De Deur

De Deur is een christelijke beweging die begin jaren zeventig in Amerika ontstaat. In 1978 waait de beweging over naar Nederland, waar inmiddels tientallen gemeenten actief zijn. De gemeenschap legt de nadruk op persoonlijke bekering, volwassenendoop en evangelisatie, en staat erom bekend echtparen uit te zenden naar andere steden om daar nieuwe gemeenten te stichten.

Rosalie wordt 21 jaar geleden geboren in een gezin met vier kinderen; ze heeft drie zussen. Haar ouders zijn op dat moment uitgezonden naar een andere stad om daar een nieuwe kerk op te bouwen. Wanneer Rosalie twee jaar oud is, keren ze terug naar hun oorspronkelijke gemeente, omdat dat niet lukt. Hoe ouder ze wordt, hoe sterker Rosalie merkt hoe bepalend de kerk is voor haar dagelijks leven.

“Mijn jeugd was heel besloten. Ik had geen vriendinnen buiten de kerk. Dat mocht ook niet. Ik ging wel naar een normale school, maar daar werd ik gepest, omdat ik er niet bij hoorde. Normale tieners gaan stappen en andere leuke dingen doen. Mijn dagen bestonden uit naar de kerk gaan of thuis zijn. Buiten de kerk had ik geen leven”, vertelt ze.

Strikte regels

Binnen De Deur hanteren ze strikte regels. Zo mogen kerkgangers niet omgaan met mensen buiten de kerk, geen nieuws volgen en geen professionele hulp zoeken voor mentale problemen. Ook bestaan er ‘ongeschreven regels’, zoals het disciplineren van je kinderen.

Soraya verliet Jehovah's Getuigen en moest breken met familie: 'Had de naam te schande gebracht'Lees ook

“Wanneer kinderen niet gehoorzaam zijn, mag je ze straffen op welke manier dan ook om te zorgen dat ze wel luisteren”, legt Rosalie uit. Zelf weet ze maar al te goed wat dat inhoudt. “Dat heb ik altijd heel heftig gevonden; mijn ouders interpreteerden dit nogal letterlijk.”

Vrouwonvriendelijkheid

Er gelden binnen De Deur ook duidelijke regels voor vrouwen. “In de kerk mogen vrouwen alleen specifieke taken uitvoeren: het zorgen voor de kinderen en voor de mannen.” Die rolverdeling zit diep verankerd in de gemeenschap. “Na de kerkdienst, zodra de mannen klaar zijn, moet je hen koffie serveren of op de kinderen letten als er een preek aan de gang is.”

Ook worden vrouwen in de kerk nauwelijks geloofd. Wat zij zeggen, wordt pas serieus genomen wanneer een man dat bevestigt. Rosalie geeft een voorbeeld dat dat pijnlijk duidelijk maakt. “Er is een man geweest in de kerk die ongepaste foto’s maakte van meisjes, onder andere van mij. Er zijn meerdere meldingen over gedaan bij de pastor, maar die zijn nooit serieus genomen. Uiteindelijk heeft deze man een meisje van 13 aangerand.”

Pas wanneer de vader van het meisje naar de pastor stapt en zijn woede uitspreekt, wordt er geluisterd en wordt de man uit de kerk gezet. “Maar slechts voor anderhalf jaar. Inmiddels is deze man allang terug in de kerk, maar dan in een andere gemeente.”

Geen keuzevrijheid

Dit is volgens Rosalie slechts een greep uit wat er zich binnen De Deur afspeelt. Keuzevrijheid bestaat er niet. “Het voelde echt als een kooi. Ik heb vaak aangegeven bij mijn ouders hoe gevangen ik me voelde. Volgens hen was die strikte leefwijze bedoeld om mij veilig te houden en te beschermen, en dat het een zegen was dat ik in de kerk ben geboren. Dat moest ik maar geloven, en dat deed ik ook. Maar het voelde niet correct.”

Robbert Rodenburg over christelijke opvoeding: 'Ik hoopte dat gay zijn een fase was'Lees ook

Naarmate Rosalie ouder wordt, gaat ze steeds meer handelen naar deze gevoelens. Ze neemt meer afstand van de kerk en breekt bewust de regels. “Ik ging bijvoorbeeld wel met jongens praten, terwijl dat niet mocht. Daar zijn mijn ouders hard tegen ingegaan en ze hebben alles op alles gezet om me in de kerk te houden. Na jaren dat te moeten verduren, trok ik mijn grens. Vanaf dat moment gingen de ruzies van kwaad tot erger.”

