Vorige week spraken wij met Rachel Franse over haar boek ‘100 dagen kanker’, waarin ze haar behandelingstraject beschrijft. Haar uitspraken stuitten op enige weerstand.

Vooral het feit dat zij haar ziekte omschrijft als een ‘lichte variant’ van kanker. Want bestaat dat wel? We belden met oncoloog Emiel Rutgers, die ook in Franses boek aan het woord komt.

In Rachels boek zegt u dat veel vrouwen met borstkanker ‘overbehandeld’ worden. Wat bedoelt u daar precies mee?
“In de kankergeneeskunde is niets makkelijker dan méér doen. Meer bestralen, grotere operaties, meer chemo. De patiënt denkt dat het beter is, de dokter doet meer en dat voelt goed en het ziekenhuis is er ook blij mee. We moeten leren dat radicale besluiten lang niet altijd de juiste zijn. Het gaat om verfijning van de behandeling voor iedere individuele patiënt: meer waar het moet, minder waar het kan.”

Rachel Franse noemt haar kanker een ’tijdelijk ongemak’. Is dat geen understatement?
“Rachel heeft goed begrepen dat ze heel gunstige vooruitzichten heeft, een positieve prognose en een kleine kans om te overlijden. Zij onderging een plaatselijke behandeling, is goed door de bestraling heen gerold en pakt het leven weer op. Wie ben ik om haar dat af te pakken? Je moet niet gaan zitten wachten op uitzaaiingen en de ernstige gevolgen daarvan.”

Kunt u zich voorstellen dat mensen hierover vallen?
“Ik vind de uitspraken van Rachel reëel. Vaak merk ik dat groepen met een gunstige prognose overschaduwd worden door de groep die wél een ongunstige prognose krijgt. Omdat deze laatste groep zware behandelingen ondergaat, horen we vaker die verhalen. De groep met een gunstige prognose wordt minder besproken, omdat zij minder heftige behandelingen hebben gehad. Onuitgesproken wordt het niet gewaardeerd als je luchtig praat over de ziekte borstkanker. Dit komt dus doordat we vaak alleen de grimmige verhalen horen van (overleden) patiënten en het dus net lijkt alsof je de impact van deze ziekte niet serieus neemt. Terwijl één op de vijf vrouwen een gunstige prognose heeft en zeer waarschijnlijk niet zal overlijden aan haar borstkanker.”

Sommige mensen stellen inderdaad dat er beter aandacht besteed kan worden aan (ex-)patiënten die jarenlange trajecten hebben doorlopen dan aan iemand die ‘100 dagen kanker’ heeft gehad.
“Vanuit de gedachten van mensen die een intensief traject hebben doorlopen, begrijp ik dat. Maar je moet ook inzien dat er patiënten zijn met borstkanker die dit allemaal niet hebben hoeven doorstaan. Waarom zouden die mee moeten gaan in de sombere ervaringen van anderen?”

Er zijn ook veel mensen die zeggen dat er geen lichte vorm van kanker bestáát.
“Vaak komen dit soort reacties voort uit verdriet. Vroeger overleden veel mensen aan borstkanker, maar dat is nu helemaal niet meer zo. Nu is tachtig procent na tien jaar nog goed en wel in leven. Het is belangrijk dat je doorvraagt bij je arts en goed luistert naar wat hij zegt. Een operatie is niet fijn, een bestraling is intensief en chemo is al helemaal zwaar. Het zijn juist vaak patiënten die zeggen dat beide borsten er af mogen, maar we moeten het juist vele malen kleiner aanpakken. Door die andere borst er ook maar af te halen, leef je echt geen dag langer.”

Menigeen stelt ook dat je nooit kunt genezen van borstkanker. Dan wel door lichamelijke consequenties van je behandeling, dan wel door mentale problemen.
“Van borstkanker genees je nooit helemaal. Maar borstkanker als oorzaak van overlijden is bij die selecte groep gewoon heel klein. Ik kijk niet vanuit een roze bril, ik ben realistisch. Bij de mentale issues is ‘grip’ op de situatie (diagnose en behandeling) van belang. Als je de behandeling goed begrijpt en de staat van je borsten en als je durft te vertrouwen op jezelf en de behandelaars, dan ben je die mentale issues sneller de baas. Een goed begrip is de halve verwerking.”

Lees ook
Rachel schreef ‘100 dagen borstkanker’: ‘Ik ben een ongekende mazzelaar’