Merel van den Berg en Odine Aandewiel werken tien jaar als fertiliteitsarts. De twee vrouwen zien dagelijks mensen met een onvervulde kinderwens. Over vruchtbaarheid is er weinig kennis, merken de artsen. Met Stichting Vruchtbaarheid zetten ze zich in om informatie te verspreiden.
“Een onvervulde kinderwens kan een levenslange impact hebben op iemands leven”, vertelt Aandewiel aan LINDA. tijdens de Week van de Vruchtbaarheid.
Eén op de zes mensen krijgt te maken met vruchtbaarheidsproblemen. “Als fertiliteitsarts help ik vrouwen en mannen, alleenstaand of in koppels van welke vorm dan ook, om een zwangerschap tot stand te brengen. Mensen komen meestal bij ons via de huisarts. Wij kijken of we een reden vinden dat het nog niet gelukt is en of we een behandeling moeten starten.
Als er geen reden gevonden kan worden voor het uitblijven van een zwangerschap, kijken we naar de kans om zwanger te raken. Hoe oud is de vrouw? Wat is de kwaliteit van het zaad van de man? Ook komen vrouwen langs die onderzoek willen laten doen naar hun herhaalde miskramen. Mannen en vrouwen die een belaste voorgeschiedenis hebben door bijvoorbeeld chemotherapie en daardoor een verminderde vruchtbaarheid kunnen hebben, voorzien wij ook van begeleiding. Als er een indicatie toe is, kunnen we overgaan op inseminatie met hormonen, IVF of ICSI.”
Benjamin werd vader met behulp van een fertiliteitstraject: 'Bij de keuze over een tweede kwam het verdriet'
De fertiliteitsartsen zien nog te vaak dat mensen in de spreekkamers weinig weten over vruchtbaarheid. “Anderhalf jaar geleden zijn Merel en ik daarom in literatuur en cijfers over kennisoverdracht over vruchtbaarheid gedoken. Het blijkt dat we het eigenlijk ‘vergeten’ te vertellen. Op middelbare scholen geven we vooral voorlichting over niet zwanger worden en geen soa’s krijgen, maar het stuk over vruchtbaarheid vertellen we niet.”
Tekst loopt door onder de foto.
Merel van den Berg.
Ook sociale media spelen mee. “Steeds meer vrouwen op hogere leeftijd plaatsen op Instagram en TikTok dat ze nog moeder zijn geworden. In de spreekkamers wordt daar veel naar gerefereerd. Zo worden verkeerde verwachtingen geschept, wat mensen duur kan komen te staan. Het kán dat je op 43-jarige leeftijd zwanger wordt, maar het is echt een uitzondering. En dat zetten ze er niet bij.”
'Er hangt nog een heleboel schaamte rondom het idee dat het niet lukt om zwanger te worden, ik voel dat ook'
Waar kunnen mensen volgens Aandewiel beter over worden geïnformeerd?
“De eicelvoorraad van vrouwen neemt af vanaf 30 jaar, en vanaf hun 35ste neemt de voorraad nog harder af. Daar kunnen we niets aan veranderen, ook niet met behandelingen, maar daar kunnen we mensen wel bewuster van maken. De kans dat je als 40-jarige vrouw binnen een maand zwanger raakt is maar 5 procent en de kans op miskramen neemt toe als je ouder wordt. Uit de nationale vruchtbaarheidstest blijkt dat mensen denken dat leefstijl van grotere invloed is op vruchtbaarheid dan leeftijd, maar leeftijd is écht de grootste factor.
Daar willen we niet mee zeggen dat als je op tijd begint, je de zekerheid hebt om zwanger te raken. Er zijn uiteraard verschillende factoren waardoor een zwangerschap niet zou kunnen lukken. Wel zien we dat weinig mensen kennis hebben over het afnemen van de vruchtbaarheid naarmate je ouder wordt, daarom willen we onder andere die informatie verspreiden.
Soms vergeten we de mannen in het verhaal over vruchtbaarheid. Er zijn genoeg mannen die bijvoorbeeld een niet-ingedaalde bal hebben waar niets aan is gedaan. Dat kan ook allemaal effect hebben op de vruchtbaarheid.”
Birgit Schuurman over vruchtbaarheidsproblemen: 'In Nederland was ik te oud, in België niet'
Van den Berg en Aandewiel hebben daarom Stichting Vruchtbaarheid opgezet. “We willen de kennis vergroten en bewustzijn creëren over vruchtbaarheid. Vroeger werd de zin ‘een slimme meid begint op tijd’ gebruikt als het gaat over vruchtbaarheid. Daar hebben wij van gemaakt: ‘Denk op tijd aan je vruchtbaarheid’. We hopen dat dat algemeen bekend wordt.”
Op welke manier delen de artsen hun kennis? “We hebben een website met wetenschappelijk goede informatie over vruchtbaarheid. Daarnaast gaan we de vruchtbaarheidstelefoon lanceren, zodat mensen hun vragen middels een belletje kunnen stellen aan een fertiliteitsarts. Voor mensen die liever fysiek erover praten, bieden we individuele consulten aan. Ook zijn we bezig met discussieavonden organiseren, zodat gelijkgestemden samen kunnen komen. We zien verder dat er gebrek aan kennis is bij zorgprofessionals. Daar willen we ook meer informatie verspreiden, door zorgprofessionals toegang te geven tot de informatie en door folders over vruchtbaarheid in verschillende spreekkamers te leggen.”
Uiteindelijk streeft het tweetal naar steun van de overheid. “Fertiliteitszorg kost veel. We hopen dat de overheid het belang van preventie gaat inzien en er een overheidscampage komt om de kennis te vergroten.”
Anne-Mar Zwart open over uitdagingen fertiliteitstraject: 'We moeten niet vergeten dat we ook partners zijn'
Aandewiel hoopt met de stichting veel mensen te kunnen helpen. “We merken dat mensen hun kinderwens steeds verder uitstellen en vaak te hoge verwachtingen hebben van vruchtbaarheidsbehandelingen. Daar willen wij verandering in brengen. Een onvervulde kinderwens kan een levenslange impact hebben op iemands leven. Het brengt rouw met zich mee. Het kunnen hele verdrietige gesprekken zijn die wij voeren. Medisch gezien probeer je te helpen, maar je wil ook emotioneel begeleiding geven.
We horen nog zo vaak: ‘Als ik dít had geweten, had ik destijds andere keuzes gemaakt’. Met goede voorlichting hopen we minder mensen in onze spreekkamer te krijgen. Het doel is om het emotionele leed bij mensen te voorkomen.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Nieuwe columnist Leonie (34) schrijft over ICSI-traject: 'Jan en ik zijn hartstikke onvruchtbaar'
