Blond, bruin of zwart haar? Lang, klein, gespierd of juist niet. En of course: een baddie of een lieve labrador. We lijken allemaal wel een bepaald ‘type’ te hebben waar we steeds op vallen. Maar hoe werkt dat eigenlijk en waar komt die voorkeur vandaan?
Wij vroegen het aan seksuoloog en relatietherapeut Linda Hauer van Bureau Liefdeszaken in Utrecht.
“Niet iedereen heeft een type”, legt Linda uit. “Maar dat sommige mensen wel een type hebben, kan verschillende redenen hebben. Vaak zoeken we iemand bij wie we ons gezien en begrepen voelen. Dat gevoel koppelen we onbewust aan bepaalde uiterlijke kenmerken of persoonlijkheidstrekken. Je type is eigenlijk een shortcut van je lichaam dat zegt: dit lijkt op iemand bij wie ik me fijn voel.”
Uiteindelijk willen we ons gewoon fijn voelen bij iemand en ons brein maakt dat proces zo simpel mogelijk. “Stel dat jij je altijd fijn voelt bij mensen die erg uitbundig zijn, dan maakt je brein en lijf een type aan dat daarop aansluit.”
Volgens Linda ontstaat je type vaak al vroeg. “Denk aan hoe je gezinssituatie was en wat je daarin miste of juist wél kreeg. Je onderbewustzijn herkent bepaalde dynamieken en daaruit ontstaat je voorkeur.” Soms kiezen we dan ook voor iemand die op een ouder lijkt, of juist voor het tegenovergestelde. “Niet omdat dat per se goed voor je is, maar omdat het bekend voelt. Je brein houdt van herkenning. En veilig betekent niet altijd hetzelfde als gezond.”
“Was er in je jeugd bijvoorbeeld weinig aandacht voor je emoties, dan kan dat vertrouwd en dus veilig aanvoelen. Maar dat betekent niet dat het goed is. Toch zie je vaak dat mensen later in de liefde opnieuw datzelfde patroon opzoeken.”
De uiterlijke aantrekkingskracht komt ook ergens anders vandaan. “Dat heeft deels te maken met voortplanting”, vertelt Linda. “Wanneer je snel iemand scant dan denk je onbewust: is dit iemand met wie ik me gezond en goed zou kunnen voortplanten of niet? Dat zie je vaak terug in de aantrekkingskracht tot fitte of sportieve mensen.”
Je vastklampen aan een bepaald type kan je volgens Linda ook enorm beperken in de liefde. “Als je zegt: ik heb één type en dat is waar ik voor ga, dan zit je eigenlijk vast in een oud patroon. Je herhaalt iets van vroeger, zelfs als dat je misschien wel ongelukkig maakt, omdat het onderbewuste zoekt naar dat wat het kent.
Je innerlijk kompas kan door eerdere ervaringen echt ontregeld raken. Je voelt dan niet per se meer wat echt goed of gezond voor je is, maar gaat voor dat wat bekend voelt. En daardoor is er veel minder ruimte om te kijken naar wat echt bij je past.
Hierdoor maak je misschien keuzes die niet goed zijn voor je. Dit is ook waarom we soms op de ‘foute types’ blijven vallen. Want fout kan dus ook supervertrouwd voelen – je lichaam herkent die emotionele dynamiek. Je onderbewuste probeert een oud verhaal opnieuw te spelen, in de hoop dat het deze keer wél goed afloopt. Dat heet herhalingsdwang.”
“Bij veel spanning tussen twee mensen komt dopamine vrij”, legt Linda uit. “Die spanning verwarren we vaak met aantrekkingskracht of liefde, maar dat zijn niet dezelfde dingen.”
Volgens de seksuoloog speelt dat zeker in het begin van een relatie een grote rol. “In de eerste anderhalf jaar gebeurt er hormonaal en biologisch zó veel, dat het te vergelijken is met het nemen van drugs. Die intense gevoelens zijn dan ook geen betrouwbare graadmeter voor of een relatie gezond voor je is. Het kan voelen alsof je niet kunt eten of slapen en alleen maar bij die ander wilt zijn. Maar dat hoeft geen ware liefde te zijn. Het kan zowel een lichamelijke als emotionele reactie zijn op een bekende dynamiek.”
Je vraagt je misschien af: wat is dan wél goed voor mij? Allereerst zit het volgens Linda goed als je je veilig en gezien voelt. “Als er aandacht voor je is, je je verbonden voelt met je partner en hij of zij toegankelijk en betrokken is, dan ben je in een goede relatie. Dat zijn gezonde en veilige signalen.”
Om van de herhalingsdwang af te komen laat Linda weten dat het belangrijk is om te letten op hoe iemand je laat voelen, in plaats van op hoe diegene eruitziet. “Ga even bij jezelf naar binnen en vertraag je oordeel over of iemand je type is, want tijdens het vertragen en tijdens het bij jezelf inchecken heb je waarschijnlijk wel door wat het met je lijf en gedachten doet. Vraag jezelf: is dit echt iemand bij wie ik me veilig, gezien en op m’n gemak voel?”
Tot slot raadt Linda aan om je eigen patronen te onderzoeken. “Kijk of je onbewust iets uit het verleden probeert te herhalen of te repareren. Veel mensen met een emotioneel afwezige ouder denken later: dat kan ik nu wel fixen. Maar relaties zijn geen herstelproject.”
Dus: voordat je weer op een baddie afstapt, denk dan even twee keer na of het wel écht zo’n goed idee is of dat je last hebt van herhalingsdwang.
Sam en Rijk Hofman gaan naar seksuoloog: 'Beeld van seks is verziekt'
