'Zeikwijven' onderzoeken seksistische software: 'In Nederland doen we het echt extreem slecht'

Nieuws | Nieuws

21-10-2021 | Pleuni van den Udenhout

‘Zeikwijven’ Shelly Sterk en Quincy Misiedjan duiken in de wereld van kunstmatige intelligentie. Het duo onderzoekt seksistische algoritmes en de gevolgen daarvan in het dagelijks leven van vrouwen.

Mannen worden door veel software beter bediend dan vrouwen. Zeikwijven Sterk en Misiedjan vragen zich af waarom en hoe de maatschappij deze genderbias in kunstmatige intelligentie kan oplossen.

Zelfbesturende auto’s, Spotify-afspeellijsten of Youtube-suggesties volledig afgestemd op jouw smaak: kunstmatige intelligentie maakt het leven vaak makkelijker. Maar de algoritmes hierachter worden met name bedacht door mannen en werken dus vaak niet optimaal voor vrouwen.

Seksistische software

Zo worden vrouwen sneller misselijk van VR-brillen omdat die zijn afgestemd op de pupilafstand van mannen. Of zijn er spraakbesturingssystemen van auto’s die alleen reageren op een mannenstem.

Het algoritme achter gezichtsherkenning is zowel seksistisch als racistisch. De software heeft bij witte mannen in 99 procent van de gevallen bij het rechte eind, ten opzichte van een schamele 35 procent bij zwarte vrouwen.

Zorgelijk

Innovatie-manager Enaam Ahmed Ali luidt de noodklok in Zeikwijven: “We hebben echt iets om boos om te worden en zorgen over te maken. Het gaat over dingen die ons leven ook echt beïnvloeden.” Ali doelt hiermee niet alleen op de zelf-rijdende auto’s, maar ook medische en financiële gevolgen. “Mannen met hetzelfde inkomen krijgen meer krediet verstrekt”, legt Ali uit.

Volgens tech-expert Ineke Scheffers ligt een deel van de oplossing bij de diversiteit van de teams achter het algoritme. “Dus er zijn misschien nu heel veel witte mannen”, vraagt Sterk. “Nou, dat is niet misschien”, lacht de tech-expert.

Mannen geen biologisch voordeel

“In Nederland doen we het écht extreem slecht”, zegt de tech-expert over het aantal vrouwen in de ICT. “We zijn hier met 16 procent vrouwen in ICT-banen en dat is heel breed, dat zijn niet eens per se de mensen die het bouwen.”

“In geen enkel onderzoek is er aangetoond dat er biologisch voordeel is als je man bent voor programmeren”, vertelt Scheffers. “Techniek word je goed in door het te doen. Als je kinderen verschillend speelgoed geeft, de één bouwen en de ander zorgen, dan begint daar het verschil al.”

‘You can’t be what you can’t see’

Volgens Scheffer heeft de voorsprong die het jongetje van twaalf heeft opgebouwd invloed op het zelfbeeld van het twaalfjarige meisje. “Als dat meisje van twaalf ziet: hij is hier veel beter in dan ik, dan zal zij ook geloven dit is voor hem en niet voor haar. You can’t be what you can’t see, je hebt rolmodellen nodig”, besluit de tech-expert.