Het is inmiddels een bekend patroon. Als er ergens een biculturele vrouw aan het hoofd staat, wordt ze eraf gedonderd. Grensoverschrijdend gedrag is daarbij het toverwoord.
Grensoverschrijdend gedrag is de terroristische dreiging van weleer: het perfecte vage excuus om rechten in te perken, mensen verdacht te maken en lastige types te lozen.
Neem de eigenzinnige Kaouthar Darmoni, die ontslagen is als directeur van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Vanwege, wat anders, ‘grensoverschrijdend gedrag’. Darmoni is geboren in Tunesië, studeerde in Frankrijk, is gespecialiseerd in gender en media studies, werkte aan de Universiteit van Amsterdam, verwierf internationale faam met haar onderzoek naar buikdansen – zij noemt het de godinnendans – en ze roert zich in het publieke debat met haar zwaar Franse accent, extraverte persoonlijkheid en voorkomen.
Google Darmoni en feminine capital of goddess dance en je krijgt tal van filmpjes waarin ze hele zalen vol aan het buikdansen krijgt. Dansen is voor haar niet zomaar dansen, maar een ritueel dat je dichter bij jezelf en je lichaam brengt. Vrouwelijkheid, zo vindt ze, is niet iets om te verbergen, maar een waardevol instrument.
Daar kun je het mee eens zijn of niet, maar het is een te respecteren standpunt in een wereld waarin genderonderwerpen de agenda bepalen, het patriarchaat ter discussie staat en vrouwen glazen plafonds aan diggelen slaan of vechten tegen regressie.
Zo bezien is ze de ideale directeur voor een feministisch instituut als Atria. Maar volgens de Volkskrant, die het ontslag bekendmaakte en het onderzoeksrapport naar Darmoni inzag, maakte ze zich schuldig aan machtsmisbruik, manipulatie, buikdansen, mensen op het achterhoofd zoenen en in een string lopen (!).
Darmoni en haar advocaat hebben het rapport niet ingezien. Dat is veelzeggend, dat Atria het onderzoek niet met de betrokkene bespreekt, maar naar de pers lekt voor een moderne heksenverbranding.
Wat er van de aantijgingen klopt, laat ik aan de rechter over. Wel heb ik geleerd dat snelle media-oordelen zelden verstandig zijn en dat ieder verhaal een andere kant of context heeft, die een totaal ander licht op de zaak werpt.
Insiders weten namelijk al langer dat Atria van haar af wilde. Het instituut ergerde zich aan de openhartige interviews van Darmoni waarin ze de lichamelijkheid vierde. Zelfbenoemde feministen die van de leg raken door een vrouw die woorden als kut en tieten gebruikt, het is inderdaad schokkend.
Maar deze zaak illustreert wel het probleem met schijndiversiteit: bedrijven en instellingen zoeken naar biculturele poppetjes om het hokje diversiteit mee af te vinken, als symboolpolitiek, maar dat is niet wat diversiteit is. Je kunt mensen met een andere achtergrond niet aannemen met de verwachting dat ze alles wat hen zo uniek maakt weggummen en zich aanpassen aan jouw mores. Dat is geen diversiteit, maar onderwerping.
Diversiteit schuurt, brengt ongemak mee, nieuwe vertrekpunten, perspectieven en inzichten en uiteindelijk een beter begrip van de wereld. Door haar eigen achtergrond en ervaringen te gebruiken in haar werk, vertegenwoordigde Darmoni veel vrouwen die normaal nooit worden gezien of gehoord, maar die net zo goed meetellen en recht hebben zichzelf terug te zien in onderzoeken en analyses.
Helaas lijkt het erop dat Atria geen veilige plek voor hen is.
'De lijst is oneindig, maar dit zou een goed begin zijn: wees wat aardiger tegen mensen'