Uit huis gezet

Eind januari 2022 loopt een ruzie zo erg uit de hand dat Rosalie uit huis wordt gezet. “Ik kwam thuis na een lange dag stage en mijn ouders zeiden me dat er nog gekookt moest worden. Meestal deed ik alles in het huishouden, maar ik was helemaal kapot en zei dat ik het niet ging doen. Het werd me gewoon allemaal te veel: de huishoudelijke taken, de druk, het gevangen gevoel. Dus ik sprak mijn ouders tegen, en dat kan natuurlijk niet. Toen is het volledig geëscaleerd, waar ik verder niet te diep op in wil gaan, maar de deur is op dat moment achter me dichtgedaan. En die is nooit meer opengegaan.”

Rosalie, die op dat moment nergens terechtkan, vindt tijdelijk onderdak bij een vriendin. Via de politie en instanties wordt geregeld dat ze wordt opgevangen in een crisispleeggezin op een behoorlijke afstand van haar woonplaats. Daardoor kan ze ook niet meer naar de kerk gaan. “In de tijd dat ik afwezig was, hadden mijn ouders het zo ver laten komen dat er in de kerk over me werd geroddeld en ik niet meer welkom was.”

Niemand van de kerk neemt contact met Rosalie op: ze is rebels en behoort niet langer tot de gemeenschap. Rosalie weet dat eerst niet. “Uiteindelijk had ik door wat er aan de hand was, want niemand praatte meer tegen mij. Alle vrienden waar ik mee opgroeide, tantes, ooms: niemand zei wat. Ik was helemaal alleen in de situatie.”

Gecompliceerde band met ouders

Rosalie wordt eerst opgevangen in een crisispleeggezin. Daarna wordt gekeken of ze weer thuis kan wonen. In gesprekken met haar ouders en instanties wordt al snel duidelijk dat Rosalies ouders het niet eens zijn met haar beslissing om afstand te nemen van het geloof. Die spanning zorgt ervoor dat ook andere pijnlijke onderwerpen uit het verleden ter sprake komen. Vanaf dat moment verslechteren de relaties binnen het gezin snel.

Waarom mensen het contact met hun ouders verbreken: 'Ik werd gemanipuleerd en belachelijk gemaakt'Lees ook

Er volgt een periode van twee jaar waarin Rosalie geen contact heeft met haar ouders. Maar naast woede en verdriet is er ook gemis. “Ik zit constant in een strijd. Ergens denk ik: het zijn en blijven mijn ouders, en ik heb ook positieve herinneringen aan hen. Daar probeer ik me aan vast te houden.”

Effect van de gebeurtenissen

De gevolgen van de jarenlange manipulatie, isolatie en controle zijn groot. “De rode draad van het leven was ik kwijt. Ik was erg suïcidaal, depressief en ik wilde mezelf pijn doen. Ik was op het laagste punt waar iemand kan zijn”, vertelt Rosalie. Kort daarna wordt ze gediagnosticeerd met een posttraumatische-stressstoornis en een persoonlijkheidsstoornis.

Ze volgt vier jaar lang intensieve therapie, waaronder EMDR en groepstherapie. “Na dat proces heb ik geleerd om van mezelf te kunnen houden. Om een eigen persoon te zijn. Daar ben ik nog steeds mee bezig, want het is lastig om dat te vinden. Ook al heb ik allerlei therapieën gehad, de gebeurtenissen hebben nog steeds veel effect op mij, maar het gaat al veel beter.”

“Inmiddels is er weer minimaal contact met mijn ouders, al blijft dat ingewikkeld”, vertelt Rosalie. “Maar ik heb eindelijk het leven waar ik al die jaren van heb gedroomd en de volledige vrijheid om te doen wat ik wil. Ik ben open over het feit dat ik biseksueel ben, heb twee katten, een baan, ben inmiddels getrouwd en ben net moeder geworden. Als ik nu naar mijn leven kijk, is het alles wat de jongere ik had gewild.”

Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.

Meer weten over het onderzoek van KRO-NCRV’s Pointer? De volledige aflevering is te zien op het YouTube-kanaal van Pointer.

Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Jane groeide op bij Jehovah's Getuigen: 'Als je er middenin zit, zie je niet hoe gestoord het kan zijn'Lees ook