuses aan omdat ze mijn tijd innemen. Maar voor mij is het een kleine moeite. De gedachte dat iemand dit alleen moet doen, vind ik zo veel erger. Hoe mooi is het als je bij dit soort momenten iemand kan helpen? Als je twijfelt, vraag een buddy aan. En als je het last-minute toch niet wil, dan is dat ook oké. Het is al moeilijk genoeg.”

Een buddy is aan te vragen via www.samennaardekliniek.nl.

Julia’s ex bleef stil na haar abortus: ‘Hij ging de stad in, zuipen, en liet niets meer van zich horen’Lees meer