“Als peuter al leerde ik skiën. Ik weet niet beter dan dat wij als gezin elk jaar op wintersport gingen, altijd naar hetzelfde gebied in Oostenrijk. En precies daar, in Serfaus, ging ik afgelopen februari stagelopen. Ik zou een halfjaar meedraaien in een hotel. Het is altijd mijn droom geweest om in het buitenland te werken. Een week na mijn aankomst ging ik skiën. De pistes kende ik op mijn duimpje en door mijn jarenlange ervaring was ik een goede skiër. Ik genoot altijd zó van de mooie omgeving, het actief bezig zijn en van in het moment zijn: op de lange latten was ik alleen maar met skiën bezig, niets anders deed er dan toe. Bang was ik nooit, ik stond ook totaal niet stil bij de risico’s. Hooguit dacht ik dat je een been kon breken.

Op de zwarte piste ging het mis. Ik zoefde probleemloos naar beneden, maar onder aan de berg was een heuveltje en door de zon zag ik de diepte niet goed. Met een rotgang vloog ik over die heuvel heen, als een soort schans. Even zweefde ik door de lucht, toen klapte ik keihard met mijn rug op de grond. Van de val zelf weet ik niets meer. Het eerste wat ik me herinner, is dat ik op de grond lag. Als een baksteen, want bewegen lukte me niet. Hoe hard ik ook mijn best deed, mijn benen deden niets meer. Ik raakte in paniek. Mijn klasgenoot die mee skiën was, probeerde me te kalmeren. Ik riep dat ze me moest optillen, maar toevallig waren er twee artsen aan het skiën die ervoor zorgden dat ik zo stil en stabiel mogelijk bleef liggen. Het ziekenhuis werd gebeld. Ik snapte er niets van en dacht: wat een heisa om een val. Ik sta gewoon weer op en ga weer door. Niet veel later landde er een traumahelikopter op de piste. Ik kreeg een infuus, werd op een brancard gelegd en naar het ziekenhuis gevlogen.

In het ziekenhuis kreeg ik diverse scans en onderzoeken. Ik belde mijn ouders. ‘Ik voel mijn benen niet meer!’ herhaalde ik keer op keer tegen mijn vader. De volgende dag kwamen ze aan. Mijn moeder zei dat ze mijn kamer in mijn stagehotel ging leegruimen. Dat vond ik gek: ik moest mijn stage toch nog afmaken? Nog steeds drong de ernst van de situatie niet tot me door. Inmiddels was ik geopereerd, er waren schroeven in mijn rug gezet. De chirurg kwam mijn kamer in en vertelde wat de schade was: ik had mijn nek, borst en rug gebroken. Het gevolg was volgens de arts een complete dwarslaesie. Ik zou nooit meer kunnen lopen. Shock, ongeloof, verdriet: alles raasde door me heen. Ik wist niet wat een dwarslaesie was, had er nog nooit van gehoord. De boodschap kwam amper bij me binnen. Maar ik weet nog dat er een rolstoel naast mijn ziekenhuisbed stond. Ik keek ernaar, en de gedachte dat ik daar de rest van mijn leven afhankelijk van zou zijn, greep me naar de keel. Ik barstte in huilen uit. Ik kon dit niet, ik wilde dit niet.

Menno (29) leert na dwarslaesie weer lopen: ‘Arts zei dat ik dat nooit meer zou kunnen'Lees ook

Gelukkig duurde deze wanhoop niet lang. Al na een paar dagen merkte ik dat ik een tinteling voelde in mijn linkerbeen. Het lukte me daarna mijn bovenbenen aan te spannen. Ik bleek toch een incomplete dwarslaesie te hebben; dit houdt in dat er kans is op enig herstel. Dat gaf me hoop en een focus. Ik moest en zou weer leren lopen, zwoer ik.
Na elf dagen in het Oostenrijkse ziekenhuis werd ik met een ambulance naar Nederland gebracht. Drie maanden lang zat ik intern in een revalidatiecentrum. Daar leerde ik zelfstandig te worden in het dagelijks leven met een rolstoel – zoals hoe ik een wheelie moet maken om een stoep op te komen. Ook had ik gesprekken met een psycholoog en kreeg ik fysiotherapie. Het lukte me steeds beter om mijn knieën te buigen. Ik kon los op bed zitten zonder steun. Daarna zette ik kleine stapjes aan een steunbrug. Elke kleine vooruitgang voelde als een dikke overwinning. Het hield me mentaal op de been. Mijn leven is in een split second veranderd, dat blijft bizar. Maar uiteindelijk merkte ik dat het leven in een rolstoel ook waardevol is. Ik ging steeds vaker naar de stad en weer naar de sportschool. Oftewel: de oude dingen doen die ik leuk vind. Dat omdenken lukte me snel.

