Met mijn behoorlijk uiteenlopende werkzaamheden heb ik niet zoiets als een vaste werkplek. Pre-corona was ik wel eens stilletjes jaloers op mensen die een vaste route naar kantoor hebben, en voor de avonturiers onder hen, de luxe om elke dag een andere route te nemen en daar vervolgens over op te scheppen tegen collega’s. In een sleur zitten en die keihard te kunnen doorbreken, klonk fantastisch.
Ik heb elke week nieuwe collega’s, nieuwe werkplekken, nieuwe omgevingen en nieuwe koffiezetapparaten. Ik droom wel eens van een vrimibo, het krijgen van een kerstpakket, post-its plakken op mijn bureau, meer vastigheid of zoiets anders stoms.
Tijdens de repetitie voor een nieuw stuk heb ik geprobeerd een vrimibo te introduceren, om vervolgens een hoop vreemde blikken van mijn kunstenaarscollega’s te krijgen. ’Wij doen het natuurlijk nèt anders,’ stelde ik voor, ’wij houden een womibo.’ Na een woensdag van scenes repeteren waarbij we elkaar tegen de muur smeten, liefdesscènes uitvogelden en jeugdtrauma’s uitwisselden, zaten we keurig om vier uur in een kring.
Acteurs die grenzeloos waren op het toneel, veranderden tijdens de borrel in ongemakkelijke sociale beesten. ’Hadden we iets mee moeten nemen?’, vroeg iemand aan me. Oeps, er was niets te knabbelen, best ongezellig. Het gesprek kwam ook maar niet op gang, we wisten immers alles al van elkaar, hadden elkaar net nog naakt gezien. Een collega-acteur naast me in de kring tikte me aan: ’Is dit zo’n beetje wat je ervan verwacht had?’
Het lijkt een droom, de ogenschijnlijke vrijheid van een kunstenaar die ook nog eens zzp’er is. Lekker zelf je dag kunnen indelen. Tenminste, dat hoor ik vaak als ik over mijn werk vertel. Ik houd dan maar voor me dat omgaan met totale vrijheid ook een kunst op zich is: hoe je daarbinnen overzicht moet creëren en hoe je discipline moet aanwakkeren als alles vanuit jezelf moet komen. Er is geen baas die meekijkt, maar ondertussen wel de ’voor-jou-duizend-anderen-dreiging’. Niet per se de vrijheid van lekker uitslapen. Het is eerder; ik zet mijn wekker een uurtje voeger om te kunnen excelleren.
De afgelopen jaren vloekte ik als ik weer eens was verdwaald op nieuwe plekken of als ik met mijn verse rijbewijs vanuit de moeilijkste hoeken moest inparkeren. Ik klungelde werkelijk bij elk koffiezetapparaat. Ja, ik snakte naar meer vastigheid en iets van een sleur, maar het bleek de perfecte training te zijn geweest voor tijden van onzekerheid.
Hoe om te gaan met veranderlijke omstandigheden, niet weten waar je de komende maand staat, thuis werken als het nodig is en daar een feestje van maken, al was het een womibo in mijn eentje. Dat blijkt niets te maken te hebben met kunstenaar zijn, een vaste baan hebben of coronatijden. Wél met wat het leven zelf is; omgaan met veranderlijkheden en dat als kans zien het beste uit jezelf te halen.
'Wat vriendin 'M' miste was: het géven van liefde en zorg, zonder wederkerigheid'
