Krijg jij wel eens kippenvel van een prachtig optreden of mooi stuk muziek? Je bent niet de enige. Er is zelfs een speciale naam voor: frisson.
Maar niet iedereen kan dit krijgen.
Frisson
Wikipedia definieert frisson (Frans voor ‘sensatie’) als een ‘psychofysiologische reactie op het belonen van auditieve en/of visuele stimuli die vaak een plezierige of anderszins positieve toestand opwekken’. Nogal een mond vol. In normaal Nederlands: je kunt rillingen en kippenvel krijgen als je geniet van mooie geluiden (of beelden).
Het ene onderzoek zegt dat ‘slechts’ 55 procent van de mensen frisson ervaart, elders ligt dit op 86 procent. Het wisselt dus, maar frisson is in ieder geval niet voor iedereen vanzelfsprekend.
Onderzoek
Ook de wetenschap is er nog niet helemaal over uit hoe dit precies werkt. Men denkt dat we kippenvel hebben overgehouden aan onze harige voorouders. Zij hielden zichzelf op temperatuur door de warmte onder hun lichaamshaar. Door een snelle temperatuurwisseling – een windvlaag, bijvoorbeeld – krijg je kippenvel en reset dat warmtelaagje zichzelf.
Wij hebben tegenwoordig kleding, dus dat mechanisme is niet meer nodig. Toch werkt het systeem nog altijd, al zou het zichzelf hebben aangepast: we reageren niet alleen meer op temperatuur, maar ook op dingen die ons emotioneel iets doen. Muziek, bijvoorbeeld.
En dan zeker muziek die ons verrast. Denk bijvoorbeeld aan een onverwachte harmonie of een indrukwekkende hoge noot. Dit soort momenten maken korte metten met je verwachting als luisteraar, waardoor je op een positieve manier verrast wordt. En dát zorgt dus in sommige gevallen voor frisson.
Persoonlijkheid
Een onderzoeker van de Eastern Washington University besloot hier dieper in te duiken en liet een groep mensen naar muziekstukken luisteren. Zij vulden eerst een persoonlijkheidstest in en moesten tijdens het luisteren een knop indrukken op momenten dat ze frisson kregen.
Daar kwam een grappig resultaat uit voort, valt te lezen bij Science Alert. Mensen die frisson ervaarden, scoorden bij de persoonlijkheidstest hoog bij de categorie ‘open staan voor nieuwe ervaringen’. Dit type mens heeft vaak een levendige verbeelding, houdt van afwisseling in het leven en zoekt naar nieuwe manieren om schoonheid te ervaren. Deze mensen hebben, volgens dit onderzoek, sneller een emotionele reactie op muziek.
Met andere woorden: houd jij ervan om écht goed te luisteren naar muziek die je op hebt staan, of dagdroom jij weleens weg als je luistert? Dan is de kans automatisch groter dat je een keer frisson zult krijgen.
Populariteit Nederlandstalige muziek groeit: 'Gewoon heel makkelijk te begrijpen'