Ik woon nog thuis. Mijn ouders hebben het er moeilijk mee dat hun gezonde dochter plots niet meer kan lopen. Daar willen ze me niet mee belasten, maar laatst gaf mijn moeder toe dat ze mijn rolstoel nog altijd confronterend vindt. Mijn vriendinnen vonden het ook heftig. Ze kwamen veel langs in het revalidatiecentrum en steunden me door positief te blijven en te wijzen op wat me al wél lukte. Eén vriendin is afgehaakt, van haar hoorde ik niets meer. Daar was ik teleurgesteld over, want ik had haar geholpen toen ze door een heftige tijd ging. Gelukkig zijn andere vriendschappen juist hechter geworden. Een van mijn vriendinnen woont op twee uur rijden, maar komt toch regelmatig naar me toe.
Ik had een jaar een relatie, maar inmiddels is het uit. Mijn ex kon het niet accepteren dat ik in een rolstoel zit. Dat vond ik heel hard en verdrietig. Maar ik realiseerde me ook dat als hij echt van me hield, die rolstoel hem niets zou boeien. Blijkbaar kon hij me daar als persoon niet los van zien. Dan ben ik je liever kwijt dan rijk, ik verdien beter. Even was ik bang dat iedere jongen zo zou denken. Maar dat geloof ik niet. Uiteindelijk vind ik wel de persoon die voor mij bestemd is. Er zijn zo veel mensen in een rolstoel die de liefde vinden.
Ik deel veel over mijn situatie op social media, deels om de vooroordelen over rolstoelgebruikers weg te nemen. Mensen lijken me soms niet voor vol aan te zien. Ze staren naar me, draaien zich schaamteloos om zodat ze me goed kunnen bekijken. Alsof ik zielig ben. Maar ik wil helemaal geen medelijden.
Door de dwarslaesie heb ik geen controle over mijn darmen en blaas. Ik gebruik een katheter en moet mezelf laxeren. Soms heb ik ongelukjes. Ik zou liever mijn blaas- en darmfuncties terug willen hebben dan het lopen, want die incontinentie heeft de grootste impact. Ik moet altijd schone kleding meenemen en ben steeds bang dat het misgaat.
Waar ik ook moeite mee heb, is dat mijn lichaam is ­veranderd. Ik was mega in shape en heel gespierd door al het trainen, nu zijn mijn benen dun geworden. Ook is de spontaniteit weg. Als ik uit eten ga, moet ik eerst checken of het toilet in het restaurant wel rolstoeltoegankelijk is – meestal is dat niet het geval.

Nog steeds zeg ik: ik ga volgend jaar weer lopen. De artsen doen daar geen uitspraken over, ze willen me geen valse hoop geven. Maar met braces tot mijn knieën lukt het om kleine stukjes te lopen. Het is een kwestie van oefenen, doorzetten en conditie opbouwen. Twee keer per week krijg ik fysiotherapie en ik doe aan krachttraining. Ik loop nu ­stage bij een hotel in de buurt en over anderhalf jaar studeer ik af. Daarna wil ik meteen mijn oude droom van werken in het buitenland waarmaken. Misschien in een rolstoel, misschien lopend.
Ik heb mezelf goed leren kennen. Ik heb een sterke mindset en weet wie mijn echte vrienden zijn. Vroeger maakte ik me druk om hoe mensen over me denken. Zo’n ongeluk plaatst alles in perspectief, de mening van anderen is niet belangrijk.
Skiën vind ik nog steeds een toffe sport. Ik kan het helaas niet meer, maar heb er totaal geen moeite mee als mijn familie en vrienden wel gaan skiën. Ik ben ook niet overbezorgd, de kans op een ongeluk is echt klein. Toevallig is het één keer fout gegaan, maar ik heb veel meer mooie dan nare herinneringen aan wintersport. Die koester ik.”•

Chayen ontwikkelt reuma na drinken kraanwater op Bali: 'Ik heb soms een rolstoel nodig om me te verplaatsen'Lees ook