Zelfdoding jongeren

“Wat bij jongeren speelt is een combinatie van dingen: ze bevinden zich in een levensfase waarin veel op losse schroeven staat, zijn zichzelf aan het uitvinden – wie wil ik zijn, wat kan ik zijn, wat lukt wel en niet? – en als dingen dan niet lukken of ze zien mensen om zich heen die het geweldig doen, kunnen ze zich afvragen: hoe moet het ooit wat worden?”

Kwetsbaar voor ontmoediging

Volgens Lunter zijn jongeren daarnaast extra kwetsbaar voor ontmoediging en negatieve gedachten. “Rond je veertigste of vijftigste weet je dat je je vaker zo gevoeld hebt en dat het toen voorbij ging. In de puberteit heb je minder situaties om mee te vergelijken.” Ook zegt Lunter dat jongeren gevoelens heftiger ervaren en makkelijker grenzen opzoeken. “Ze gaan sneller de drempel over in roekeloosheid.”

Jaarlijks aantal schommelt

De psychiater heeft geen verklaring voor de stijging in het aantal zelfdoding onder jongeren. Zij vraagt zich af of het min of meer toeval is, omdat het jaarlijkse aantal altijd schommelt. In tegenstelling tot Ad Kerkhof, hoogleraar klinische psychologie en suïcidepreventie, denkt ze niet dat de serie 13 Reasons Why dit veroorzaakt heeft. “In de serie wordt weliswaar op z’n Amerikaans gedramatiseerd en geromantiseerd wat dat meisje allemaal meemaakt, maar er wordt ook heel duidelijk gemaakt dat als er anders mee omgesprongen was door de hoofdpersoon of mensen om haar heen, ze die stap niet had hoeven zetten.”

’13 Reasons Why’

Ook is er kort na de verschijning van de serie geen piek geweest in zelfdodingen onder jongeren. Lunters kritiek op de serie is wel dat de volwassenen in de serie, zoals de ouders en schooldecaan, weggezet zijn als mensen waarop je geen beroep kunt doen. En dat is nu juist zo belangrijk voor jongeren met suïcidale gedachten: “Veel jongeren vertellen niet wat er in ze omgaat, terwijl dat juist zo belangrijk is. Zonder in paniek te raken bij iedereen die niet lekker in z’n vel zit, moeten we depressieve klachten serieus nemen. Vraag wat iemand nodig heeft en maak het bespreekbaar. Zorg dat je in contact blijft, zodat de jongere zich niet alleen voelt staan.”

Lees ook
Ingrid (37) maakte docu over zelfdoding van haar zusje: ‘Het is vaak een impulsieve actie’

Dochter maakte einde aan haar leven

In het verleden behandelde Lunter ook jongeren met suïcidale gedachten, maar daar is ze mee gestopt toen haar eigen dochter Jitske (17) drie jaar geleden haar leven beëindigde. “Ze had een hele ernstige depressie waarin de gevoeligheid in haar levensfase een belangrijke rol speelde. Ondanks behandeling is het niet gelukt om volledig te herstellen. In de periode dat het erop leek dat het beter ging, heeft ze toch in een wanhoopsmoment een einde aan haar leven gemaakt.”

Niet schuldig

Lunter heeft er het boek Geen pijn, geen angst, geen leven: de veerkracht voorbij over geschreven, omdat ze het belangrijk vindt dat nabestaanden niet denken dat ze schuldig zijn of dingen anders hadden moeten doen. “Zelfdoding kan onder allerlei omstandigheden voorkomen. Het betekent niet dat je als ouder iets fout hebt gedaan of verkeerd hebt opgevoed.”

‘Je hebt er niet altijd grip op’

Doordat ze als psychiater al eerder met suïcidale jongeren te maken heeft gehad, begreep ze beter wat er met haar dochter gebeurde. “Toen ze ziek was, was ik natuurlijk vooral haar moeder. Maar het vak heb ik nooit helemaal kunnen loslaten, en daarom snapte ik voor een deel wat er gebeurde en dat heeft wel geholpen om het te verdragen. Maar je hebt er niet altijd grip op; als zieke niet, als hulpverlener niet en als familie ook niet.”

Heb je last van suïcidale gedachten? Praat er dan over. Bel 0900-0113 of ga naar www.113.nl