Je kunt veel zeggen over complotdenkers, maar ze spelen wel flexibel in op de actualiteit.
Al twee jaar zijn ze in de ban van The Great Reset, een kapstok van het World Economic Forum waar complotdenkers van alles aan ophangen.
We moesten eerst aanhoren dat de pandemie in werkelijkheid een plandemie was, die burgers onder valse voorwendselen gevangen hield in lockdowns. We waren makke schapen die zich lieten beteugelen door vaccins en daaraan gekoppelde toegangsbewijzen.
Toen alle coronamaatregelen werden opgeheven, zoals beloofd, dacht ik dat dit gedachtegoed zou uitdoven. De QR-codes zijn gedeactiveerd, de mondkapjes mogen af en gevaccineerden vallen niet bij bosjes neer. Maar de oorlog in Oekraïne, die net zo onverwachts kwam als de pandemie, is kennelijk onderdeel van The Great Reset. Ook dit is een vooropgezet plan, om energieprijzen op te drijven en voedselschaarste te creëren, alles om die verguisde klimaatagenda te pushen. In ieder complot worden we op den duur slaven van een technocratisch systeem.
Als science fiction-fan begrijp ik de aantrekkingskracht van deze theorieën. Onze zorgvuldig geplande leventjes worden constant overhoop gehaald, dus geef ons alsjeblieft de illusie van controle. Het idee dat een totalitaire wereldorde wordt ingeluid door geheime allianties verschilt echter niet veel van een religie waarbij goden de mensheid besturen. Een complotdenker ziet voortekenen in het alledaagse en verbanden tussen willekeurige gebeurtenissen – net als gelovigen doen. Onrecht is namelijk draaglijker als toeval niet bestaat en alles een reden heeft.
Ik moet vaak denken aan wat historicus en schrijver Yuval Noah Harari zegt over complottheorieën, die vol zitten met bizarre tegenstellingen. Ook nu zie je dat bepaalde types de EU en NAVO als agressor zien en Poetin verdedigen als de hoeder van de vrije wereld. En ook bij deze crisis kun je ze niet overtuigen van het omgekeerde. „Een mondiale complottheorie maakt je lid van een exclusieve club die de wereld écht begrijpt”, zegt Harari. „Het maakt je slimmer dan de massa en verheft je boven geleerden, journalisten en politici die je proberen te bedriegen.”
Toen georganiseerde religies hun grip verloren, hoopte ik dat onbegrensde nieuwsgierigheid de mensheid vooruit zou helpen. Maar we creëerden een nieuwe hel op aarde, waarbij leugens sneller worden verspreid dan gedegen journalistiek. In die oneindige stroom van desinformatie zien we niet wat ons te wachten staat, waar Poetin dankbaar gebruik van maakt. Zelfs militaire experts kunnen moeilijk voorspellen wat zijn einddoel is. Religies geven geen houvast meer, en de journalistiek en politiek bieden geen eenduidige antwoorden. Een complottheorie vult die leegte met zekerheid.
Ik heb ook existentiële angsten, maar kijk dan liever (wetenschappelijk onderbouwde) filmpjes over hoe je een nucleaire fall-out kunt overleven. Volgens de echte doemdenkers had ik trouwens allang dood moeten zijn. In 2000 zouden alle computers ermee ophouden en het leven tot stilstand komen. In 2008 zou de wereld vergaan toen CERN de oerknal nabootste met een deeltjesversneller. In 2012 eindigde de Maya-kalender, en er zijn ook al meerdere christelijke dagen des oordeels ingeluid. En toch zijn we er nog steeds, wonder boven wonder.
'We moeten gender en seksualiteit nog een tijdje labelen, zodat het op den duur niet meer hoeft'
