Loiza Lamers zag hoe hiv nog heerst in Kenia: 'Soms brak ik, moest ik mijn moeder bellen'

Interview

11.06.2022 | 11:00 UUR | Ellen Hensbergen

Ze hebben niets te zeggen over condoomgebruik, ondergaan seksueel geweld en krijgen weinig tot geen seksuele voorlichting. Wereldwijd worden vrouwen twee keer zoveel geïnfecteerd met hiv als mannen.

Loiza Lamers is sinds 2020 ambassadrice voor Aidsfons. Ze reisde af naar Kenia om met eigen ogen te zien wat voor effect dit op vrouwenlevens heeft.

Stigma

Elke week lopen 5000 jonge vrouwen tussen de 15 en 24 jaar hiv op, en 2692 mannen in dezelfde leeftijdsgroep. Nogal een verschil, wat volgens Loiza te verklaren valt door de culturele normen en wetten in het land. “Die zijn gewoon écht totaal anders dan hier in Nederland”, vertelt ze.

“Vrouwen en queer mensen worden als minder gezien en er ligt een enorm stigma op sex, hiv, genderidentiteit en alles daar omheen. Daardoor ontstaan veel situaties waarin mensen niet zo vrij kunnen zijn als ze zouden willen of moeten zijn.”

Ze vertelt over Grace, een vrouw die een safehouse oprichtte voor mensen met hiv. Hard nodig, want er heerst nog een gigantisch taboe. Mensen kunnen hier hun medicatie innemen, zodat ze dat niet en plein public hoeven doen, en ze verleent hulp aan vrouwen die verder nergens terecht kunnen. “Grace vertelde me over een meisje dat na haar eerste keer sex niet alleen zwanger, maar ook hiv-positief achterbleef. Haar vriendje en familie verstootten haar, ze moest het kind alleen opvoeden. En ze had géén idee hoe dit alles veroorzaakt werd, door het gebrek aan goede voorlichting.”

Ongelijkheid

“Het gevecht tegen hiv en aids is eigenlijk een gevecht tegen ongelijkheid”, vertelt Loiza. “Ja, de medicatie tegen hiv bestaat al tijden, maar nog láng niet iedereen heeft toegang tot die middelen. Dat is me in Kenia echt duidelijk geworden.”

En die realisatie was soms best pittig. Loiza sprak tijdens haar reis met hulpverleners, maar zag ook tientallen vrouwen die uit huis waren gezet en er alleen voor stonden. “Zo schrijnend. Op dat soort momenten brak ik wel, ja, dan moest ik even mijn moeder bellen. Om te zeggen dat ik zoveel van haar hield, haar te bedanken voor de steun die ze mij altijd gaf. Op mijn eigen manier heb ik gevochten voor acceptatie en gelijkheid, nog steeds, maar mijn reis durf ik niet eens te vergelijken met deze strijd voor en door vrouwen. Van hen gaat zó veel kracht uit.”

View this post on Instagram

A post shared by Loiza Lamers (@loizalamers)

Lokale hulp

Zelfstandige hulpverleners als Millicent en Margaret proberen op lokaal niveau verandering teweeg te brengen. Als partners van het Aidsfonds ondersteunen zij in de afgelegen gebieden, waar medische hulp en voorlichting nog moeilijker te verkrijgen is. “Millicent heeft 95 gezinnen onder haar hoede, waarvoor ze een soort moederrol vervult. Ze is aanspreekpunt, helpt bij bevallingen en herinnert hen aan hun dagelijkse hiv-medicatie. Zo staan ze er in ieder geval niet alleen voor. En Margaret bezorgt lopend medicatie bij 25 mensen thuis, sinds veel klinieken moesten sluiten door de pandemie. Soms is ze uren achter elkaar onderweg.”

Dit soort hulpverleners zijn essentieel als het gaat om het bereiken van dunner bevolkte gebieden. “Daarom wil ik juist hun inspirerende verhaal doorvertellen”, aldus Loiza. “Dit zijn mensen die zo keihard werken om anderen te helpen, ook als hun eigen situatie helemaal niet makkelijk is. Die hulp willen we voortzetten en uitbreiden, zodat we nog meer jonge vrouwen kunnen bereiken met zorg en voorlichting.”