Als je een geweldig sociaal leven, een relatie én een fijne baan hebt, lijkt je eenzaam voelen het laatste waar je last van zou moeten hebben. Toch zijn veel jongeren dat wel.
Actrice Annelieke Joosten (24) heeft een hartstikke leuk leven, maar heeft ook last van eenzaamheidsgevoelens.
Eenzaam
“Vooral in de winter ben ik erg eenzaam, als het leven zich meer binnen afspeelt. Als het ’s ochtends vroeg nog donker is en ik sta in m’n eentje op, dan voel ik me alleen”, vertelt ze als we haar bellen. “Maar ik kan me zelfs eenzaam voelen terwijl ik afspreek met vriendinnen. Als ik dagen achter elkaar ergens mee zit, ga ik heel erg op slot en maak ik moeilijk contact met anderen. Aan de buitenkant lijk ik dan heel gezellig, maar vanbinnen voel ik me alleen.”
Dat Annelieke zich op zulke momenten eenzaam voelt, komt niet doordat ze niemand heeft om mee te praten, maar omdat ze bang is om niet begrepen te worden. “Terwijl ik echt wel weet dat ik niet raar ben en dat de dingen die ik voel niet absurd zijn. Ik vind het vooral heel spannend, omdat er normaliter niet zomaar gepraat wordt over de dingen waar je onzeker over bent en depressieve gevoelens waar ik af en toe mee te maken heb. Dat soort zaken komen niet zomaar ter sprake op een feestje.”
Taboe
“Het hele probleem van eenzaamheid wordt verergerd doordat het een taboe is om erover te praten. Als je iemand vertelt dat je eenzaam bent, klinkt het alsof je de hele dag alleen thuis op je kamer zit, geen vrienden hebt en de hele dag huilt. Daarnaast is het niet zo vanzelfsprekend voor mensen dat dat eenzame gevoel kan bestaan naast het hebben van een geweldig sociaal leven en succesvol werk.”
In de documentaire Alleenzaam gaan Annelieke en vier andere jongeren op zoek naar de oorzaak van zulke eenzaamheidsgevoelens en volgen ze therapie om hiermee om te leren gaan. “In die therapie kwam naar voren dat ik hooggevoelig ben. Ik pak prikkels – ook licht en geluid – heel heftig op. Contact met andere mensen ervaar ik als heel intens. Vooral als ze hele heftige emoties op me projecteren kan ik daar lang mee blijven zitten.”
“Daarnaast ben ik me heel erg bewust van mezelf en mijn gevoelens.” Loopt Annelieke bijvoorbeeld in een supermarkt, dan heeft ze het gevoel dat iedereen zich constant bezighoudt met haar. Een ander moment waarop ze zich eenzaam kan voelen is bijvoorbeeld tijdens een familiefeest. “Iedereen lijkt zich daar comfortabel te voelen, terwijl ik dat totaal niet voel – behalve als ik een bepaalde rol aanneem. Ik sta aan de zijlijn te kijken hoe iedereen over ditjes en datjes zit te praten. Het eenzame zit ‘m in het feit dat ik ergens buiten sta en zie hoe andere mensen zich wel vanzelf zo kunnen gedragen.”
Therapie
In de documentaire volgt Annelieke onder andere Virtual Reality-therapie, waarin een voor haar stressvolle situatie wordt nagebootst. “Ik liep over straat terwijl iedereen naar me keek. Daarvan word ik hyperbewust en oncomfortabel, maar die therapie heeft me wel geleerd dat ik op zo’n moment niet naar gezichten moet kijken, maar naar schoenen en kleding. Dat doe ik nu nog steeds.”
Inmiddels heeft ze ook EMDR-therapie gevolgd. “Daarmee ga je terug naar een ervaring die een grote impact heeft gehad, een trauma. In die therapie kan je de emotie die je al lange tijd onderdrukt opnieuw herleven. Dat moment was voor mij de keer dat ik me als klein kind extreem eenzaam voelde op het schoolplein. Het gevoel dat ik daarbij had, heb ik lange tijd niet gevoeld, maar kwam tijdens die therapie terug. Het hielp me te begrijpen waar mijn gevoelens vandaag zijn gekomen en dat geeft me rust.”
Ruimte
Door deze therapie leert Annelieke dat ze de mensen in haar omgeving mag vragen om haar de ruimte te geven die ze nodig heeft. “Ik weet nu dat ik in zo’n situatie mag zeggen: ‘Ik ben gevoelig hiervoor, zou je jouw emoties iets minder heftig kunnen uiten richting mij?’. Het is niet raar om dat van iemand te vragen. Dat is wie ik ben en andere mensen hebben weer andere behoeftes.”
“Als ik op de set sta, heb ik daarom ook een eigen hoekje waar ik me terug kan trekken en word ik alleen geroepen als ze me daadwerkelijk nodig hebben. Ik vond dat best wel moeilijk om aan te geven, maar gelukkig reageerden ze daar heel fijn op.”
Een tip die ze heeft voor mensen die hetzelfde voelen: “Het is een heel onzichtbaar probleem, dus de kans dat jouw omgeving je uit zichzelf gaat helpen is niet zo groot. Probeer daarom jouw gevoelens op te schrijven of stap voor stap te delen met de mensen om je heen. Als de stap om therapie te zoeken gigantisch lijkt en je daarom geen hulp durft te zoeken, probeer dan eerst iemand in je omgeving in vertrouwen te nemen. Ik heb er zelf veel over geschreven. Dan staat het op papier, dus dan bestaat het. En dat is heel veel waard.”
