Titika Papaikonomou. Het is niet de meest gemakkelijk uit te spreken naam voor Nederlanders, weet Tika (49). Ze vindt haar achternaam al vanaf jonge leeftijd een last. En binding met Griekenland, waar de naam vandaan komt, heeft ze ook niet.
Ze ziet haar naam altijd als een gegeven, iets ‘wat nou eenmaal zo is’. Tot ze zich een paar jaar geleden realiseert: het kan ook anders. “Je hebt zélf grip op je eigen identiteit.”
“Het komt zeker twee keer per week voor dat je je aan iemand voorstelt of je naam moet doorgeven. Ik moest het keer op keer spellen; hartstikke vermoeiend”, vertelt Tika. “En dan heb ik het nog niet eens over het pesten van leeftijdsgenoten en alle mensen die vragen ‘waar je vandaan komt’.”
“En dat terwijl ik weinig binding heb met het land waar de naam vandaan komt”, voegt Tika toe. “Mijn vader is Grieks en Griekenland is een leuk land voor vakantie. Maar ik heb de Nederlandse nationaliteit, heb nooit in Griekenland gewoond en spreek nagenoeg geen Grieks. Daarbij: waarom een naam dragen van iemand die weinig aan je leven heeft bijgedragen, als je ook de naam kunt kiezen van iemand die haar leven gegeven heeft voor haar kinderen? Mijn ouders scheidden op mijn tiende en sindsdien had mijn moeder het gezag.”
Echtscheiding of spelfout: steeds meer Nederlanders veranderen hun achternaam
Na lang nadenken maakt ze een grote beslissing: ze wil haar voor- én achternaam officieel laten veranderen. Maar dat is niet gemakkelijk in Nederland. Het veranderen van je achternaam kost bijvoorbeeld 835 euro; geld dat je niet terugkrijgt als je verzoek wordt afgewezen.
Er zijn namelijk nogal wat voorwaarden als je je naam wilt wijzigen. Wil je als volwassene de achternaam aannemen van een (andere) ouder of verzorger, dan moet diegene je bijvoorbeeld – aantoonbaar – ‘enige tijd verzorgd en opgevoed’ hebben en ook nu toestemming geven voor de naamswijziging. “Als mijn moeder niet meer leefde, had het dus niet gekund”, aldus Tika.
Je kunt je naam ook wijzigen als je achternaam bijvoorbeeld ‘onwelvoeglijk of bespottelijk’ is; als je door adoptie een andere naam hebt gekregen; als de naam ‘niet Nederlands klinkt’ en wijziging ‘voor de inburgering van belang is’, als je achternaam juist heel veel voorkomt, of als je ‘psychische hinder’ van je achternaam ondervindt.
Kortom: je naam veranderen kan niet zomaar. Je moet er gegronde redenen voor hebben. Het is een lang, administratief proces dat via de overheidsdienst Justis en via een Koninklijk Besluit verloopt (in het geval van je achternaam) of waarvoor een advocaat een verzoekschrift in moet dienen bij de rechtbank (voor een gewijzigde voornaam).
“Het duurde maanden”, herinnert Tika zich. “Mijn voornaam ging relatief rap; nadat ik een advocaat in de arm had genomen was dat in een paar maanden geregeld. Maar toen moest ik nog afwachten of mijn achternaam ook veranderd kon worden. Ze hebben zelfs zonder mijn medeweten mijn vader in Griekenland opgespeurd om zijn mening te vragen. Bizar als je weet dat hij sinds mijn tiende geen gezag meer had.”
“Het duurde bij elkaar zeker een maand of tien. En toen kwam natuurlijk nog de klus om nieuwe papieren aan te vragen en mijn naam overal te wijzigen. Op sommige plekken, zoals bij mijn internetprovider, moest ik zelfs langskomen met mijn oude en nieuwe paspoort om te laten zien dat Tika Kruse wel echt de voormalige Christina Helene Papaikonomou (roepnaam Titika) was.”
Kelly Clarkson wil haar naam officieel veranderen, en dit is waarom
Tika noemt het ‘cru’ dat het proces niet voor iedereen toegankelijk is. “De procedures zijn behoorlijk ingewikkeld, het is niet gemakkelijk om wijs te worden uit de informatie. En natuurlijk heeft niet iedereen de financiële middelen. Ik heb het geluk dat ik er het geld voor had, maar ik kan me voorstellen dat heel veel mensen worden afgeschrikt.”
Het wijzigen van voor- en achternaam plus de advocatenkosten en de kosten van nieuwe documenten hebben Tika ruim tweeduizend euro gekost, vertelt ze. In enkele gevallen is een wijziging van achternaam echter wel gratis. Dat geldt als degene wiens achternaam je draagt is veroordeeld voor het plegen van of poging doen tot een misdrijf tegen jouzelf of een familielid. Ook krijg je in sommige gemeenten, waaronder Utrecht en Arnhem, de kosten terug als je naam verbonden is met het Nederlandse slavernijverleden. In de toekomst wordt het wijzigen van de achternaam waarschijnlijk gratis voor alle nazaten van tot slaaf gemaakten.
Tika Kruse is nu maar wat blij met haar nieuwe naam. “Alleen mijn handtekening heb ik een paar keer fout gezet”, lacht ze. “En toen ik bij de dokter zat en ze ‘mevrouw Kruse’ opriepen, dacht ik eerst dat ze het over mijn moeder hadden. Maar echt, het is een hele opluchting. Ik heb geen moment spijt gehad.”
Nathasja (35) en zoon Joey (12) willen zijn meisjesnaam veranderen, maar dat kan niet: 'Hij mag niet zichzelf zijn'
